Κωνσταντινος Πατσης

Η πραγματικότητα του κάθε ανθρώπου είναι μοναδική, ιδιαίτερη, έντονα ποτισμένη από τις εμπειρίες και τα βιώματα που κουβαλά κανείς μέσα του. Το ίδιο συμβαίνει και με τη πραγματικότητα του δημιουργού ο οποίος, όταν καλείται να μιλήσει μέσα από το έργο του, πρέπει να ξέρει τον τρόπο με τον οποίο θα παντρέψει το προσωπικό βίωμα με τη συλλογική εμπειρία και συνείδηση. Και αυτό, προκειμένου να δημιουργήσει ερεθίσματα ικανά να προκαλέσουν τα αισθήματα-και τα συναισθήματα-του κοινού του, καλώντας τον ουσιαστικά σε ένα συνεχή διάλογο άνευ ορίων και προσδοκιών. Γιατί ο διάλογος είναι πιο δημιουργικός από τη σιωπή….

Γεννήθηκα πριν τριάντα χρόνια στα Γιάννενα, μέσα σε ένα περιβάλλον όπου η τέχνη αποτελούσε όχι μόνο πνευματική, αλλά και βιοποριστική ανάγκη της οικογένειας. Αυτή η διαρκής επαφή με έργα και καλλιτέχνες καθόρισαν και τη μετέπειτα στροφή μου προς τη ζωγραφική, ως μια ανάγκη έκφρασης αλλά και αυτοπροσδιορισμού. Τον τρόπο αλλά και το λόγο δημιουργίας, μου τον εμφύσησαν οι δάσκαλοί μου στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, οι Βαγγέλης Δημητρέας και Μάκης Θεοφυλακτόπουλος το διάστημα 2001-2006. Ο καθένας ξεχωριστά, μέσα από τη δικιά του πραγματικότητα, μ’ έμαθε να βλέπω και να κατανοώ τόσο τη πραγματικότητα της ζωγραφικής όσο και τη πραγματικότητα της ίδιας της ζωής. Ότι το λευκό τελάρο για ένα ζωγράφο δεν είναι ένας τόπος κενός και σιωπηλός παρά ένα πεδίο μάχης με απίστευτη ένταση και γεμάτο συναισθηματική φόρτιση. Και ας είναι άδειο. Γιατί καθώς οι διεργασίες ολοκληρώνονται σιγά-σιγά στο μυαλό του, μεταφέρονται νοητά πάνω στο μουσαμά και απλά οριστικοποιούνται κατά τη δημιουργία του έργου. Κάπως έτσι εξελίσσεται και η προσωπική μου σχέση με την άχρονη επιφάνεια. Άχρονη, γιατί πάνω της δεν υφίσταται «χρόνος» παρά διαρκής «προσμονή». Για το λόγο αυτό ο άνθρωπος αποτέλεσε, και συνεχίζει ν? αποτελεί, σημείο αναφοράς και προσμονής στο έργο μου-τόσο ως κοινωνική οντότητα όσο και ως καθημερινό βίωμα. Με τη διδασκαλία τους με έμαθαν να προσεγγίζω τον άνθρωπο και το χώρο του συνολικά, ως αιτία και αποτέλεσμα, ως πραγματικότητα προσωπική και συλλογική. Ως έκφραση ολική. Και μπορεί τα πρώτα ψήγματα αισθητικών και ζωγραφικών εννοιών να μου τα μετέδωσαν οι δάσκαλοί μου, η ανάγκη όμως κατανόησης και αποκωδικοποίησής τους με οδήγησαν στην αντίπερα όχθη της δημιουργικότητας, στην ιστορική και, κυρίως, θεωρητική της γνώση. Η εξειδίκευσή μου στο πεδίο της ιστορίας και θεωρίας της τέχνης (2007-2010) με έφερε σε επαφή με τις θεωρητικές βάσεις αλλά και τους πολλαπλούς προβληματισμούς που γέννησαν τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία καθώς και με μια περισσότερο νοητική επαφή με το ίδιο μου το έργο. 

Αν η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στη πράξη και τη θεωρία σημαδεύουν τη προσωπική μου πορεία στη κατάκτηση της εικαστικής γραφής και γλώσσας, μια ανάλογη σχέση ακολουθεί και το ίδιο το εικαστικό αποτέλεσμα. Τα ανθρώπινα σύνολα, μέσα από την ίδια την τυπικότητα που αναδύει η εικονική καταγραφή τους στο τελάρο, αποτέλεσαν για μένα ένα συνεχές ταξίδι ανάμεσα στο καθημερινό και το υπερβατικό, στο αντικειμενικό και το υποκειμενικό, στο κλασικό και το σύγχρονο. Αποτέλεσαν την αφορμή για διαρκή αναζήτηση και αναμόχλευση των εκφραστικών μου μέσων. Αποτέλεσαν την αρχή για μια προσπάθεια σύζευξης του ρεαλιστικού στοιχείου με την απόλυτη-αφαιρετική-καθαρότητα της γραμμής καθώς και την ανάγκη μου να υπερβώ τους σταθερούς, ακαδημαϊκούς κανόνες μιας κλασικής αντιμετώπισης της ανθρώπινης μορφής με την ένταξη και συγχώνευσή της μέσα σε έναν απόλυτα γεωμετρικό χώρο. Μια προσπάθεια διαλεκτικής συνεύρεσης δυο-φαινομενικά-διαφορετικών ζωγραφικών κόσμων πάνω στην ίδια άχρονη επιφάνεια του μουσαμά. Αυτός ο διάλογος που γεννάται μέσα στη ζωγραφική επιφάνεια, δεν μένει όμως μόνο στο πεδίο των εικαστικών αναζητήσεών μου. Σκοπό έχει να μεταβεί στο χώρο της πραγματικής ζωής, στο χώρο του «άλλου», και να τον αφυπνίσει μέσα από μια κριτική αντιμετώπιση της πραγματικότητας. Η απροσωπία των μορφών μου, η κενότητά τους αλλά και η ταυτόχρονη κενότητα του χώρου στους οποίους εντάσσονται, ενσαρκώνουν για μένα την κενότητα του σύγχρονου ανθρώπου, την απροσωπία της ανωνυμίας που βιώνει καθημερινά αλλά και την ολοένα αυξανόμενη αλλοτρίωση που υφίσταται η ίδια του η φύση αλλά και το πνεύμα του. Τόσο η ανάγκη έκφρασης όσο και η διαρκής επιθυμία για επικοινωνία με τον «άλλο» με ορίζουν, εντέλει, ως άνθρωπο αλλά και ως καλλιτέχνη.

Έργα μου βρίσκονται σε μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές ενώ η διδασκαλία της τέχνης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί ένα ζωτικό κομμάτι της προσωπικής αλλά και καλλιτεχνικής μου ύπαρξης.