Γιατί πιστεύουμε ότι υπάρχει Θεός

Το κοσμολογικό επιχείρημα καταδεικνύει λογικά ότι η ύπαρξη του Σύμπαντος, και μάλιστα η ύπαρξη του ανθρώπου μέσα σ’ αυτό, έχει ως αιτία του τον Θεό. Μία μορφή του κοσμολογικού επιχειρήματος διατυπώνεται με τις εξής τρεις προτάσεις:  

(1) Κάθε τι που αρχίζει να υπάρχει έχει μία αιτία.

(2) Το Σύμπαν άρχισε κάποτε να υπάρχει.

(3) Συνεπώς, το Σύμπαν έχει αιτία.

Η αλήθεια της πρότασης (1) είναι προφανής, πολύ περισσότερο από ό,τι η αντίθετη πρόταση. Στην καθημερινή ζωή συμβαίνουν πάρα πολλά πράγματα και όλοι καταλαβαίνουμε πως υπάρχει κάποια αιτία, έστω και αν δεν γνωρίζουμε πάντοτε ποια είναι αυτή η αιτία. Πολύ περισσότερο φαίνεται πως ισχύει η πρόταση αυτή για την ύπαρξη του Σύμπαντος. Πώς είναι δυνατό να σταθεί στη λογική μας ότι από το τίποτα προέκυψε κάτι τόσο μεγαλειώδες και πολύπλοκο όπως το Σύμπαν.  

Σύμφωνα με την πρόταση (2) το Σύμπαν έχει αρχή. Πολλοί επιστήμονες δέχονται τη θεωρία του Big Bang (Μεγάλη Έκρηξη). Σύμφωνα με αυτήν το Σύμπαν ξεκίνησε να υπάρχει πριν 13,8 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια. Το γεγονός ότι το Σύμπαν συνεχώς διαστέλλεται οδηγεί προς αυτήν την αντίληψη. Υπάρχουν βέβαια και επιστήμονες που δεν αποδέχονται τη θεωρία περί Μεγάλης Έκρηξης. Πέραν όμως από τα στοιχεία που προσφέρει η Αστροφυσική, ο μεγάλος μαθηματικός David Hilbert είπε, «το άπειρο δεν βρίσκεται πουθενά στην πραγματικότητα. Δεν υπάρχει ούτε στη φύση ούτε παρέχει μια αποδεκτή βάση για λογική σκέψη. Ο ρόλος που απομένει για το άπειρο είναι μόνο αυτός της ιδέας.» Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να δεχθούμε πως υπάρχει άπειρος αριθμός γεγονότων και μεταβολών σχετικά με την ύπαρξη του Σύμπαντος. Όσο «πολύς» και αν είναι ο χρόνος ύπαρξης του Σύμπαντος, δεν μπορεί να υπήρχε πάντοτε. Κάποτε άρχισε να υπάρχει.  

  
Το 2003 οι Arvind Borde, Alan Guth και Alexander Vilenkin απέδειξαν ότι οποιοδήποτε Σύμπαν που βρίσκεται σε κατάσταση κοσμικής διαστολής δεν μπορεί να είναι αιώνιο στο παρελθόν αλλά πρέπει να έχει μία απόλυτη αρχή. Η απόδειξή τους στέκεται ανεξάρτητα από τη φυσική περιγραφή του πολύ αρχικού Σύμπαντος και περιλαμβάνει και την περίπτωση ενός πολυσύμπαντος του οποίου ενδεχομένως το δικό μας Σύμπαν μπορεί ν’ αποτελεί ένα μόνο μέρος. Ο Vilenkin γράφει:

«Λέγεται πως ένα επιχείρημα είναι αυτό που πείθει λογικούς ανθρώπους και μία απόδειξη είναι αυτή που μπορεί να πείσει ακόμη κι έναν παράλογο άνθρωπο. Με την απόδειξη τώρα στη θέση της, οι κοσμολόγοι δεν μπορούν πλέον να κρύβονται πίσω από τη δυνατότητα ενός προ-αιώνιου Σύμπαντος. Δεν υπάρχει διαφυγή. Πρέπει ν’ αντιμετωπίσουν το πρόβλημα μιας κοσμικής αρχής.» (Alex Vilenkin, Many Worlds in One: The Search for Other Universes (New York: Hill and Wang, 2006), σελ. 176)

