Μια από τις πιο μαύρες και τραγικές ημέρες της Κατοχής η 13 Δεκεμβρίου 1943 στα Καλάβρυτα νομού Αχαΐας

Η Ελλάδα είναι η χώρα που πλήρωσε το πιο βαρύ φόρο αίματος κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με ποσοστό απωλειών 10% επί του πληθυσμού της, με δεύτερη τη Σοβιετική Ένωση Ρωσία με ποσοστό 2,8% του πληθυσμού της.

Με την κατάληψη της Ελλάδος, οι κατακτηταί μοίρασαν τη χώρα σε τέσσερις ζώνες Κατοχής. Την Γερμανική που κράτησε τα πιο στρατηγικά σημεία, την Ιταλική, την Βουλγαρική στη Μακεδονία και Θράκη (εκτός από την παρέβρια περιοχή) και την Ιταλοαλβανική στην Ήπειρο. Πάρα πολλοί Έλληνες στρατιώτες λόγω της συμμετοχής τους στην αντίσταση, αλλά και λόγω των αντιποίνων, όπως θα δούμε στην υπόθεση των Καλαβρύτων, οδήγησαν στα εκτελεστικά αποσπάσματα στα οποία οι Γερμανοί εκτέλεσαν 50.000, οι Ιταλοί 8.000, οι Βούλγαροι 25.000 και οι Αλβανοί 1.165, όλοι Έλληνες πατριώτες.

Τα ηρωικά Καλάβρυτα με την ένδοξη ιστορική τους κληρονομιά από τους αγώνες της εθνεγερσίας του 1821, αρχικά υπήγοντο υπό την Ιταλική Κατοχή, μετά όμως από τις 9/9/1943, όπου η Ιταλία συνθηκολόγησε, υπήχθησαν και αυτά υπό τη Γερμανική Κατοχή.

Οι Γερμανοί ήρθαν στα Καλάβρυτα με πρόθεση να αποχωρήσουν υπό την προϋπόθεση ότι, οι Καλαβρυτιανοί θα εμπόδιζαν τους αντάρτες του ΕΛΑΣ να εισέλθουν στα Καλάβρυτα. Τότε μια Επιτροπή από προκρίτους Καλαβρυτιανούς συναντήθηκε με τους Αντάρτες, την ίδια μέρα και τους παρακάλεσαν να μην μπουν στα Καλάβρυτα και θα τους εφοδιάσουν όλα τα απαιτούμενα εφόδια και τρόφιμα. Οι Αντάρτες όμως δεν άκουσαν τους προκρίτους και μπήκαν στα Καλάβρυτα (πόλη). Έτσι τα Καλάβρυτα έγιναν η φωλιά των Ανταρτών του ΕΛΑΣ. Όταν οι Γερμανοί έμαθαν όλα αυτά, έστειλαν στις 16 Οκτωβρίου του 1943 απόσπασμα από 100 Γερμανούς από το Αίγιο, για να διαπιστώσουν την κατάσταση. στις 17-10-1943 οι Αντάρτες επετέθησαν κατά των Γερμανών πριν αυτοί εισέλθουν στα Καλάβρυτα και κατά την μάχη σκοτώθηκαν 3 Γερμανοί στρατιώτες, και άλλοι αιχμαλωτίστηκαν και πολλοί τραυματίστηκαν, τους οποίους περιέθαλψαν οι Καλαβρυτινοί με στοργικό ενδιαφέρον και ανθρωπιά, κατά χριστιανικούς κανόνες. Όταν οι Γερμανοί έμαθαν για τους αιχμαλώτους, η πρώτη τους προσπάθεια ήταν να τους απελευθερώσουν, και για το σκοπό αυτό ζήτησαν την επέμβαση του Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας μακαριστού Θεοκλήτου. Ο οποίος αργότερα έγινε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος.

Ο Θεόκλητος συγκρότησε επιτροπή η οποία πήγε και συνάντησε τους Αντάρτες του ΕΛΑΣ. Στις 10 η ώρα της Κυριακής 7-11-1943 η Επιτροπή έγινε δεκτή από το Αρχηγείο του ΕΛΑΣ. Κατά τη μοιραία εκείνη συνάντηση έγινε μια θυελλώδης συζήτηση που όμως δεν ήταν ικανή να ανατρέψει την απόφαση των Ανταρτών, που θα απέτρεπε τη συμφορά. Ο πρόεδρος της επιτροπής πατήρ Κωνσταντίνος διαβλέποντας την επερχόμενη συμφορά, απευθυνόμενος προς τους Αντάρτες με κίνδυνο της ζωής του, τους είπε έξω από τα δόντια "Θα πάρετε τον αθώο κόσμο στο λαιμό σας, γιατί όταν οι Γερμανοί θα κάνουν προς τα πάνω εσείς ως συνήθως θα το σκάσετε".

Στη συνέχεια απευθυνόμενοι προς τους παρισταμένους και αγωνιούντας Καλαβρυτινούς, οι οποίοι συνηγορούσαν, για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων Γερμανών τους είπε: "Εάν δεν απολύσουν, οι ΕΛΑΣίτες τους Γερμανούς, όταν μάθετε ότι οι Γερμανοί έρχονται να φύγετε γιατί θα σας εκτελέσουν". Στη συνέχεια οι ΕΛΑΣίτες έσφαξαν τους Γερμανούς και τους έριξαν στη χαράδρα του Χέλμου. Οι Καλαβρυτινοί όταν έμαθαν για τις σφαγές, λυπήθηκαν πολύ και περιμάζεψαν στους νεκρούς Γερμανούς και τους έθαψαν. Αυτό που φοβόταν ο πατήρ Κωνστάντιος είχε γίνει από κει και πέρα είχε αρχίσει η πορεία του θανάτου για τους Καλαβρυτινούς. Η πορεία άρχισε στις 6 Δεκεμβρίου από την Τρίπολη, το Άργος, την Πάτρα και το Αίγιο εξορμούν οι δολοφόνοι του Χίτλερ προς τα Καλάβρυτα. Στο πέρασμα τους σκορπούν φωτιά και θάνατο όλεθρο και καταστροφή. Στο δρόμο τους δολοφονούν εν ψυχρώ όποιον συναντούν, καίνε όλα τα χωριά και σκοτώνουν όλους τους κατοίκους και τους Μοναχούς του Μεγάλου Σπηλαίου.

