«Πράσινο φως» από το πολυτεχνείο Ξάνθης για μετρήσεις αιθαλομίχλης στην Κομοτηνή

Θετικοί στο να ξεκινήσουν τις μετρήσεις της αιθαλομίχλης και στην Κομοτηνή, δηλώνουν οι επιστήμονες του Πολυτεχνείου Ξάνθης. Ειδικότερα, θετική ανταπόκριση είχε η επιστολή του Ιατρικού Συλλόγου της Ροδόπης με την οποία ο επιστημονικός φορέας, ζητά από το επιστημονικό προσωπικό του Πολυτεχνείου να κάνει μετρήσεις και στη Ροδόπη. Τις μετρήσεις αυτές αναμένεται να ξεκινήσει το Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Αντιρρυπαντικής Τεχνολογίας Ατμοσφαιρικών Ρύπων του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Ξάνθης. Να σημειωθεί πως είναι το μοναδικό εργαστήριο στην Ελλάδα και Νοτιοανατολική Μεσόγειο που διαθέτει ερευνητικό σκάφος και έχει τη δυνατότητα να κάνει μετρήσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης.  Στο κέντρο της Ξάνθης υπάρχει μάλιστα ένας ειδικός σταθμός, που κάνει τις ειδικές μετρήσεις. Η επιδημιολογική ανάλυση των αποτελεσμάτων γίνεται από το Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Υγείας, του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Βιέννης καθώς και του Τμήματος Περιβαλλοντικής Υγείας του Πανεπιστημίου του Μπέρμινχαμ, Αγγλίας. 

 Ειδικότερα, άμεση ήταν η απάντηση του διευθυντή του Εργαστηρίου Σπύρου Ραψομανίκη στην επιστολή του Ιατρικού Συλλόγου Ροδόπης. Στην απαντητική επιστολή ο κ. Ραψομανίκης αναφέρει:   «Ευχαριστούμε πολύ ως εργαστήριο που μας τιμάτε με την πρόσκλησή σας να ασχοληθούμε και με την Κομοτηνή για το θέμα της αιθαλομίχλης των χειμερινών μηνών. Είχα απαντήσει σε άρθρο της εφημερίδας «ΧΡΟΝΟΣ» της πόλης σας για το θέμα αυτό. Σας παραθέτω ενδεικτικά κάποια σημεία: Φυσικά κάνουμε μετρήσεις ήδη. Φυσικά είμαστε οι ειδικοί στην Ελλάδα. Φυσικά μπορούμε να καλύψουμε μεγαλύτερες περιοχές αφού είμαστε το μόνο εργαστήριο στην Ελλάδα και Νοτιοανατολική Μεσόγειο που διαθέτει ερευνητικό σκάφος για το λόγο αυτό. Υπάρχει σταθμός στο κέντρο της πόλης της Ξάνθης. Η επιδημιολογική ανάλυση των αποτελεσμάτων μας γίνεται από το Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Υγείας, του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Βιέννης και του Τμήματος Περιβαλλοντικής Υγείας του Πανεπιστημίου του Μπέρμινγχαμ, Αγγλίας. Σημείωση στην προηγούμενη τοποθέτησή μου: Μετρήσεις κάνουμε από τον Αύγουστο 2012. Όχι "ad hoc"΄».

