Δημοψήφισμα: Εργαλείο συνοχής ή διχασμού;

Ο Ελληνικός Οργανισμός Πολιτικών Επιστημόνων (Ε.Ο.Π.Ε) και το Νεανικό Τμήμα της Αντιπροσωπείας Κομοτηνής, με τη συμμετοχή του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Europe Direct και τη στήριξη του Δήμου Κομοτηνής, διοργάνωσαν και φέτος τον συνεδριακό θεσμό "Η Ώρα της Δημοκρατίας".

Αυτή τη φορά αντικείμενο συζήτησης ήταν το δημοψήφισμα, συνοδευόμενο από το δίλημμα: Εργαλείο συνοχής ή διχασμού; Το ζήτημα παραμένει επίκαιρο, σχεδόν δύο χρόνια μετά την ενεργοποίηση του θεσμού από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, αλλά και τα αμφιλεγόμενα κατά πολλούς αποτελέσματα στην εφαρμογή του "Όχι" των Ελλήνων πολιτών.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε τις τελευταίες απογευματινές ώρες της Δευτέρας 27 Νοεμβρίου στο αμφιθέατρο της παλιάς Νομικής, παρουσία περίπου 100 ενδιαφερομένων. Στο πάνελ συζήτησης βρέθηκαν ο επίκουρος καθηγητής ΔΠΘ Βασίλης Γραμματίκας, ο λέκτορας ΔΠΘ Χρήστος Μορφακίδης, ο λέκτορας ΔΠΘ Χρύσανθος Τάσσης, ενώ χαιρετισμό απηύθυναν η συντονίστρια ΕΟΠΕ στην Κομοτηνή Αγγελική Τσιμίκου και το στέλεχος Κέντρου Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Κομοτηνής Χρήστος Δερβεντλής. 

ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ: ΕΝΑΣ ΘΕΣΜΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ "ΠΑΕΙ" ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ
Ότι η "κουλτούρα" του ελληνικού πολιτικού γίγνεσθαι δεν "ταιριάζει" τόσο με το δημοψήφισμα, ανέδειξαν εμμέσως πλην σαφώς οι ομιλητές.
Ο Βασίλης Γραμματίκας τόνισε πως "το δημοψήφισμα, στη βάση του, είναι η κορυφαία έκφραση της δημοκρατικής πλειοψηφίας, γιατί ερωτάται όλος ο λαός για κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα. Βεβαίως, το πώς διεξάγονται τα δημοψηφίσματα και το τί συζητιέται σε αυτά, είναι ζήτημα διαφορετικό. Για παράδειγμα, στο δικό μας Σύνταγμα αναφέρεται πως δημοψηφίσματα μπορούν να γίνουν για σοβαρούς εθνικούς λόγους, όμως μετά το '75 δεν είχε γίνει ποτέ κανένα μέχρι το 2015. Επομένως, το δημοψήφισμα έχει αφενός την έννοια της έκφρασης του λαού για κάποιο κορυφαίο ζήτημα, κι αφετέρου είναι ένα πολιτικό εργαλείο στα χέρια αυτού που θα πάρει τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος".

Ο καθηγητής -κληθείς να σχολιάσει και το "επίμαχο" δημοψήφισμα του '15- απάντησε πως "το Συμβούλιο της Ευρώπης είχε ασκήσει κριτική στον τρόπο με τον οποίο διεξήχθη το δημοψήφισμα του '15, θεωρώντας ότι ο χρόνος, το ερώτημα και η δυνατότητα του κόσμου να καταλάβει το ερώτημα, δεν ήταν σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα".

Σε μία γενικότερη τοποθέτησή του, στάθηκε στα αίτια που ο θεσμός είναι σχεδόν αδρανής στην Ελλάδα. "Θεωρώ πως το ελληνικό πολιτικό σύστημα, μετά τη μεταπολίτευση, παρόλο που προέβλεψε τον θεσμό του δημοψηφίσματος, βολεύτηκε στη λογική ότι δεν χρειάζεται οι κυβερνήσεις να ρωτούν τους πολίτες, αντιθέτως εφόσον εκλέχθηκαν έχουν την απόλυτη εξουσιοδότηση για τρία-τέσσερα χρόνια. Θεωρώ πως ήταν ένας βολικός τρόπος για όλο το πολιτικό σύστημα και δεν θεωρώ πως αυτό που έγινε το 2015 ήταν εφαλτήριο για την αναβίωση του θεσμού", είπε.

Καταληκτικά, χαρακτήρισε ως "εξαιρετικά σημαντική την προσπάθεια των φοιτητών και των αποφοίτων, να αναδείξουν την επιστήμη τους και τους προβληματισμούς τους", αναφερόμενος στη δράση του ΕΟΠΕ στην Κομοτηνή. 

Ότι ο θεσμός ενεργοποιήθηκε και το 1974, όταν ο λαός ρωτήθηκε για το αν ήθελε την βασιλεία, πρόσθεσε ο Χρύσανθος Τάσσης, ο οποίος κατέθεσε το σχόλιό του: "Φαίνεται ότι η δική μας κουλτούρα δε μπορούσε να δεχθεί τέτοιου είδους διαδικασίες. Το δημοψήφισμα ήταν κυρίως ένα εργαλείο επιβεβαίωσης των κυρίαρχων πολιτικών του κράτους. Άρα, νομίζω πως η διαδικασία των δημοψηφισμάτων δεν είναι τόσο κοντά στην κουλτούρα της Ελλάδας". 

Αναφορικά με τη χρήση του δημοψηφίσματος, ο λέκτορας ανέδειξε ότι "αυτό που καλούμαστε να διερευνήσουμε, είναι το κατά πόσο ο κόσμος μπορεί να παίξει ρόλο στον σχεδιασμό της πολιτικής". 

Η ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ
Αφότου πληροφόρησε το ακροατήριο για τη δράση και τη σύσταση του ΕΟΠΕ, η Αγγελική Τσιμίκου στάθηκε στη νέα γενιά επιστημόνων, η οποία -σύμφωνα με την ίδια- μπορεί να φέρει την αλλαγή.

"Ως νέοι είμαστε εδώ για να δώσουμε κάτι και για να παλέψουμε για το κάτι παραπάνω, το οποίο δεν υπήρχε ή χάθηκε στην πορεία. Ας κάνουμε το βήμα. Γι' αυτό είμαστε εδώ, για την αλλαγή", ήταν το μήνυμά της. 

Επίσης, σχολίασε και τη στρέβλωση που εντοπίζει στην σχέση Ελλήνων - πολιτικής. "Στην Ελλάδα γίνεται ένα τεράστιο σφάλμα, γιατί περνάμε κατευθείαν από το στάδιο της πολιτικοποίησης, το οποίο είναι άγνωστο, στο επίπεδο της κομματικοποίησης. Γι' αυτό αβίαστα και αυθαίρετα εξάγονται συμπεράσματα. Το να είσαι πολιτικοποιημένος, σημαίνει να είσαι ενεργός πολίτης, να συμμετέχεις στα κοινά, να αντιλαμβάνεσαι ότι το δικαίωμα στην ψήφο είναι μία κατάκτηση", κατέληξε.