Οι «παραφυάδες» του ελληνικού πανεπιστημίου

Πρόσφατα η διοίκηση της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης προχώρησε σε μια «γενναία» απόφαση, την απομάκρυνση των «παραταξιακών τραπεζίων». Πλειάδα μέσων ενημέρωσης ανέδειξε την εμβληματική αυτή κίνηση, κοινωνώντας ένα πράγματι σπουδαίο γεγονός. Εντούτοις, όπως ήταν φυσικό για τα ελληνικά δρώμενα, η συγκεκριμένη απόφαση προκάλεσε σωρεία οξύτατων αντιπαραθέσεων στη φοιτητική κοινότητα, αφού οι εκ δεξιών και εξ αριστερών υπερασπιστές του «φοιτητικού συνδικαλιστικού κινήματος» θεώρησαν την πρακτική αυτή ως πολέμια στο ιερό έργο αφύπνισης και πολιτικής ενεργοποίησης των φοιτητών. Όμως, προτού λάβουμε θέση για το γεγονός αυτό καθ’ αυτό σκόπιμη είναι μια ρεαλιστική ματιά στα «παραταξιακά» δρώμενα του ελληνικού πανεπιστημίου. 

Το ζήτημα των παρατάξεων (ή κομματικών νεολαίων) αποτελεί ένα σύνθετο πρόβλημα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως μια από τις «παραφυάδες» του μεταπολιτευτικού κεκτημένου. Και, ήδη, από του σημείου αυτού ο αναγνώστης μπορεί να διακρίνει την οπτική του γράφοντος. Μάλιστα, μπορεί να ψέξει την παραπάνω αντίληψη ως αντιδημοκρατική ή εν πάσει περιπτώσει συντηρητική. Όμως, όσο κι αν πονάει εκφράζει μια αλήθεια. Την αλήθεια της ηθικής αποσάθρωσης της κοινωνίας μας. Κι όποιος επιμένει να αγνοεί αυτή την αλήθεια, μάλλον εθελοτυφλεί. Μεγάλες ποσότητες μελάνης έχουν καταναλωθεί σε επιφυλλίδες εφημερίδων που προσπάθησαν να πραγματευτούν το θέμα των παρατάξεων στα πανεπιστήμια ως κοινωνικό ζητούμενο. Και, πράγματι, σελίδες πορισμάτων έχουν συγκεντρωθεί στις τόσες δημοσιεύσεις του τύπου. Ωστόσο, από το 1975 έως σήμερα η παραμονή των «συνδικαλιστικών πανεπιστημιακών παρατάξεων» είναι πασίδηλο γεγονός. Δεν θα σταθούμε, όμως, τόσο στις ιστορικές συγκυρίες που εξέθρεψαν και εγκαθίδρυσαν τις κομματικές νεολαίες, όσο στο ρόλο και την ενδοπανεπιστημιακή τους δράση, ώστε ο αμφιβάλλων αναγνώστης ενδεχομένως να κατανοήσει την ως άνω άποψη.

Οι κομματικές νεολαίες είναι κοινή παραδοχή πως έχουν ριζώσει για τα καλά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με πλήρη την ευθύνη του εθελουσίως κωφεύοντος κράτους και των κοινοβουλευτικών κομμάτων που επωφελούνται πολλαπλώς, στρατολογώντας αέναα νέους και νέες στο παιχνίδι του κοινωνικού διχασμού. Είναι χαρακτηριστική πλέον η ρήση παλαιότερων φοιτητών προς τους νεοεισαχθέντες αναφορικά με το αναλυόμενο φαινόμενο: «Το πρώτο πράγμα που θα δεις είναι τα τραπεζάκια, στο σημείο αυτό κάθονται οι μπλε, απέναντι οι πράσινοι και στο βάθος οι κόκκινοι». Με ένα τέτοιο απλό παράδειγμα αναδεικνύεται η πρωτοκαθεδρία των κομματικών φορέων εντός της πανεπιστημιακής κοινότητας. Δεν πρέπει να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, αυτό προκαλεί σήμερα δέος, το «συνδικαλίζεσθαι». Η γνώση, ο υγιής αγώνας για μια καλύτερη κοινωνία έρχονται δεύτερα, η σπουδή στο αμφιθέατρο και τη βιβλιοθήκη παρουσιάζεται περιττή για τις στοχεύσεις των φιλόδοξων δεξιών, κόντρα και απαξίωση του αστικού κατεστημένου για τους αριστερούς. Αξίζει, όμως να προσέξουμε πως και οι δύο ιδεολογικά αντίπαλοι έχουν ένα κοινό γνώρισμα. «Συνδικαλίζονται» (!) Φυσικά πρόκειται για έναν παντελώς αδόκιμο και απρεπή όρο, ο οποίος, όμως, παρά την στρεβλή ετυμολογική του χρήση, εμβαπτίζεται με ρεαλισμό.

