Ο Αριστοτέλης Ρήγας στην Πολιτιστική Κίνηση
31/01/25 - 13:31
Γράφει η φιλόλογος Ντίνα Σαμουρκασίδου
β) Η μητέρα της εποχής μας
Παρά ταύτα από την σκληρή εποχή μας δεν απουσιάζουν και οι σύγχρονες Μήδειες! Αυτό το τελευταίο ίσως να οφείλεται στο ότι η ζωή, λόγω της αλματώδους ανάπτυξης της τεχνολογίας και της υφιστάμενης οικονομικής κρίσης, με επακόλουθο την ανεργία, έχει αλλάξει πολύ. Οι ηθικές αντιστάσεις των περισσότερων, δυστυχώς ατόμων σήμερα έχουν πολύ εξασθενήσει, ενώ η κοινωνία, αλλά και η ζωή έχουν ολοένα και περισσότερες απαιτήσεις. Ίσως γι' αυτούς τους λόγους ο Γερμανός ψυχολόγος και κοινωνιολόγος αλλά και ανθρωπιστής Έριχ Φρομ αναφέρει σχετικά: "Πολλές μητέρες μπορούν να δώσουν το γάλα στα παιδιά τους, αλλά λίγες το μέλι", δηλαδή την ευτυχία. Στην εποχή μας οι περισσότερες μητέρες εργάζονται και έξω από το σπίτι. Γι' αυτό και η εργαζόμενη μάνα προσπαθεί να ανταποκριθεί, όσο καλύτερα μπορεί, στον τριπλό της ρόλο: της καλής νοικοκυράς, της τρυφερής, αλλά και πιστής συζύγου, αλλά και της υποδειγματικής μητέρας. Και έτσι είναι επιφορτισμένη με φροντίδες και υποχρεώσεις, που της δημιουργούν άγχος και υπερκόπωση. Ωστόσο ο ικανοποιητικός συνδυασμός επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής για τις εργαζόμενες γυναίκες δεν είναι πάντα εύκολος, όταν υπάρχουν παιδιά, οπότε την ευθύνη τους χρειάζεται να μοιράζονται και οι μητέρες και οι πατέρες, με τη λήψη βεβαίως, και ορισμένων ευεργετικών μέτρων εκ μέρους της εκάστοτε κυβέρνησης. Η Κοινωνική Χάρτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κινείται προς την κατεύθυνση λήψης συγκεκριμένων ευνοϊκών μέτρων γι' αυτό το θέμα, όπως αναφέρει το περιοδικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Les Cahiers des Femmes d' Europe, δηλαδή τα τετράδια των γυναικών της Ευρώπης.
γ) Το φαινόμενο της υπογεννητικότητας και οι (λαθρο)μετανάστες
Αυτό το θέμα αφορά ιδιαίτερα τη χώρα μας που παρουσιάζει πρόβλημα επικίνδυνης υπογεννητικότητας. Τα στοιχεία που ακολουθούν, αποδεικνύουν ότι στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, κατά το 2020, οι Γεννήσεις ήσαν 84.767 πανελληνίως, ενώ οι θάνατοι ανήλθαν στους 131.084 ανθρώπους. Κατά την 5ετια 2016-2020, στην ιδιαίτερη πατρίδα μας τη Θράκη, γεννήθηκαν 14.450 Θρακιωτόπουλα, αλλά πέθαναν 22.195 άτομα. Μειώθηκε επομένως ο πληθυσμός της Θράκης κατά 8.000 περίπου ανθρώπους. Αλλά και πανελληνίως, κατά την τελευταία 5ετία, λιγόστεψε ο πληθυσμός μας κατά 46.000 άτομα. Εξαφανίσθηκε δηλαδή από τη χώρα μας μια μεγάλη πόλη. Ο πληθυσμός γερνάει, διότι αυξήθηκε ο μέσος όρος ζωής, οι γεννήσεις λιγοστεύουν και οι μορφωμένοι και καταξιωμένοι νέοι, φεύγουν από την Ελλάδα, για άλλες χώρες, όπου υπάρχει αξιοκρατία και καλύτερες αποδοχές. Πρόκειται για την λεγόμενη διαρροή εγκεφάλων. Δυστυχώς όμως αντί της συγκράτησης στη χώρα ή τον επαναπατρισμού αυτού του πολύτιμου ανθρώπινου κεφαλαίου, έρχονται στην Ελλάδα ποικίλοι λαθρομετανάστες, με τελείως διαφορετικό πολιτιστικό επίπεδο και όλα τα δυσάρεστα και ολέθρια επακόλουθα για τη χώρα μας σε όλους τους τομείς.
Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, όπως αναφέρει η κ. Αντιγόνη Λυμπεράκη, καθηγήτρια Οικονομικών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, σε σχετικό της άρθρο, από το 2014 έως και σήμερα, έχουν έρθει στην Ελλάδα από όλες τις χώρες της Ασίας και της Αφρικής (λαθρο)μετανάστες, στην πλειοψηφία τους νέοι, με κορύφωση του φαινομένου για τις αφίξεις από τη θάλασσα στα έτη 2016 (173.450 άτομα) και 2015 (856.723 άτομα). Παρόμοια αύξηση των αφίξεων από τα χερσαία σύνορα και κυρίως από τον Έβρο, είχαμε κατά τα έτη 2019 (14.887 μετανάστες) και 2018 (18.014 άτομα).
Οπότε καθίσταται επιτακτική εθνική ανάγκη, η εξάλειψη της υπογεννητικότητας, με την καταπολέμηση των εκτρώσεων λόγω άμβλυνσης των ηθικών και θρησκευτικών αναστολών, παρέχοντας οικονομικά και κοινωνικά προνόμια, η πολιτεία και οι θεσμικοί φορείς, στα νέα ζευγάρια, αλλά και δημιουργώντας θέσεις εργασίας, με πραγματικά αξιοκρατικά και δελεαστικά κριτήρια για τους υποψήφιους γονείς, αλλά και για τους νέους -περισσότεροι από 600.000 πολύ μορφωμένα άτομα- που προσφέρουν τις πολύτιμες γνώσεις τους σε άλλα κράτη και όχι στην πατρίδα που τους σπούδασε και έτσι θα μειωθεί το εθνικά επικίνδυνο πρόβλημα της υπογεννητικότητας στη Θράκη κυρίως και στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου.
Πολύ ωφέλιμη θεωρείται επίσης και η συμβολή του ιδιωτικού φορέα στην αναχαίτιση του παραπάνω φαινομένου, με την χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων, ιδιαίτερα σε περιοχές, που το φαινόμενο είναι πολύ έντονο και απειλητικό για την εθνική μας ασφάλεια.
δ) Η μητέρα μέσα από τις καλές τέχνες
Η πολύτιμη προσφορά της μάνας και της στενής σχέσης με το παιδί της περιγράφεται μέσα από όλα τα είδη των τεχνών, που εξυμνούν το ωραίο και το προβάλλουν.
Ι. Αξίζει να επισημανθεί στην πεζογραφία: Το μυθιστόρημα: Η Μάνα της Περλ Μπάκ, όπου τονίζεται η δύναμη μιας γυναίκας, που μεγαλώνει μόνη της τα 3 παιδιά της, με υποδειγματικό τρόπο. Η αφήγηση επικεντρώνεται σ' αυτήν την μητέρα, η οποία σαν πρότυπο αγάπης αλλά και προσφοράς και κατανόησης στηρίζει την παραδοσιακή πατριαρχική οικογένεια, με αδιάκοπη εργασία και σταθερή αφοσίωση.
ΙΙ. Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της, θεατρικό έργο του Μπρεχτ, γραμμένο και τελειωμένο προτού ξεσπάσει ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος, αναφέρεται στη μάνα Κουράγιο, που χρειάζεται και αυτή κουράγιο και το έχει ανάγκη, για να τραβήξει μπροστά και να μπορέσει να επιβιώσει και αυτή και τα παιδιά της.
ΙΙΙ. Η Ελληνίδα Μητέρα, ποίημα του εθνικού μας ποιητή Διον. Σολωμού, έχει όλα τα χαρακτηριστικά της γυναίκας που γαλουχήθηκε με τις αξίες που συνιστούν την ελληνικότητα, μια ιδιότητα δηλαδή που ορίζει τον οικουμενικό άνθρωπο, με άλλα λόγια τον Έλληνα. Έχει συνείδηση της ιστορίας του έθνους της και πλήρη επίγνωση της αποστολής της.
-Ο νομπελίστας ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης, στο ποίημά του: Ένα τέταρτο μητέρας, γράφει: Και ένα τέταρτο μητέρας / αρκεί για 10 ζωές / και πάλι κάτι θα περισσέψει, / για να το ανακράξεις, / σε στιγμές μεγάλου κινδύνου, τονίζοντας, πολύ όμορφα την ανεκτίμητη αξία της.
-Ο Θρακιώτης ποιητής, Γεώργιος Βιζυηνός, στο ποίημα του: Πώς να πειράξω τη μητέρα, μεταξύ των άλλων, αναφέρεται και στο πολύτιμο έργο της, λέγοντας τα εξής: Αυτή σαν πέσω και χτυπήσω, / φιλά να γειάνει την πληγή, / αυτή, τι πρέπει εγώ, ν' αφήσω / και τι να κάνω με οδηγεί.