Ένας ακόμη λόγος είναι η θερμοδυναμική του κατάσταση. Ο δεύτερος Νόμος της Θερμοδυναμικής προβλέπει πως σ’ ένα περιορισμένο διάστημα χρόνου το Σύμπαν θα μετατραπεί σε μια ψυχρή, σκοτεινή και χωρίς ζωή κατάσταση. Αν λοιπόν ήδη έχει υπάρξει προαιώνια, θα έπρεπε να βρίσκεται σ’ αυτή τη φθαρμένη κατάσταση. Οι επιστήμονες συμπεραίνουν πως το Σύμπαν πρέπει να έχει αρχίσει να υπάρχει πριν κάποιο περιορισμένο χρόνο και συνεχώς φθείρεται με την πάροδο του χρόνου.  

Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το Σύμπαν έχει αιτία ύπαρξης. Αυτή είναι η πρόταση (3). Ο επιφανής αθεϊστής φιλόσοφος Daniel Dennett συμφωνεί σ’ αυτό αλλά πιστεύει πως η αιτία ύπαρξης του Σύμπαντος είναι το ίδιο το Σύμπαν! Δεν εννοεί πως το Σύμπαν είναι αυθύπαρκτο. Πιστεύει πως το Σύμπαν δημιούργησε τον εαυτό του. Αυτό όμως είναι ανοησία. Για να γίνει αυτό που λέει, το Σύμπαν θα έπρεπε να προϋπάρχει από τον εαυτό του, πράγμα παράλογο. Μόνο μια υπερβατική αιτία μπορεί να προϋπάρχει ώστε να μπορεί να φέρει σε ύπαρξη το Σύμπαν. 

