Η Σαρία στη Θράκη και η άποψη του γενικού γραμματέα Θρησκευμάτων

Ως πολύ ενδιαφέρουσα χαρακτήρισε την ημερίδα που έγινε στην Αθήνα με τον τίτλο «Η σαρία υπό αμφισβήτηση», ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων του υουργείου Παιδείας Γιώργος Καλαντζής, μιλώντας στο ράδιο Χρόνος 87.5 fm. Ο κος Καλαντζής έθεσε ένα πλαίσιο προβληματισμού μέσα στο οποίο κινείται το υπουργείο αναφορικά με τον μουσουλμανικό νόμο και έδωσε πληροφορίες που έως τώρα ίσως να μην ήταν ευρέως γνωστές. Κατ’ αρχήν όμως, το σχόλιο του για την ημερίδα είναι το εξής: «Γίναμε όλοι σοφότεροι, είναι λογικό και σωστό το ότι έγινε στην Αθήνα γιατί αυτή είναι η πρωτεύουσα της χώρας μας και εκεί βρίσκονται οι λύσεις όλων των Ελλήνων πολιτών. Καλό θα ήταν τέτοιες εκδηλώσεις, συναντήσεις και συζητήσεις να γίνουν και στην Θράκη και επίσης θεωρώ παράλειψη της κουβέντας που θέλω να διορθωθεί, ότι δεν υπήρχε κάποιος μουσουλμάνος θεολόγος ειδικευμένος στα ζητήματα του μουσουλμανικού νόμου για να εξηγήσει την θρησκευτική πλευρά των πραγμάτων. Δυστυχώς αρκετοί δεν γνωρίζουν το Ισλάμ, πολύ περισσότερο τι είναι η Σαρία και έτσι ακούστηκαν και πράγματα τα οποία, με καλή πρόθεση βέβαια, που δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια. Άκουσα δηλαδή κάποιον που είπε ότι η Σαρία είναι κάτι στατικό, δεν αλλάζει και είναι μεσαίωνας. Όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Υπάρχουν διαδικασίες ερμηνείας των ιερών κειμένων πάνω στην οποία βασίζεται η άρση των δικαιωματικών αρμοδιοτήτων. Αυτήν την παράμετρο εμείς στην Θράκη δεν την έχουμε, γιατί να μην την έχουμε θεσμικά; Έχουμε σήμερα χάρη στο ότι πολλοί συμπολίτες μας μουσουλμάνοι πήγαν στις νομικές σχολές και σπούδασαν, τις ημεδαπές νομικές σχολές, έχουμε μουσουλμάνους νομικούς, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να μας βοηθήσουν πάρα πολύ στο να βρούμε εκείνον τον τρόπο ώστε να συμβαδίζουν με τις κοινωνικές εξελίξεις, αυτά που λένε τα ιερά κείμενα. Είναι κάτι που γίνεται στον μουσουλμανικό κόσμο, γιατί να μην το κάνουμε και εμείς θεσμικά; Ας κοιτάξουμε λίγο να λειτουργήσουμε σωστά αυτό που έχουμε παραχωρήσει και ορθώς το έχουμε παραχωρήσει ως κράτος στους μουσουλμάνους συμπολίτες μας στην Θράκη»

ΟΙ ΔΥΟ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ 
Ο κος Καλαντζής παρατήρησε ότι η Σαρία ως προς την εφαρμογή της έχει προβλήματα, όμως καμία ελληνική κυβέρνηση από το 1923 έως τώρα δεν έχει ορίσει γραπτώς, επισήμως και ρητώς ένα θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής της. Αυτή την «έλλειψη» φιλοδοξεί να καλύψει η γραμματεία Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας, με συγκεκριμένες προτάσεις, έτσι ώστε οι μουφτήδες όταν ασκούν τις δικαιοδοτικές τους αρμοδιότητες να έχουν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινούνται, αλλά και οι διάδικοι να νιώθουν ότι βρίσκονται υπό την προστασία μιας νομικής ομπρέλας και όχι «έρμαια» στις βουλές του εκάστοτε θρησκευτικού ηγέτη: «Υπάρχουν τεράστια προβλήματα στην ίδια την διαδικασία με την οποία εφαρμόζεται ο μουσουλμανικός νόμος και αυτό είναι κάτι που η πολιτεία όφειλε να έχει λύσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Δεν είναι δυνατόν αυτή την στιγμή να ασκούμε κριτική στο ζήτημα του μουσουλμανικού νόμου χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη μας ότι η πολιτεία δεν έχει προσφέρει τις απαραίτητες υποδομές και τους απαραίτητους θεσμούς στις ίδιες τις μουφτείες. Δεν έχει δημιουργήσει τους κατάλληλους θεσμούς ώστε η άσκηση των δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων του μουφτή να γίνεται με έναν τρόπο που να εξασφαλίζει καταρχήν τα δικαιώματα των διαδίκων.