IV. Η ζωγραφική, με την ιδιαίτερη αίγλη της, προβάλλει με πολλούς εκπροσώπους της, Έλληνες και ξένους, τη στενή σχέση μάνας και παιδιού. Μνημονεύονται: Ο Γιώργος Ιακωβίδης, με το έργο του: η μητέρα και το κοριτσάκι της. Επίσης, ο Νικηφόρος Λύτρας, με τον ζωγραφικό του πίνακα: μητέρα και παιδί. Ο Νικόλαος Γύζης, με τον πίνακά του: Μητέρα και παιδί, καθώς και ο Πάμπλο Πικάσο, με το ίδιο θέμα.
V. Αξίζει επίσης να αναφερθεί η Βάσω Κατράκη, ζωγράφος και χαράκτρια, που με το δικό της ξεχωριστό τρόπο, μας προβάλλει εικαστικά: τη μητέρα και την κόρη.
VI. Η γλυπτική, σαν αξιόλογη εικαστική τέχνη, με το αντιπροσωπευτικό της γλυπτό: η Μάνα της Κατοχής, που βρίσκεται στο 1ο Νεκροταφείο των Αθηνών σε περίοπτη θέση. Το έργο αυτό του Βαλσάμη, είναι αφιερωμένο σε όλες τις μητέρες της Κατοχής, των ετών 1940-1944, οι οποίες πέθαναν από την πείνα, προκειμένου να ζήσουν τα παιδιά τους. Το γλυπτό απεικονίζει μια σκελετωμένη γυμνή γυναικεία μορφή, που κείτεται νεκρή, εξαιτίας της πείνας, ενώ στην αγκαλιά της βρίσκεται το μωρό της, που θηλάζει ακόμη από τα μαραζωμένα της στήθη.
Αξιοσημείωτες λοιπόν: Η συμβολή της λογοτεχνίας, με την ποίηση και την πεζογραφία, αλλά και του θεάτρου και της ζωγραφικής και της χαρακτικής και της γλυπτικής στην πολύμορφη προσφορά της μητέρας, θηλυκές" στην πλειοψηφία τους τέχνες, όπως και η μητέρα, με την οποία ασχολούνται.
7. Η ψυχοπνευματική ανάπτυξη και η ομαλή ένταξη στην κοινωνία
Το αναπτυσσόμενο άτομο με τη βοήθεια των ανθρώπων του περιβάλλοντός του, εκτός από την ψυχοπνευματική του ανάπτυξη για τη διάπλαση υγιούς προσωπικότητας, αποκτά και τα απαραίτητα εφόδια, για να συμβάλλει και αυτό με τη σειρά του στη διαμόρφωση υγιούς κοινωνίας. Μερικοί αξιόλογοι, κατά τη γνώμη μου, παράγοντες που συντελούν στους παραπάνω στόχους είναι:
Ι. Η υιοθέτηση υγιών αξιών. ΙΙ. Οι αρμονικές σχέσεις με το ομαδικό παιχνίδι. ΙΙΙ. Η απόκτηση φίλων. IV. Η σχολική επίδοση και V. ο ρόλος της τηλεόρασης και κυρίως των νέων ηλεκτρονικών μέσων στη ζωή του παιδιού και του εφήβου. Βεβαίως σ' όλα αυτά χρειάζεται κριτική στάση και επαγρύπνηση. Οπωσδήποτε στην υλοποίηση όλων των ανωτέρω στόχων, καθοριστικός είναι ο ρόλος των γονέων. Ας αναλύσουμε διεξοδικά τους παράγοντες που αναφέρθηκαν.
Ι. Η υιοθέτηση υγιών αξιών
Στη διαδικασία της κοινωνικοποίησης, όπου η οικογένεια παίζει τον σπουδαιότερο ρόλο, το παιδί θα μυηθεί στις αξίες (θρησκευτικές - εθνικές - κοινωνικές), που κυριαρχούν στην κοινωνία, όπου θα ζήσει. Μαθαίνει, πώς να συμπεριφέρεται στους γονείς, στους φίλους, στους ξένους, στους ηλικιωμένους, στους δασκάλους, στους φορείς της κρατικής εξουσίας κ.α. Σε όλους είναι γνωστοί οι κανόνες καλής συμπεριφοράς. "Η καλή ανατροφή φέρνει και τον σεβασμό" μας θυμίζει ο αρχαίος τραγικός ποιητής Ευριπίδης.
Μέσα στην οικογένεια, επίσης, το νεαρό άτομο θα μορφοποιήσει τη συνείδησή του, που σχετίζεται με την κοινωνική προσαρμογή. Στοιχεία που συμβάλλουν σ' αυτήν την μορφοποίηση είναι: α) Η ιδιοσυγκρασία του παιδιού, β) η οικογενειακή ανατροφή του και γ) το φύλο του.
