Γιατί βάφουμε κόκκινα αυγά το Πάσχα και γιατί τα τσουγκρίζουμε;

Από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα του Πάσχα είναι τα κόκκινα αυγά και το τσούγκρισμα το βράδυ της Ανάστασης. Ένα έθιμο με βαθιά συμβολική σημασία και πλούσια ιστορία που συνδέει τη χριστιανική παράδοση με ακόμα παλαιότερες τελετουργίες.

Το αυγό ως σύμβολο της ζωής

Το αυγό συμβολίζει τη γέννηση και την αναγέννηση της ζωής. Κλεισμένη μέσα στο τσόφλι, η ζωή ετοιμάζεται να βγει στο φως – όπως ακριβώς και η Ανάσταση του Χριστού. Το κόκκινο χρώμα που χρησιμοποιείται στη βαφή των αυγών παραπέμπει στο αίμα του Χριστού και τη θυσία Του.

Σύμφωνα με την παράδοση, το έθιμο των κόκκινων αυγών ξεκινά από την εποχή της Μαρίας Μαγδαληνής, η οποία, λέγεται, προσέφερε αυγά στον αυτοκράτορα της Ρώμης λέγοντας «Χριστός Ανέστη». Όταν εκείνος απάντησε πως κάτι τέτοιο είναι τόσο αδύνατο όσο το αυγό να γίνει κόκκινο, το αυγό αμέσως βάφτηκε μπροστά στα μάτια του.

Μια άλλη εκδοχή θέλει την Παναγία να προσφέρει αυγά στους φρουρούς του Ιησού, ικετεύοντας για τη σωτηρία του. Τα αυγά βάφτηκαν κόκκινα από τα δάκρυά της.

Γιατί τα βάφουμε τη Μεγάλη Πέμπτη

Το έθιμο θέλει το βάψιμο των αυγών να γίνεται τη Μεγάλη Πέμπτη – γι’ αυτό και σε παλιότερες εποχές η μέρα λεγόταν και «Κοκκινοπέφτη». Το πρώτο αυγό που βάφεται, συνήθως το κρατούν ξεχωριστά, ως «αυγό της Παναγίας», και δεν το τσουγκρίζουν. Σε κάποιες περιοχές το φυτεύουν στα χωράφια την επόμενη χρονιά για καλή σοδειά.

Σε κάθε περιοχή της Ελλάδας υπάρχουν διαφορετικές παραδόσεις. Στην Κέρκυρα, για παράδειγμα, βάφονται 12 αυγά – ένα για κάθε Ευαγγέλιο – με φυσικά υλικά, όπως παντζάρια, φλούδες κρεμμυδιών και ρίζες από τον Παντοκράτορα.

Πώς ξεκίνησε το τσούγκρισμα

Το τσούγκρισμα των αυγών, εκτός από διασκεδαστικό παιχνίδι, έχει και συμβολική σημασία: όπως το αυγό ραγίζει και φανερώνει τη ζωή, έτσι και ο Χριστός νικά τον θάνατο και βγαίνει από τον τάφο.

Το έθιμο λέγεται πως καθιερώθηκε στη Βυζαντινή αυλή από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη, ενώ κάποιοι εντοπίζουν την καταγωγή του ακόμα και στη βόρεια Αγγλία. Στο Βυζάντιο, το τσούγκρισμα γινόταν σε επίσημη τελετή το πρωί της Κυριακής του Πάσχα, και στη συνέχεια ακολουθούσε γεύμα.

Από τότε μέχρι σήμερα, κάθε Μεγάλη Πέμπτη και βράδυ Ανάστασης, το κόκκινο αυγό παραμένει σύμβολο της θυσίας, της ζωής και της ελπίδας.