Πριν συζητήσουμε την ίδια την ουσία του θέματος, τι είναι και πως εφαρμόζεται ο μουσουλμανικός νόμος, είναι κρίσιμο να δούμε το πώς εφαρμόζεται, και εδώ η πολιτεία έχει άδικο. Αυτή την στιγμή -100 χρόνια μετά- εάν ρωτήσετε οποιονδήποτε αν υπάρχει γραμμένο το πώς γίνεται η διαδικασία απονομής των δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων θα σας πει ότι δεν υπάρχει πουθενά γραμμένο. Είναι δυνατόν σε ένα κράτος το οποίο είναι ευρωπαϊκό να μην υπάρχει μια υπουργική απόφαση, ένας νόμος, μια εγκύκλιος, κάτι που να έχει κρατική ισχύ και στο οποίο να περιγράφεται ρητώς τι ακριβώς και πως ακριβώς γίνεται αυτή η άσκηση των δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων; Είναι δυνατόν να μην υπάρχουν διαδικασίες συγκεκριμένες που να υποχρεώνεται ο μουφτής και στο πότε θα συνεδριάσει και στο ποιοι θα είναι παρόντες και στο ποιος είναι ο ρόλος των δικηγόρων και στο ποια είναι η οικονομική διάσταση αυτής της υπόθεσης; Όλα αυτά τα έχουμε αφήσει να πηγαίνουν στον αυτόματο πιλότο και να τα λύνει η ζωή, αυτό δεν είναι καθόλου σωστό. Δεν έχει ο μουφτής δίπλα του έναν νομικό σύμβουλο, πως περιμένουμε τώρα ο μουφτής να μπορέσει να καταλάβει σειρά ζητημάτων νομικής φύσης όταν δεν είναι απόφοιτος νομικής σχολής; Για αυτό είναι οι νομικοί σύμβουλοι. Η πολιτεία δεν έχει προσφέρει νομικό σύμβουλο δίπλα στον μουφτή, ούτε ο μουφτής το έχει ζητήσει βέβαια. 

Αλλά για τα ζητήματα αυτά που σας θέτω είναι προφανές ότι πρέπει να υπάρξει συνεργασία και με το υπουργείο Δικαιοσύνης. Για παράδειγμα είναι άμεση ανάγκη να εφαρμοστούν δικονομικοί κανόνες στο ζήτημα της απονομής της άσκησης των δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων και αυτό θέλει απόφαση υπουργών δεν γίνεται στα λόγια».

Εν τω μεταξύ, ενδιαφέρον παρουσιάζει και η τοποθέτηση του κου Καλαντζή στο ερώτημα «αν βολεύει να διατηρείται η Σαρία έτσι από την πλευρά της πολιτείας, για να μην τεθεί και ζήτημα εκλογής μουφτήδων». Ο γενικός γραμματέας απάντησε αντιστρέφοντας το ερώτημα, ως εξής: «Μπορεί να αντιστραφεί κιόλας, μήπως βολεύει και την Σαρία ακριβώς όσους θέλουν να μετατρέψουνε τον μουφτή από ένα θρησκευτικό πρόσωπο σε ένα είδος κοσμικού θρησκευτικού και δικαστικού ηγέτη; Εμείς και ως Ελλάδα και ως εθνική κοινωνία θέλουμε ένας θρησκευτικός ηγέτης να είναι ταυτόχρονα και πολιτικός ηγέτης; Αυτό είναι κρίσιμη ερώτηση, διότι εάν αυτός που είναι μουφτής έχει την ίδια βάση νομιμοποίησης με αυτόν που γίνεται βουλευτής, δήμαρχος και πάει λέγοντας τότε έχουμε ταύτιση δύο εξουσιών στο ίδιο πρόσωπο, το θέλουμε αυτό; Ας υποθέσουμε για κάποιους λόγους ότι οι δικαιοδοτικές καταργούνται. Θέλουμε την ταύτιση; Ο ψευδομουφτής Ξάνθης, που είναι ένα έξυπνος άνθρωπος φρόντισε σε ανύποπτο χρόνο να διασκεδάσει αυτές τις εντυπώσεις και αυτό τον φόβο που έχουν και πολλοί μουσουλμάνοι συμπολίτες μας, λέγοντας το περίφημο στον πρόεδρο του ΚΙΕΦ ότι «σου εύχομαι να γίνεις ο Ντενκτάς της Θράκης»».

Τέλος, ο κος Καλαντζής ξεκαθάρισε και το τι ισχύει στην περίπτωση του μουφτή Διδυμοτείχου, ο οποίος παύτηκε και αντικαταστάθηκε αλλά έκανε προσφυγή στα ανώτατα δικαστήρια. Είπε, λοιπόν, ο κος Καλαντζής πώς αυτή την περίοδο εξετάζεται από το ΣτΕ η προσφυγή του απερχόμενου μουφτή κου Δαμάδογλου και έως ότου τελεσφορήσει καθήκοντα μουφτή στο Διδυμότειχο ασκεί και θα ασκεί ο κος Χαμζά Οσμάν. 

Αν ο κος Δαμάδογλου δικαιωθεί, θα επιστρέψει στα καθήκοντα του, ει δε μη, θα συνεχίσει ο κος Οσμάν. Πάντως ο γενικός γραμματέας σχολίασε θετικά το γεγονός ότι ο απερχόμενος μουφτής διεκδικεί τα δικαιώματα του (που εκτιμά ότι θίγονται) δια της δικαστικής οδού και του νομικού πλαισίου που ορίζει η ελληνική Πολιτεία.