Το πρωί της 9-12-1943 όλες οι Γερμανικές φάλαγγες φθάνουν στα Καλάβρυτα τα οποία περικυκλώνουν από παντού, στη συνέχεια συγκεντρώνουν στην πλατεία της πόλης όλους τους κατοίκους, τους οποίους στη συνέχεια άφησαν ξημερώματα της 13 Δεκεμβρίου, άρχισαν να χτυπούν τις καμπάνες με δαιμονισμό και καλούσαν και πάλι τους Καλαβρυτινούς, στην πλατεία. Οι Γερμανοί στρατιώτες σαν τα λυσσασμένα σκυλιά έσπρωχναν τον κόσμο στο σχολείο. Εκεί διαχώριζαν τους άνδρες από 14 έως 18 ετών από τις γυναίκες και τα παιδιά. Στη συνέχεια οδήγησαν τους άνδρες στο χωράφι του δασκάλου ΚΑΠΗ που απέχει 10 λεπτά από το σχολείο και που βρίσκεται πάνω από την πόλη. Εκεί έχουν τάξει τα πολυβόλα τους. Τη στιγμή εκείνη ακούγεται η φωνή του 14χρονου αγοριού Νίκου εγώ είμαι μικρός δεν πρόφθασα να ζήσω τι τους έκανα, αυτά τα άκουσε ο πατέρας του διασώθηκε. Και πριν τελειώσει τα λόγια του ο συνταγματάρχης Λάιγκερ έδωσε την απόφαση της εκτέλεσης.

Το ανθρωπόμορφο τέρας σήκωσε το χέρι του και το κατέβασε δίδοντας το σύνθημα να αρχίσουν τα πυρά, την ίδια στιγμή 8-10 πολυβόλα που ήσαν ταγμένα άρχισαν τα πυρά και σκόρπισαν τον θάνατο στους αθώους Καλαβρυτινούς περισσότεροι από 1300 άνθρωποι δέχονται τα φονικά πυρά και σωριάζονται στο χωράφι του ΚΑΠΗ που βάφεται με αίμα τόσων αθώων ανθρώπων. Και όταν πια βρίσκονται σωριασμένοι καταγής, ακολουθούν οι χαριστικές βολές, οι δολοφόνοι αποχωρούν με τραγούδια. Μια καθηγήτρια που ήταν με τις κρατούμενες γυναίκες στο σχολείο, μίλησε στον σκοπό που φύλαγε την είσοδο του σχολείου στα γαλλικά και εκείνος απάντησε. "Θα κάνω κάτι που είναι αντίθετο από τις διαταγές που έχω, θα με σκοτώσουν το ξέρω, αλλά η συνείδησή μου δεν μου επιτρέπει να κάνω αλλιώς… Και ξεκλείδωσε την πόρτα, όμως, όπως είχε προβλέψει για την πράξη του αυτή την άλλη μέρα τον εκτέλεσαν.

Οι γυναίκες βγήκαν έξαλλες από το σχολείο και έτρεξαν για να σωθούν, και να σώσουν τα σπίτια τους από τις φωτιές. Για τους άνδρες τους δεν είχαν ιδέα το τι τους είχε συμβεί. Κατά τις δύο η ώρα ακούστηκαν ζωηρές κραυγές και θρήνους. "Γυναίκες ελάτε να δείτε τους λεβέντες μας… τους σκότωσαν όλους στο χωράφι.

Άρχισαν να τρέχουν σα τρελές στον τόπο της εκτέλεσης. Όταν αντίκρισαν το φρικτό θέαμα, άρχισαν να κλαίνε και να χτυπιούνται. Με τα χέρια τους, χωρίς εργαλεία άνοιξαν τάφους και τους έθαψαν τους 1300 νεκρούς άνδρες και παιδιά τους, που δεν ξέχασαν ποτέ μέχρι που πέθαναν και αυτές. Όσα χρόνια κι αν πέρασαν, κι όσα χρόνια κι αν περάσουν, οι άνθρωποι θα αναρωτιούνται, αυτά τα ανθρώπινα αιμοβόρα τέρατα τα γέννησαν μάνες, εμείς οι επιζώντες ας προσευχόμεθα στην ιερή μνήμη τους και τις ευχόμεθα να μην ξαναδεί η ΕΛΛΑΔΑ τέτοιες τραγικές και οδυνηρές ημέρες.

Το 1972 επισκέφθηκα τα Καλάβρυτα και το μεγάλο τάφο, που είναι γραμμένοι στην μαρμάρινη πλάκα, 1300 αθώοι Έλληνες που σκοτώθηκαν από τα τέρατα των Γερμανών του Χίτλερ, άναψα κεριά εις αιωνία η μνήμη τους.

*Αν/χης ε.α., επίτιμος
πρόεδρος ΕΑΑΣ Παραρτήματος Νομού Ροδόπης