Ποιες ιδιότητες πρέπει να έχει αυτή η υπερβατική αιτία; Θα πρέπει να υπάρχει εκτός χρόνου και χώρου καθώς και αυτά τα στοιχεία άρχισαν να υπάρχουν και σχετίζονται με την υλοενέργεια. Θα πρέπει να παραμένει αναλλοίωτη καθώς υπερβαίνει τον χρόνο. Ως αναλλοίωτη θα πρέπει να είναι υπερβαίνει την ύλη και όλες τις μεταβολές που την χαρακτηρίζουν σε μοριακό και ατομικό επίπεδο. Θα πρέπει επίσης η αιτία αυτή να μην οφείλει την ύπαρξή της σε άλλη προηγούμενη από αυτήν αιτία, αφενός διότι δεν είναι δέσμια του χρόνου αφετέρου διότι δεν γίνεται, όπως προείπαμε, να υπάρχει άπειρος αριθμός αιτιών. Επομένως θα πρέπει να είναι αυθύπαρκτη. Γίνεται τώρα προφανές πως η αιτία αυτή θα πρέπει να είναι προσωπική. Πρόκειται λοιπόν για προσωπικότητα με ευφυΐα και βούληση. Θα πρέπει ως προσωπικότητα να είναι πάνσοφη και παντοδύναμη καθώς επινόησε, σχεδίασε την παραμικρή λεπτομέρεια και ήταν ικανή να πραγματοποιήσει ένα τόσο πολύπλοκο και μεγαλειώδες Σύμπαν, ιδιαίτερα ό,τι αφορά τη γη μας, την τεράστια ποικιλία ζωής κι ακόμη ιδιαίτερα την ανθρώπινη ζωή, κι όλα αυτά χωρίς να προϋπάρχει ύλη ή οτιδήποτε σχετικό με αυτήν. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι η πρώτη αιτία είναι εκτός χώρου και χρόνου, δεν είναι υλική, δεν μεταβάλλεται, είναι αιώνια, είναι αυθύπαρκτη και είναι προσωπικότητα πάνσοφη και παντοδύναμη. Αυτήν την Αιτία ονομάζουμε Θεό. Πιστεύουμε μάλιστα πως είναι ο Θεός που αποκαλύπτει τον εαυτό Του στις σελίδες της Αγίας Γραφής. Αυτός είναι ο Θεός που δημιούργησε το Σύμπαν και βέβαια τον άνθρωπο. 
Αυτή είναι μια λογική θεμελίωση της ύπαρξης του Θεού που λαμβάνει υπόψη της την πραγματική επιστημονική πρόοδο αλλά και το σύνολο της ζωής, ιδιαίτερα την ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι πολύ ενδιαφέρον ν’ ακούσουμε τον διάσημο αθεϊστή Richard Dawkins στο τι λέει σχετικά με το κοσμολογικό επιχείρημα. Αναφερόμενος στα παρόμοια και συγκεκριμένα επιχειρήματα του Θωμά Ακινάτη, γράφει:
«Περιέχουν την εντελώς αθεμελίωτη παραδοχή ότι ο ίδιος ο Θεός εξαιρείται από την αναδρομή (εννοεί την αντίληψη ότι ο Θεός δεν χρειάζεται να έχει κάποια πρότερη αιτία έξω από τον εαυτό του για την ύπαρξή του). Ακόμη κι αν επιτρέψουμε τη βολική τούτη πολυτέλεια της αυθαίρετης επινόησης ενός τέρματος σε μια άπειρη αναδρομή, και της απόδοσης ονόματος σε αυτό επειδή μόνο και μόνο το έχουμε ανάγκη, δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να προικίσουμε το εν λόγω τέρμα με οποιαδήποτε ιδιότητα από όσες αποδίδονται συνήθως στον Θεό: παντοδυναμία, παντογνωσία, αγαθότητα, σοφία, δημιουργικότητα, για να μην αναφερθούμε και στα διάφορα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, όπως το να εισακούει προσευχές, να συγχωρεί αμαρτίες και να διαβάζει τις πιο μύχιες σκέψεις.» (Richard Dawkins, Η περί Θεού αυταπάτη, (Αθήνα: Κάτοπτρο 2007), σελ. 100-101)

Ας προσέξουμε τι λέει εδώ ο Dawkins. Παρά τις εντυπωσιακές και στομφώδεις εκφράσεις του, δεν μπορεί ν’ αναιρέσει το κοσμολογικό επιχείρημα. Αν μπορούσε θα το έκανε. Επειδή λοιπόν απευθύνεται σε λογικούς ανθρώπους, πολλοί εκ των οποίων είναι επιστήμονες, αναγκάζεται να πει, «ακόμη κι αν επιτρέψουμε τη βολική τούτη πολυτέλεια της αυθαίρετης επινόησης ενός τέρματος …» δηλαδή του Θεού, ε, δεν χρειάζεται να προσθέσουμε σ’ αυτήν την περίπτωση και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει μια ανθρώπινη προσωπικότητα κ.λπ. Με τον τρόπο του λοιπόν λέει, «ε ναι, ίσως και να υπάρχει ο Θεός αλλά μην το παρακάνουμε λέγοντας ότι ακούει προσευχές κ.λπ.».

Όταν κάποιος θελήσει να στοχαστεί με σοβαρότητα την πραγματικότητα ενός πολύπλοκου Σύμπαντος και ιδιαίτερα το φαινόμενο της ανθρώπινης ύπαρξης και ζωής, πιστεύουμε πως θα συμφωνήσει με τον άγιο ψαλμωδό, «Πόσο πολλά τα έργα σου είναι, Κύριε! Τα ’κανες όλα με σοφία· με όσα έφτιαξες εσύ, γέμισε η γη!» (Ψαλ. 104:24)

Ελεύθερη Ευαγγελική Εκκλησία Κομοτηνής

Βοσπόρου 7 – www.eeek.gr