Ο μεταπολιτευτικός φοιτητής στην πλειοψηφία του εθίζεται στον συνδικαλισμό ήδη από τα 18 έτη. Απέναντι του βρίσκεται η κακή διοίκηση, το κακό κράτος και έτσι οι συνδικαλιστικοί του αγώνες στρέφονται κατά όλων αυτών των «δαιμόνων». Αν η ιστορία τελείωνε εδώ, θα κατέληγε κενή περιεχομένου η θέση που ειπώθηκε εξ αρχής περί «παραφυάδας». Δυστυχώς, όμως, η άλλη όψη του νομίσματος δείχνει πως οι πολιτικοί διεκδικητές του αύριο, οι ευαγγελιστές της προόδου εθίζονται μέσα στο πανεπιστήμιο στον συμφεροντισμό, το ρουσφετολόγι και το αλισβερίσι. Όμως, δεν πρόκειται για τίποτα περισσότερο, παρά για μια ακόμη έκφανση της «διαπλοκής» που μας διατρέχει σαν λαό.

Αλλά τι «κακό» προξενούν αυτές οι παρατάξεις στο πανεπιστήμιο; Η απάντηση θα είναι ευσύνοπτη, καθότι κατά κυριολεξία η λίστα των δεινών δεν έχει ακροτελεύτια σελίδα. Κλίμα καθημερινού ανταγωνισμού ανάμεσα σε φοιτητές, κυκλώματα με καθηγητές, φαινόμενα εκφοβισμού και βίας, φθορά της δημόσιας περιουσίας, λεηλασία των υποδομών στις λεγόμενες «συνδικαλιστικές καταλήψεις», πανηγυρικές νοθευμένες εκλογές με αντίδωρα κεράσματα ποτών και πακέτα εκδρομών. 

Βέβαια, το πιο θλιβερό στα παραπάνω γεγονότα βρίσκεται στη μονάδα του φοιτητή που εκουσίως ή ακουσίως περιπλέκεται στο μάταιο αυτό παιχνίδι. Ένας νεαρός πολίτης, που μόλις εξέρχεται αυτοδύναμα στο κοινωνικό σύνολο, καταλήγει «κλητήρας» των ανωτέρων, εκπαιδευόμενος στην πονηριά, την αυταρέσκεια και τον εγωισμό του. Θλίψη πρέπει να μας προκαλεί πως η νέα γενιά στην οποία πολλοί ελπίζουν, μεταφέρει και διαιωνίζει το μετεμφυλιακό μίσος, τον κομματικό διχασμό. 