Για να μπορούν να γίνουν μετρήσεις στην ατμόσφαιρα της Ροδόπης θα πρέπει να γίνει η απαραίτητη προεργασία και το τμήμα να στήσει τα ειδικά του μηχανήματα. Ειδικότερα, όπως περιγράφει στην επιστολή του ο κ Ραψομανίκης: «Φυσικά δεν έχουμε πρόβλημα να αναλάβουμε μετρήσεις στην Κομοτηνή. Θα χρειαστούμε να εγκαταστήσουμε σταθμό παρόμοιο με αυτόν της Ξάνθης στην κεντρική πλατεία της Κομοτηνής. Θα πρέπει να έχει περίφραξη και ασφαλή παροχή ηλεκτρικού ρεύματος. Όργανα μέτρησης ευτυχώς έχουμε εις διπλούν ή εις τριπλούν. Η εξαίρεση είναι ότι έχουμε επίσης ένα αυτόματο μετρητή συγκέντρωσης αιωρουμένων σωματιδίων στο δημαρχείο των Αθηνών (πλατεία Κοτζιά), ο οποίος θα μπορούσε να επαναπατριστεί. Οι μετρήσεις θα πρέπει να γίνονται σε ωριαία, καθημερινή και εβδομαδιαία βάση, ανάλογα με τη μετρούμενη παράμετρο. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή οδηγία για την ατμοσφαιρική ρύπανση από αιωρούμενα σωματίδια (ΟΔΗΓΙΑ 2008/50/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑÏΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 21ης Μαΐου 2008 για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη), η δειγματοληψία θα χρειαστεί να γίνει τουλάχιστον για ένα έτος. Τα συλλεγόμενα δείγματα σε φίλτρα θα πρέπει να αναλύονται χημικά στο εργαστήριο, ώστε να ποσοτικοποιούνται τα σωματίδια που προέρχονται από καύση ξύλου και βιομάζας σε αντίθεση με εκείνα που προέρχονται από καύση πετρελαίου, μαζούτ η βενζίνης. Υπάρχουν χημικές ενώσεις, ιχνηθέτες καύσης βιομάζας από ξύλο (π.χ. levoglucosan). Για την εφαρμογή των ανωτέρω θα πρέπει να γίνουν συσκέψεις εργασίας, όπου θα συζητηθεί και ο τρόπος χρηματοδότησης αυτής της έρευνας. Ένα σημαντικό όμως και αναπόσπαστο κομμάτι της έρευνας αυτής, ίσως το πιο σημαντικό, είναι μετρήσεις του FEV1 σε τακτά χρονικά διαστήματα και σε πολύ μεγάλο δείγμα του πληθυσμού της Κομοτηνής, ώστε τα αποτελέσματα να έχουν στατιστική σημασία κατά την διάρκεια του έτους. Επίσης θα χρειαστούν στατιστικά στοιχεία με όλο το πλήθος των εισαγωγών και εξαγωγών από τα νοσοκομεία και κλινικές της Κομοτηνής για πνευμονολογικές παθήσεις. Μόνο με συστηματική προσέγγιση του θέματος θα οδηγηθούμε σε συμπεράσματα τα οποία θα είναι αδιαμφισβήτητα, συνδέοντας το αίτιο με το αιτιατό. Επιπροσθέτως, θα είναι ισχυρός σύμμαχος σε κάθε τυχόν δικαστική διαμάχη. Χωρίς αυτά τα στοιχεία η δική μου έρευνα θα είναι περιορισμένης σημασίας. Αναμένω την απάντησή σας για μελλοντική συνεργασία», καταλήγει η επιστολή την οποία υπογράφει ο καθηγητής Σ. Ραψομανίκης. 

Αιθαλομίχλη είναι ένα είδος ατμοσφαιρική ρύπανση, αρχικά ονομασμένος για το μίγμα καπνού και ομίχλης στον αέρα. Σήμερα, "η αιθαλομίχλη" περιγράφει ένα επιβλαβές μίγμα ατμοσφαιρικών ρύπων: συμπεριλαμβανομένων των αερίων και των λεπτών μορίων που δημιουργούν μια καφετής-κίτρινη ή γκριζωπός-άσπρη ελαφριά ομίχλη. Η αιθαλομίχλη είναι μια ανησυχία στα περισσότερα σημαντικά αστικά κέντρα αλλά, επειδή ταξιδεύει με τον αέρα, μπορεί να έχει επιπτώσεις στις αραιά εποικημένες περιοχές επίσης.  Η αιθαλομίχλη είναι μια "χημική σούπα" της ρύπανσης που μορφές στην ατμόσφαιρα. Η αιθαλομίχλη προκαλείται από μια αντίδραση μεταξύ του φωτός του ήλιου και των εκπομπών κυρίως από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Φωτοχημική αιθαλομίχλη είναι η χημική αντίδραση του φωτός του ήλιου, νιτρικά οξείδια  και πτητικές οργανικές ενώσεις (Ποε) στην ατμόσφαιρα, ποια αερομεταφερόμενα μόρια φύλλων (αποκαλούμενα μοριακό θέμα και επίπεδο εδάφους όζον. Τα νιτρικά οξείδια απελευθερώνονται στην εξάτμιση απολιθωμένα καύσιμα- καίγοντας μηχανές μέσα αυτοκίνητα, φορτηγά, άνθρακας εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας, και βιομηχανικά εργοστάσια κατασκευής. Από τις πτητικές οργανικές ενώσεις είναι που απελευθερώνονται ατμοί από βενζίνη, χρώματα, διαλύτες, φυτοφάρμακα, και άλλος χημικές ουσίες. 

Οι μετρήσεις του επιπέδου μόλυνσης του αέρα που αναπνέουμε κρίθηκε αναγκαίο μετά των κώδωνα που έκρουσε ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος, έχοντας στα χέρια του τα αποτελέσματα μετρήσεων που αφορούν στην πρωτεύουσα, καθώς και στη Θεσσαλονίκη. Και στην περιοχή μας, ο Ιατρικός Σύλλογος της Ροδόπης πήρε την πρωτοβουλία να απευθυνθεί στο Πολυτεχνείο της Ξάνθης, ώστε ανάλογες μετρήσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης να γίνουν και στην περιοχή μας. Στόχος είναι να διαπιστωθεί με επιστημονικό τρόπο κατά πόσο και με ποιο τρόπο η αιθαλομίχλη, έχει επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.  

Όλγα Τσιούλφα