Στο περιβάλλον των γονέων του το παιδί θα αποκτήσει τα αισθήματα του αλτρουισμού και της φιλαλληλίας, θα μάθει να σέβεται και να υπολογίζει τον θεό στη ζωή του και να αντιδρά με σθένος στους διαβρωτικούς ερεθισμούς, ιδιαίτερα στους κακούς και δύσκολους καιρούς που ζούμε. Γι' αυτό η Καινή Διαθήκη συμβουλεύει: "Ανατρέφετε τα παιδιά, με παιδεία και νουθεσία Κυρίου". Ακόμη ο αναπτυσσόμενος νέος ή νέα, μέσα στην οικογένεια, ικανοποιεί βασικές κοινωνικές ανάγκες, όπως είναι: α) Η ανάγκη για αγάπη, β) η ανάγκη για ασφάλεια, γ) η ανάγκη για επιδοκιμασία και αναγνώριση και δ) η ανάγκη για ένταξη στην ομάδα.
ΙΙ. Το ομαδικό παιχνίδι
Απαραίτητο για τα παιδιά είναι το παιχνίδι. Παιδί σημαίνει παίζω. "Βρες χρόνο για παιχνίδι. / Αυτό είναι το μυστικό της αιώνιας νιότης", μας τονίζει ο Γιάννης Ρίτσος, στο ποίημά του: Βρες χρόνο.
Ο σωστός γονιός δεν εμποδίζει ποτέ το παίξιμο του παιδιού του. Φροντίζει όμως να το προστατεύει από τραυματισμούς, δηλητηριάσεις κ.τ.α. Στο παιχνίδι διοχετεύεται όλη η δραστηριότητα του παιδιού. Εκπαιδεύεται στο μυαλό και στο κορμί. Εκτονώνει την επιθετικότητα. Μαθαίνει να κάνει φίλους και οδηγείται στην άνετη επικοινωνία με τους συνανθρώπους". Παιδιά που δεν παίζουν αρκετά, γίνονται αντικοινωνικά άτομα", μας λέει ο παιδίατρος Νίκος Ματσανιώτης. Ακόμη το παιδί στο ομαδικό παιχνίδι μαθαίνει να συνεργάζεται για την επίτευξη της νίκης ή και να αποδέχεται την ήττα και έτσι ο εγωισμός του περιορίζεται και αρχίζει να γνωρίζει πως στον στίβο της ζωής δεν θα κερδίζει πάντα. Και μ' αυτόν τον τρόπο το νεαρό άτομο προετοιμάζεται για τις μελλοντικές δυσκολίες, που θα συναντήσει στη ζωή του, με το να αποκτά μέσω του ομαδικού παιχνιδιού, μαχητικότητα και αγωνιστικότητα και να μην "τα παρατάει εύκολα", κατά το κοινώς λεγόμενο στρεφόμενο στις εύκολες και όχι πάντα θεμιτές και υγιείς λύσεις.
Δυστυχώς το 89% των κοριτσιών και το 80% των αγοριών στη χώρα, από 11 έως 17 ετών, κάνουν καθιστική ζωή, πολύ βλαβερό για την υγεία τους, διότι η άσκηση συμβάλλει:
1) στην ανάπτυξη της οστεϊκής και μυϊκής δύναμης, 2) σε πιο υγιή καρδιά και γερούς πνεύμονες, 3) στην πρόληψη της παχυσαρκίας και του διαβήτη, 4) στην νοητική ανάπτυξη, 5) στην πρόληψη της καρδιοπάθειας και του καρκίνου μακροπρόθεσμα και 6) στην ανάπτυξη των κοινωνικών και κινητικών δεξιοτήτων.
Γι' αυτό συστήνονται: το περπάτημα, η ποδηλασία, η κολύμβηση και η συμμετοχή των εφήβων σε ομαδικά αθλήματα.
"Νους υγιής εν σώματι υγιεί", έλεγαν οι αρχαίοι πρόγονοι μας επισημαίνοντας την σπουδαιότητα και την αξία της άθλησης στη ζωή όλων και μάλιστα από την παιδική ηλικία. Εκτός από την εκγύμναση του σώματος, πολύτιμη θεωρείται για την υγιή ανάπτυξη του σώματος και του πνεύματος η Μεσογειακή διατροφή, που συνίσταται στην κατανάλωση πολλών φρούτων και λαχανικών εποχής, ξηρών ωμών καρπών, ψαριών και κυρίως στην πρόσληψη ελαιολάδου, συντελώντας με αυτόν τον τρόπο στην πρωτογενή πρόληψη προβλημάτων υγείας, κτίζοντας ένα γερό σώμα και αποφεύγοντας την Δευτερογενή πρόληψη, που απαιτεί φαρμακευτική αγωγή, όταν εκδηλωθεί μια ασθένεια, με όλες τις συνέπειές της. Σε όλα αυτά ζωτικής σημασίας κρίνεται η συμβολή των γονέων.
Ακολουθήστε το xronos.gr στο Google News