Αλλά ας επιστρέψουμε στα τεκταινόμενα του ΔΠΘ. Τα «παραταξιακά τραπεζάκια» απομακρύνθηκαν. Και από του σημείου αυτού άνοιξαν οι «ασκοί του Αιόλου» με την «μήνιν» και το πνεύμα οργιλότητος των παρατάξεων ακατάσχετα. Οι μεν δεξιοί θεώρησαν την κίνηση ως φίμωση του αγώνα υπέρ της δημοκρατίας στο ακαδημαϊκό περιβάλλον, αφήνοντας να εννοηθεί πως θα καταλάβουν τα τραπεζοκαθίσματα που προορίζουν προς μελλοντική εγκατάσταση στο αίθριο του κτηρίου οι πανεπιστημιακές αρχές, κατασκευές εξ ορισμού κοινόχρηστες (sic). Οι δε αριστεροί, χρησιμοποιώντας μια γραφική ρητορική ισοπεδωτισμού, δήλωσαν πως «τα τραπεζάκια βρίσκονται και πάλι στις θέσεις τους, ενώ υλικό, συνθήματα και ζωγραφιές βρωμίζουν τους τοίχους της σχολής». Και στο σημείο αυτό αξίζει να σταθούμε ιδιαίτερα. Θεράποντες του δίκαιου με την αντίπραξη τους αυτή, προχώρησαν σε αυθαίρετη κατάληψη τμήματος της κτηριακής υποδομής του ελληνικού δημοσίου, φθείροντας τον πολύ πρόσφατα ανακαινισμένο χώρο του αίθριου με αφισοκολλήσεις. Οι ίδιοι άνθρωποι στο μέλλον θα υπηρετήσουν το θετό δίκαιο (sic).

Μετά από όλα αυτά, νιώθω την ανάγκη να εκφραστώ προσωπικά, ως μέρος αυτής της πανεπιστημιακής κοινότητας, ως φοιτητής της Νομικής Σχολής και ως Έλληνας πολίτης. Η θλίψη και η οργή είναι δύο μόνο από τα συναισθήματα που μπορούν να περιγράψουν τα γεγονότα. Αλλά τα συναισθήματα δεν πείθουν, ούτε ευαισθητοποιούν σε περιόδους κοινωνικής αναλγησίας. Έτσι, ας προσεγγίσουμε το ζήτημα διαφορετικά. Μεγάλο μέρος των φοιτητών, όντας τυπικοί στην έννομη υποχρέωση της σπουδής τους, διαβιούν τμήμα της καθημερινότητας τους εντός των πανεπιστημιακών κτιριακών υποδομών. Εάν κάποιος έχει δικαίωμα στην αισθητική απόλαυση του κτηρίου, στην υγιεινή του, στην ελευθερία πρόσβασης σ’ αυτό, στον τερματισμό του άθλιου και τρισάθλιου προσηλυτισμού στους «ιερούς βωμούς των τραπεζιών» είναι όσοι συμμερίζονται την παραπάνω αντίληψη. Και όσοι θεωρήσουν πως μια τέτοια λογική ματαιώνει τον αγώνα για καλύτερες μέρες είναι μονοδιάστατοι. Κι αυτό γιατί η ακαδημαϊκή παρουσία και καθημερινή δράση είναι αγώνας. Αγώνισμα με οπλοστάσιο τον ζήλο και το μεράκι για γνώση, για προσφορά στην κοινωνία του αύριο, για ένα επιπλέον «λιθαράκι» στο οικοδόμημα της ιστορίας.  

Μολαταύτα, η βαθύτερη θέαση του ζητήματος είναι αυτή που πρέπει να μας ανησυχεί ιδιαίτερα. Ενώπιον των παραταξιακών τραπεζιών εκτρέφονται από την μια πλευρά οι συνδαιτυμόνες της ηθικής και ιδεολογικής μας χρεοκοπίας, ενώ από την άλλη το μέλλον παρακράτος. Όσοι δεν το έχουν συνειδητοποιήσει  ακόμη, πιστεύοντας πως η παρουσία των παρατάξεων ωφελεί και λειτουργεί παραγωγικά στον εκδημοκρατισμό του ελληνικού πανεπιστημίου, «πλανώνται πλάνη οικτρά». Το ελληνικό πανεπιστήμιο παραπαίει μαζί με το κράτος. Κι αυτό γιατί η έννοια του «δικαίου» εκλαμβάνεται πλέον ως ένα γραφικό αφήγημα, απογυμνωμένο από οιοδήποτε ουσιαστικό και δεσμευτικό περιεχόμενο. Ωστόσο, με τέτοιες ενδείξεις και παραδοχές ένα είναι βέβαιο. 

Ο εκδημοκρατισμός της δημοκρατίας μας και το μέλλον του κράτους δικαίου στη χώρα αυτή είναι «χαμένη ιστορία».