Το αρχαίο ελληνικό χρυσό στεφάνι του βασιλιά της Καρίας Εκατόμνου θα επιστρέψει στην Τουρκία!

Ο Εκατόμνως / Εκατόμνος ήταν ο υιός και διάδοχος του Υυσσαλδώμου, ενός δυναστικού ηγεμόνα των Μυλάσων, που μετά το 395 π.Χ. έγινε ο πρώτος σατράπης της Καρίας, ο πρώτος μη-Πέρσης αξιωματούχος που ανέβηκε στην θέση του σατράπη! Διορίσθηκε από τον Πέρση βασιλιά διοικητής των ναυτικών δυνάμεων, που προορίζονταν να λάβουν μέρος στον πόλεμο εναντίον του Ευαγόρα Α΄, βασιλιά της Σαλαμίνας Κύπρου, στον γνωστό ως Κυπριακό Πόλεμο (394-385 π.Χ.). (Της άλλης στρατιάς αρχηγός ήταν ο σατράπης της Λυδίας Αυτοφραδάτης). Επολέμησε όμως με τόση. χαλαρότητα, ώστε επιστεύθη ότι είχε συμμαχήσει κρυφίως μετά του Ευαγόρου και μάλιστα ότι είχε παράσχει και χρηματική βοήθεια σ' αυτόν! 

Ο Εκάτομνως υπήρξε ο πρώτος δυνάστης, που συνεδέθη φιλικώς προς τους κατοικούντες τα παράλια της Καρίας λοιπούς Έλληνες! Έκοψε αργυρά νομίσματα, στην πρωτεύουσά του κράτους του, Μύλασα, κατά το αστικό νομισματικό σύστημα και έφεραν το μιλησιακό επίσημο. Ο Λαβρανδυνός Ζευς εμφανίζεται στα νομίσματά του, με έναν διπλό πέλεκυ-λάβρυ, έχοντας διάσημο ναό κοντά στα Μυλάσα και δείχνοντας τις κρητικές επιρροές της Καρίας. 

Άφησε τρεις υιούς, τους:

-Μαυσώλο, που επεξέτεινε το κράτος του και την πρωτεύουσα αυτού στην Αλικαρνασσό, την εξωράισε με έργα Ελλήνων καλλιτεχνών και την κατέστησε μία των λαμπρότερων ελληνικών πόλεων της Μ. Ασίας! Επήρε μια σχετική ανεξαρτησία από το περσικό κράτος, έχοντας πάντως αποδεχτεί την ηγεμονία των Περσών. Το 357 π.Χ. ήλθε σε σύγκρουση με τους Αθηναίους και συνετέλεσε στην απόσχιση από την συμμαχία χους της Χίου, της Ρόδου και της Κω, τις οποίες υπήγαγε στην ιδική του εξουσία. Σε γενικές γραμμές, επεξέτεινε τα όρια του κράτους του και την σφαίρα της επιρροής του. Πέθανε το 351/353 π.Χ. 

-Ιδριέα, ο οποίος έγινε σύζυγος της νεωτέρας αδελφής του, Άδας. Ο Ιδριέας είχε συνταχτεί με τους Πέρσες, όχι από φιλία, αλλά από τον φόβο των Αθηναίων. Σε επιστολή που του απέστειλε ο βασιλιάς της Σπάρτης, Αγησίλαος, φαίνεται πως γνωρίζονταν καλά. Τον Iδριέα, που πέθανε το 344 π.Χ., διαδέχτηκε η σύζυγος κι αδελφή του. 

και

-Πιξώδαρο,

Όταν ο Μαύσωλος και ο Πιξώδαρος ασθένησαν, ο Εκατόμνος εκάλεσε τον Κώο ιατρό (μαθητή του Ιπποκράτη) Δέξιππο / Διώξιππο[1] να τους γιατρέψει. Η αμοιβή του ήταν ότι έληξε ο μεταξύ Καρίων και Κώων πόλεμος! Πρόκειται για την μεγαλύτερη αμοιβή που έλαβε ποτέ ιατρός, στην ιστορία του επαγγέλματος! 

Και δύο κόρες, την

-Αρτεμισία, η οποία, όταν πέθανε ο Μαύσωλος έγινε βασίλισσα, αλλά πέθανε δύο χρόνια αργότερα από την θλίψη της, αφού έκτισε στην μνήμη του το Μαυσωλείον της Αλικαρνασσού, ένα από τα Επτά Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου. Έκτοτε κάθε υπερβολικά μεγάλο και πομπώδες ταφικό μνημείο το λέμε. μαυσωλείο! 
Και την

-Άδα, βασίλισσα της Καρίας, που όταν ο Μέγας Αλέξανδρος εισέβαλε στην Καρία, του πρόσφερε τα κλειδιά της πόλεως και του επρότεινε να τον υιοθετήσει. Ο Αλέξανδρος κολακεύτηκε από τις περιποιήσεις της και την εβοήθησε ν' ανακτήσει τον θρόνο από τον σατράπη Οροντοβάτη, τον σύζυγο της συνονόματης ανεψιάς της! 

Όπως καταλαβαίνετε, πρόκειται για μια ελληνική, ελληνικότατη ιστορία.

ΠΗΓΕΣ: Δημ. 15.3, Διόδ. Σικ. (14/98.3-4, 15/2.3, 16/36.2, 16/42.6-9, 16/45.7, 16/69.2, 16/7.3), Θεόπομπ. (FGrH 2b, 115 απ. 103), Ισοκρ. (4.162, 5.103),  Πλίν. (36.77), Πλούτ. (Αγησ. 13.4), Πολύαιν. (7.23, 7.8 7/23), Στράβ. (13/1.59, 14/2.17), Σχόλ. 24.1a Αριστ. Οικον. 1348a.4-34. 

ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

Τώρα γιατί τα λέω όλα αυτά.
Τον Αύγουστο του 2010, αξιωματούχοι της τουρκικής αστυνομίας συνέλαβαν άτομα, που πιστεύουν ότι έσκαβαν για αρχαιότητες στον τάφο του Εκατόμνου. Μια μαρμάρινη σαρκοφάγος και πολυάριθμες τοιχογραφίες ανακαλύφθηκαν στον τάφο, αν και αξιωματούχοι πιστεύουν επίσης ότι πολλά αρχαία κομμάτια είχαν ήδη κλαπεί από τον τάφο και πουλήθηκαν στην μαύρη αγορά. 

Και πράγματι, μετά από χρόνια, ένα χρυσό στεφάνι, που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ. θα επιστραφεί στην Τουρκία μετά από εξωδικαστική επίλυση, μεταξύ ενός Τούρκου υπηκόου, που κατοικεί στην Σκοτία και της κυβέρνησης της Τουρκίας. 

Το χρυσό στεφάνι, που «αποτιμήθηκε» 250.000 λίρες (!), ήταν στην κατοχή του ιδιοκτήτη ενός καφέ στο Εδιμβούργο, του Murat Aksakalli, ο οποίος ισχυρίσθηκε ότι το κληρονόμησε από τον. παππού του! 

Η περίπλοκη και μακροχρόνια διαμάχη, συνεχίζεται τουλάχιστον από το 2010. Η Τουρκία υποστήριξε ότι το στέμμα είχε στην πραγματικότητα αφαιρεθεί από τον γνωστό ως «Τάφο του Εκατόμνου» στα Μύλασα της Καρίας, κατά την διάρκεια παράνομων ανασκαφών. 
Οι τουρκικές Αρχές επικαλέστηκαν το άρθρο 5, του τουρκικού νόμου για την Προστασία της Πολιτιστικής και Φυσικής Ιδιοκτησίας, λέγοντας ότι, σύμφωνα με την τουρκική νομοθεσία, «τα αρχαία πολιτιστικά αντικείμενα ανήκουν στο κράτος και δεν μπορούν να ανήκουν νομίμως σε ιδιώτες»!

Ο ισχυρισμός έγινε σε μια αναφορά προς την υπηρεσία δίωξης της Σκοτίας σε σχέση με την σύλληψη του Askakalli τον Δεκέμβριο του 2010. Τελικά, δεν ασκήθηκε ποινική δίωξη εναντίον του και το 2012 διατάχθηκε να. του επιστραφεί το αρχαίο στέμμα. Το 2013, το θέμα παραπέμφθηκε στο Court of Sessions, το οποίο έκρινε ότι ο Aksakalli δεν μπόρεσε ν' αποδείξει την κυριότητα του αρχαίου στέμματος κι έτσι το χρυσό στεφάνι κατασχέθηκε για άλλη μια φορά και μεταφέρθηκε στην Τουρκία προς εξέταση. 

Τον Δεκέμβριο του 2016, ο Aksakalli επεδίωξε να ξαναπάρει το στεφάνι, ώστε να μπορεί να εξεταστεί από έναν ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα. Αλλά ο δικαστής, λαμβάνοντας υπ' όψιν τις ανησυχίες των τουρκικών Αρχών για την ασφάλεια του αντικειμένου, είπε ότι θα έπρεπε να παρασχεθούν περισσότερες πληροφορίες πριν από την πραγματοποίηση αυτής της αναλύσεως. 

Τέλος, στις 5 Δεκεμβρίου 2017, όταν η διαφορά ιδιοκτησίας επρόκειτο να προσαχθεί στο δικαστήριο, για άλλη μια φορά, τα συμβαλλόμενα μέρη διευθέτησαν το θέμα. Αν και οι λεπτομέρειες αυτής της διευθετήσεως είναι ακόμη άγνωστες (!), φαίνεται ότι ο Askakalli συμφώνησε να επιστρέψει το αρχαίο αντικείμενο στην Τουρκία. 

Αυτή η υπόθεση, για άλλη μια φορά, καταδεικνύει την ισχυρή θέληση των τουρκικών Αρχών για την ανάκτηση των αρχαιοτήτων που εκλάπησαν από το τουρκικό έδαφος. 

ΠΗΓΗ: Ινστιτούτο Δικαίου και Τέχνης, 27.12.2017. Και UNESCO.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την Καρία μπορείτε να διαβάσετε στα άρθρα του Γ. Λεκάκη αυτής της στήλης:
«Βραχογραφίες του 6.000 π.Χ. που βρέθηκαν στο όρος Λάτμος της Καρίας κινδυνεύουν από τα ορυχεία μιας εταιρείας. Το μυστικιστικό και ερωτικό όρος Λάτμος: Σελήνη κι Ενδυμίων. Η ιδιαίτερη μουσική απ' τα ιερά κόκκαλα του Ενδυμίωνος και ο "λατρηνός πολυέλεος"» («Χρόνος» Κομοτηνής, 23.3.2016). 

«Σφυροκέφαλα όντα του 6.000 π.Χ. στο όρος Λάτμος. Το Άγιον Όρος Λάτρος. Λάτμος κόλπος, λίμνη, λιμνοθάλασσα. Και οι Τσομακλήδες Γιουρούκοι» («Χρόνος» Κομοτηνής, 30.3.2016). 

[1] Έγραψε ένα βιβλίο «Περί προγνώσεων», που όμως δεν έχει σωθεί - βλ. Πλούταρχο, 699C.