Άνθρωποι ...αγνώστου ταυτότητας

Ανθρώπους...αγνώστων λοιπών στοιχείων, όσους χάνονται μέσα στα νερά του ποταμού Έβρου ή παγώνουν στη διαδρομή τους, σε αυτούς δίνει ταυτότητα το ιατροδικαστικό εργαστήριο της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Το ταξίδι των μεταναστών που αποβιώνουν στη διασυνοριακή περιοχή του Έβρου και του DNA είναι παράλληλα, σε μία προσπάθεια οι άνθρωποι αυτοί να αποκτήσουν ξανά πατρίδα, έστω κι αν αυτή γίνει η τελευταία τους κατοικία. 

Το εργαστήριο Ιατροδικαστικής ιδρύθηκε με το ΠΔ 459/87 (ΦΕΚ 215/8-12-87) και μετονομάστηκε σε Εργαστήριο Ιατροδικαστικής – Τοξικολογίας του Ανθρώπου και Ασφαλιστικής Ιατρικής με την αριθ. 66086/Β1/5-7-2004 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 1133/37-7-2004). Σε αυτό προΐσταται σήμερα ο ιατροδικαστής Παύλος Παυλίδης. Από το 2014 οπότε τον κέρδισε η εκπαίδευση και συγκεκριμένα το ιατροδικαστικό εργαστήριο της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης ο κος Παυλίδης υπηρετεί εκεί και διαχειρίζεται, μεταξύ των άλλων αρμοδιοτήτων του, και το έργο της ταυτοποίησης των νεκρών μεταναστών. Πρόκειται για ανθρώπους που επιχειρούν να διέλθουν στην χώρα μας από την Τουρκία μέσω του ποταμού Έβρου, αλλά για πολλούς από αυτούς το ταξίδι δεν έχει αίσιο τέλος, αφού θα βρεθούν νεκροί, πνιγμένοι μέσα στο ποτάμι, σε κάποια παρέβρια περιοχή ή παγωμένοι στην ύπαιθρο ή σε κάποιο πρόχειρο κατάλυμα.

Στο αστυνομικό δελτίο η αναφορά για τους ανθρώπους αυτούς λέει "πτώμα που ανήκει πιθανόν σε μετανάστη βρέθηκε στην περιοχή του Έβρου". Τα στοιχεία τους είναι συνήθως άγνωστα, δεν φέρουν μαζί τους έγγραφα ή αυτά έχουν χαθεί στη διάρκεια του ταξιδιού.
Εκεί που σταματάει το ταξίδι της ξενιτιάς αρχίζει το "ταξίδι" του DNA. Όπως μας πληροφορεί ο ιατροδικαστής Παύλος Παυλίδης "το εργαστήριο ιατροδικαστικών επιστημών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης αποτελεί ένα πρότυπο εργαστήριο όσο αφορά την μεθοδολογία που ακολουθείται σε αυτούς τους ανθρώπους, υπό την έννοια ότι έχουμε μια στενή συνεργασία και με τις αστυνομικές αρχές, αλλά και μια συνεργασία με τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό. Προσπαθούμε δια μέσω DNA να αναγνωρίσουμε τους ανθρώπους αυτούς, να τους ταυτοποιήσουμε και να τους αποδώσουμε στους συγγενείς  τους, προκειμένου να ξέρουν που είναι οι άνθρωποι που τόσο καιρό αγνοούν".

Μεταξύ των ετών 2012 - 2013 υπήρξε μαζική εισροή μεταναστών μέσω του ποταμού Έβρου, με αποτελέσματα και περισσότεροι θάνατοι. Η μετακίνηση όμως του κύματος μεταναστών προς τα νησιά του βορείου Αιγαίου προκάλεσε μείωση τα επόμενα χρόνια. Σήμερα ο κος Παυλίδης παρατηρεί ότι "η πολιτική αστάθεια στην Τουρκία οδηγεί σε παράνομη εισροή μεταναστών στην Ελλάδα. Η πολιτική αστάθεια στην Τουρκία προκαλεί πολλά προβλήματα και δυστυχώς αυτά έρχονται σε εμάς".

Σε πραγματικούς αριθμούς από το  2000 μέχρι και σήμερα, υπάρχουν περίπου 400 νεκροί μετανάστες, που δεν έχουν ταυτοποιηθεί και γι' αυτό έχουν ταφεί στο νομό Έβρου. Στο νεκροταφείο στο Σιδηρώ υπάρχουν θαμμένοι περίπου 300 σοροί νεκρών προσφύγων και μεταναστών (άνδρες, γυναίκες και παιδιά) και άλλες 100 βρίσκονται θαμμένες σε νεκροταφεία οικισμών του νομού. Το νεκροταφείο στο Σιδηρώ δημιουργήθηκε με δαπάνη του ελληνικού κράτους, το 2006 όταν διαπιστώθηκε ότι ο αριθμός των νεκρών που περισυλλέγονταν από τον ποταμό Έβρο ήταν πια πολύ μεγάλος και δύσκολα διαχειρίσιμος.
Πεποίθηση του κου Παυλίδη είναι ότι "παρόμοιος θα είναι ο αριθμός νεκρών και από την τουρκική πλευρά". Από εκεί και πέρα, σημειώνει, "η ιδιομορφία του ποταμού είναι τέτοια που πάρα πολλούς νεκρούς δεν τους βρίσκουμε ποτέ. Σύμφωνα με κάποιες πρόχειρες έρευνες που έχουμε κάνει υπολογίζουμε αυτά τα χρόνια πως πάνω από 1.000 άτομα έχουν πεθάνει κατά την προσπάθειά τους να μπουν στην ΕΕ από την χερσαία πλευρά της Ελλάδος που είναι ο νομός Έβρου και δεν έχουν βρεθεί".      

Το "ταξίδι" του DNA μπορεί να διαρκέσει χρόνια, όπως μας εξηγεί ο κος Παυλίδης " έχει συμβεί μετά από 2 με 3 χρόνια, να προβούμε σε εκταφή του νεκρού, αφού έχει ταυτοποιηθεί με DNA, και να αποδώσουμε τον νεκρό σε συγγενικά πρόσωπα. Έχοντας εμείς το δείγμα του DNA έχουμε την δυνατότητα να αναγνωρίσουμε και να αποδώσουμε τον νεκρό σε συγγενικά πρόσωπα και δέκα χρόνια μετά". 

Νεκροί μετανάστες που έχουν ταυτοποιηθεί χάρη στο έργο που επιτελεί το ιατροδικαστικό εργαστήριο της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης έχουν  επιστρέψει στις πατρίδες τους σε Μοζαμβίκη, Ερυθραία, Πακιστάν, Αφγανιστάν, Συρία για να ταφούν εκεί.