Έθιμα Χριστουγέννων Θράκης: «Η θυσία του χοίρου»

Πολλά τα έθιμα των Χριστουγέννων σε όλη την Ελλάδα, περισσότερα και ιδιαίτερα όμως αυτών του Δωδεκαημέρου δηλαδή του διαστήματος από την παραμονή των Χριστουγέννων μέχρι τη παραμονή των Φώτων, στη Θράκη. Τα κάλαντα ή κόλιαντα, ο Πουρπούρης και τα εννιά φαγιά είναι λίγα μόνο απ’ αυτά και ίσως τα πιο γνωστά σε όλους μας. Ένα εξίσου ιδιαίτερο έθιμο που χάνεται με το πέρασμα των χρόνων είναι και η θυσία του χοίρου.

Το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων, κάθε σπίτι ξεκινούσε τις προετοιμασίες για τη μεγάλη γιορτή με το σφάξιμο του γουρουνιού το οποίο είχε μεγαλώσει με περισσή φροντίδα όλο το προηγούμενο χρόνο. Από νωρίς το πρωί οι άντρες του σπιτιού με τη βοήθεια γειτόνων και συγγενών μαζεύονταν στην αυλή, και αφού σφάζαν το ζώο αντάλλασαν ευχές για υγεία, καλοτυχία και καλά μπερεκέτια συνοδεία τσίπουρου και μεζέδων. Όλη η οικογένεια συμμετέχει σ’ αυτή τη διαδικασία. Άντρες γυναίκες και παιδιά βοηθάνε για να προλάβουν τις προετοιμασίες. Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία της σφαγής από τους άντρες, το σφαχτό σκεπάζεται με ένα κιλίμι και καλούν τα παιδιά της οικογένειας, να καθίσουν πάνω στο σφαχτό για να είναι γερά και υγιή όλο το χρόνο. Ακολουθούσε ο προσεκτικός τεμαχισμός του ζώου. Τίποτα δεν έπρεπε να πάει χαμένο […]. 

Πριν ξεκινήσει λοιπόν ο τεμαχισμός του ζώου, καψάλιζαν το τρίχωμά του και αφαιρούσαν το δέρμα […]. Το κρέας του ζώου χωρίζεται σε μερίδες και θα καταναλωθεί λίγο-λίγο όλο το χειμώνα, ψητό ή μαγειρευτό με λάχανο ή πράσο. Τα ποδαράκια και το κεφάλι θα γίνουν νόστιμος και θρεπτικός πατσάς. Θα φτιάξουν λουκάνικα, γεμίζοντας το έντερο του ζώου με ψιλοκομμένο κρέας μπαχαρικά και πράσο. Με παρόμοιο τρόπο θα φτιάξουν και τη παραδοσιακή θρακιώτικη μπάμπω ή καρβαβίτσα (το έντερο του ζώου γεμίζεται με κομματάκια από τα συκώτια, κιμά, ρύζι και μπαχαρικά). Μαγειρεύεται ανήμερα τα Χριστούγεννα ψητή στο φούρνο με πατάτες ή σαν σούπα.

Η χαρά και η προσμονή λοιπόν των γιορτών μεγάλη. Οι γυναίκες έπρεπε να φροντίσουν ώστε να προλάβουν τις ετοιμασίες μέχρι το βράδυ τότε που θα περνούσαν από σπίτι σε σπίτι οι νέοι του χωριού για τα παραδοσιακά κάλαντα. Τα κεράσματα φτωχικά, ξερά σύκα, καρύδια, ξυλοκέρατα και κανένα φρεσκοκαμωμένο  λουκάνικο. Υπήρχε όμως λαχτάρα και η ευχαρίστηση ήταν ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους. Έτσι περίμεναν τα Χριστούγεννα αυτή τη μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης οι απλοί άνθρωποι εκείνης της εποχής να γιορτάσουν οικογενειακά με όλα όσα έχουν ετοιμάσει με κόπο και χαμόγελο.

Η θυσία του χοίρου λοιπόν αποτελούσε ιεροτελεστία την εποχή εκείνη. Είναι ένα από τα πολλά έθιμα του τόπου μας που έχει χαθεί με το πέρασμα των χρόνων.

Όμως στις μνήμες όλων μας ,υπάρχουν κάποιες εικόνες με εμπλουτισμένες με χρώματα και αρώματα από το παρελθόν. 

Ας μην ξεχνάμε πως η παράδοση είναι ένα σύνολο στοιχείων πολιτισμού που διαμορφώνει ένας λαός ανάλογα με το πνευματικό και το πολιτιστικό του επίπεδο.