Ζωγράφειος Ακαδημία Κωνσταντινουπόλεως

Αφορμή του παρόντος κειμένου υπήρξε η δεντροφύτευση στον πυρόπληκτο οικισμό Άβαντα-Αλεξανδρούπολης από μαθητές του Ζωγράφειου Λυκείου Κωνσταντινουπόλεως

Γενικά: Το παρόν κείμενο είναι αφιερωμένο στο Ζωγράφειο λύκειο, ένα σχολείο Ελληνικό στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης. [Ιδρύθηκε το 1883 και ονομαζόταν Σχολή της Παναγιάς. Πρόκειται για ένα από τα τρία εναπομείναντα εκπαιδευτικά ιδρύματα του Ελληνισμού στην Πόλη. Τα άλλα δύο είναι η Πατριαρχική Μεγάλη του γένους Σχολή που ιδρύθηκε το 1454 και το Ζάππειο, ιδρυθέν το 1875.

Αφορμή του παρόντος κειμένου υπήρξε η δεντροφύτευση στον πυρόπληκτο οικισμό Άβαντα-Αλεξανδρούπολης από μαθητές του Ζωγράφειου Λυκείου Κωνσταντινουπόλεως. Η δεντροφύτευση πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 130 ετών λειτουργείας του Ζωγράφιου.

Λεπτομέρειες: Διευθυντής του ιδρύματος είναι ο Γιάννης Δεμερτζόγλου [φυσικομαθηματικός], άνθρωπος που αφιέρωσε όλη του τη ζωή στο σχολείο. Ο ίδιος αποφοίτησε από το ίδιο σχολείο. Παρουσιάζει πολιτιστικές εκδηλώσεις με στόχο την προώθηση του Ελληνικού στοιχείου και πολιτισμού στην πόλη και όλο τον κόσμο. Είναι άνθρωπος διορατικός, πολυσχιδής, με αγάπη για το σχολείο. Θεωρεί αναγκαίο να διατηρηθεί για τα επόμενα χρόνια σαν μια εστία Ελληνισμού στη γειτονική χώρα.

Το πρώτο σχολείο ήταν ξύλινο χωρίς καλό τέλος. Εκάγη το 1846 και ιδρύεται νέο σχολείο. Λόγω ραγδαίας αυξήσεως του πληθυσμού της Κωνσταντινουπόλεως αρχές του 1920, ιδρύθηκε νέο σχολείο. Άμεσα ξεκίνησε έρανος και ιδρύθηκε το Ζωγράφιο. Μεγάλη η προσφορά του Χριστάκη Ζωγράφου, ιδρυτού της Σχολής. Προσέφερε 10.000 χρυσές λίρες, ποσό υπέρογκο για τα δεδομένα της εποχής. [Ο Χριστάκης Ζωγράφος με καταγωγή το Κεστοράτο, χωριό βόρεια Αργυροκάστρου, γόνος εμπορικής οικογένειας, τραπεζίτης στην Γερμανία, ήταν ο ευεργέτης του Ζωγράφειου]. Υπάρχει και στα Ιωάννινα Ζωγράφειο Σχολείο.

Το σχολείο σήμερα βρίσκεται σε αρίστη κατάσταση. Διαθέτει άνετες αίθουσες, πλήρως εξοπλισμένες, σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, εργαστήρια φυσικής, χημείας, πληροφορικής, δύο βιβλιοθήκες, εργαστήρια βιολογίας, χημείας πληροφορικής, εστιατόρια, κλειστό γυμναστήριο, αίθουσα εκδηλώσεων και συναντήσεων με θέα τον Βόσπορο. Στο σχολείο φοιτούν 54 μαθητές. Είναι Ελληνόπουλα, Ρωμιόπουλα της Αντιοχείας [Ρωμιός στα τουρκικά=Rum=Bυζαντινορωμαϊκή καταγωγή]. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ο μικρός αριθμός μαθητών. Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός σταθεροποιήθηκε. Το Ζωγράφιο παρ' όλες τις δυσκολίες και σε πείσμα των καιρών συνεχίζει το έργο του.

Εκπαιδευτικοί: Εργάζονται 18 εκπαιδευτικοί. Είναι Τούρκοι μετακλητοί από Ελλάδα και Ρωμιοί Έλληνες από την Πόλη. Τα μαθήματα Ιστορίας, Γεωγραφίας, Κοινωνιολογίας, Τουρκικής γλώσσας-Φιλολογίας πραγματοποιούνται από Τούρκους εκπαιδευτικούς. Τα υπόλοιπα μαθήματα γίνονται από Ρωμιούς και Έλληνες εκπαιδευτικούς. Ο πιο διακεκριμένος μαθητής του Ζωγράφιου υπήρξε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Φοίτησε στο Ζωγράφιο 1,5 χρόνια, με το όνομα [κατά κόσμο] Δημήτριος Αρχοντώνης. Είναι φάρος φωτεινός για όσους είχαν την τύχη να μεγαλώσουν κοντά του.

Δράσεις: Σε συνεργασία με τα εκπαιδευτήρια Ευάγγελου Μαντουλίδη - Θεσσαλονίκης, διοργανώνουν πολλές Αυγουστιάτικες εκδηλώσεις, όπως Διεθνή συνέδρια μαθηματικών, λογοτεχνίας. Ετησίως συμμετέχουν με ζήλο 400 παιδιά. Η Ακαδημία Αθηνών βράβευσε με ομόφωνη απόφαση [28 Νοεμβρίου 2023] το Ζωγράφιο Λύκειο Κωνσταντινουπόλεως για τα 130 από ιδρύσεώς του. Αναγνώρισε τις προσπάθειες του προσωπικού, για να το διατηρήσει ζωντανό.

Το 7ο Διεθνές συνέδριο λογοτεχνίας στο Ζωγράφιο για τον Αντώνη Σαμαράκη διοργανώθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη[Απρίλιος 2019]. Πραγματοποιήθηκαν εισηγήσεις διακεκριμένων επιστημόνων για μαθητές 19 σχολείων [δημοσίων-ιδιωτικών] από Ελλάδα και Πόλη. Παράλληλα πραγματοποιήθηκαν Θεατρικές εκδηλώσεις, εκθέσεις φωτογραφίας, συζητήσεις, περιηγήσεις εις Βόσπορο, Προποντίδα, Πρίγκιπο, Χάλκη.

Συνέδριο για τον Οδυσσέα Ελύτη [το 2021], τον ποιητή του Αιγαίου [ο ήλιος ο ηλιάτορας]. Την εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου έκανε ο συγγραφεύς και Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Θανάσης Βαλτινός. Μεταξύ άλλων είπε «για την μεγάλη προσφορά του στη γλώσσα μας».

Άλλα συνέδρια: Διαδρομές του Βιζυηνού [καταγωγή από την Ανατολική Θράκη], μεγάλο μαθητικό συνέδριο [το 2014] για τον Γεώργιο Σεφέρη [καταγωγή από Σμύρνη] στην Κωνσταντινούπολη.

Επιθύμιο: Οφείλουμε ένα «μεγάλο ευχαριστώ» σε αυτούς που βοηθούν με οποιονδήποτε τρόπο τον εναπομείναντα λιγοστό Ελληνικό πληθυσμό της Κωνσταντινουπόλεως και περιχώρων και αγωνίζονται, να παραμείνει στις Ρίζες τους.