Επιστροφή στην πατρική γη της Ροδόπης για τους πεσόντες στο Αλβανικό Μέτωπο

 Ενδιαφέρον και αγωνία από οικογένειες στη Ροδόπη για την πορεία των επίσημων εργασιών εκταφής των οστών των πεσόντων στο έπος του ’40 που είναι σε εξέλιξη από τα τέλη Ιανουαρίου, καταγράφει ο "Χ", με την επιθυμία των οικείων να είναι η επιστροφή των νεκρών τους στα πάτρια εδάφη. Οι προσωπικές ιστορίες ξετυλίγονται και τα στόματα των συγγενών ανοίγουν για να μιλήσουν για τους δικούς τους ανθρώπους, εκείνους που ηρωικά μαχόμενοι έπεσαν στα βουνά της Αλβανίας και δεν επέστρεψαν ποτέ. Για τους πεσόντες του αλβανικού μετώπου η τελευταία κατοικία για πολλά χρόνια έμελλε να είναι τα εδάφη μιας ξένης χώρας, όμως η ώρα έφτασε για την επιστροφή στα πάτρια εδάφη. 
Το έναυσμα στους συγγενείς των πεσόντων από τη Ροδόπη, όπως και πανελλαδικά, δόθηκε όταν ξεκίνησαν οι εργασίες εκταφής. Άρχισαν στις 22 Ιανουαρίου υπό την παρουσία μικτής ελληνοαλβανικής επιτροπής και υπολογίζεται ότι θα πάρει αρκετό καιρό ώσπου να εκταφούν, να ταυτοποιηθούν και εντέλει να ταφούν στα νεκροταφεία που θα προσδιοριστούν γι’ αυτό το σκοπό τα οστά περίπου 8.000 Ελλήνων στρατιωτών, που αποτελούν τους τελευταίους άταφους νεκρούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η αρχική συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών, Ελλάδας και Αλβανίας, για την ταφή των οστών των νεκρών στρατιωτών, συνήφθη το 2009. Είχε μπει ωστόσο στον “πάγο”. Η συμφωνία “ξεπάγωσε” και μπήκε σε τροχιά υλοποίησης τον περασμένο Νοέμβριο, στο πλαίσιο της πολυήμερης συνάντησης που στην Κρήτη ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς με τον Αλβανό ομόλογό του Ντιτμίρ Μπουσάτι. Μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί τα οστά 108 πεσόντων στο αλβανικό μέτωπο, ενώ περισσότερα από 360 δείγματα αίματος έχουν αποσταλεί από όλη την Ελλάδα προκειμένου να προχωρήσει η ταυτοποίηση.

Οι πεσόντες από τη Ροδόπη 
Η παρουσία στρατιωτών από τη Ροδόπη στον πόλεμο του '40 εντοπίζεται στο 29ο Σύνταγμα Πεζικού, που πολέμησε στην Αλβανία και συγκεκριμένα ξεκίνησε τις επιχειρήσεις από την περιοχή του Πόγραδετς (εξ ου η ονομασία της 29ης Μ/Π ΤΑΞΠΖ στην Κομοτηνή, η οποία είναι συνέχεια του 29ου Συντάγματος Πεζικού) και το οποίο Σύνταγμα είχε πολλούς Ροδοπίτες. Συγκεκριμένα το 3ο Τάγμα του 29ου Συντάγματος Πεζικού, αποτελείτο κατά τα 2/3 από Ροδοπίτες, τόσο από την πόλη της Κομοτηνής, όσο και από τα χωριά της Ροδόπης. Με την πολύτιμη βοήθεια της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού Παραρτήματος Ροδόπης και προσωπικά του προέδρου της Δημητρίου Παντέλα ο "Χ" αναγιγνώσκει τα ονόματα των 4 φονευθέντων αξιωματικών, των 150 φονευθέντων οπλιτών και των 28 εξαφανισθέντων οπλιτών από τη νομό Ροδόπης την περίοδο 1940 - 1941. Για ορισμένους από αυτούς η προσπάθεια επαναπατρισμού τους μόλις ξεκίνησε...
 

Οι ενέργειες της τοπικής Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού

Στην προσπάθεια αυτή οι ενδιαφερόμενοι συγγενείς έχουν "σύμμαχο" την Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού Παραρτήματος Ροδόπης. Ο πρόεδρος της Ένωσης κος Παντέλας μας ενημερώνει για τις ενέργειες που γίνονται τοπικά για να βοηθηθούν οι συγγενείς στην ταυτοποίηση των δικών τους πεσόντων. "Όλοι μας γνωρίζουμε τη σημασία που έδιναν οι πρόγονοί μας, αλλά κι εμείς σήμερα για την περισυλλογή και την ταφή των νεκρών. Κατά  τη χρονική περίοδο του 1940-41 (Ελληνοϊταλικός πόλεμος), όταν ο Ελληνικός Στρατός ύψωσε το ανάστημά του κατά των απρόκλητων εισβολέων και έγραψε το αθάνατο έπος στα απρόσιτα βουνά της Βορείου Ηπείρου, είχαμε περιχαρείς νίκες μεν, αλλά είχαμε και πολλούς νεκρούς, εκ των οποίων πολλοί, περίπου οκτώ χιλιάδες (8.000), παραμένουν άταφοι που ακόμα και σήμερα οι δικοί τους άνθρωποι τους ψάχνουν.

Για το λόγο αυτόν το ΓΕΕΘΑ έχει δημιουργήσει βάση δεδομένων ταυτοποίησης DNA για τους Έλληνες πεσόντες του Ελληνοϊταλικού πολέμου στην Αλβανία. Επειδή εμείς είχαμε το 29 ΣΠ, που πολέμησε στην Αλβανία και το οποίο Σύνταγμα είχε πολλούς Ροδοπίτες, συγκεκριμένα το 3ο Τάγμα του 29 ΣΠ, αποτελείτο κατά τα 2/3 από Ροδοπίτες, τόσο από την πόλη της Κομοτηνής, όσο και από τα χωριά της Ροδόπης, και επειδή πολλοί απόγονοι αυτών των ηρώων πεσόντων στην Αλβανία δεν γνωρίζουν που βρίσκονται τα οστά των δικών τους ανθρώπων, οι οποίοι ακόμα και σήμερα, παραμένουν άταφοι, και επειδή τελευταία άρχισαν οι εργασίες αναζήτησης - εκταφής των οστών και η διαδικασία ταυτοποίησης των εντοπιζομένων οστών των Ελλήνων ηρώων του πολέμου αυτού, απαιτείται η λήψη δύο δειγμάτων αίματος από τους ενδιαφερόμενους εν τη ζωή συγγενείς των πεσόντων".

Για τους λόγους αυτούς, όσοι αναζητούν τους δικούς τους ανθρώπους και επιθυμούν να ξεκινήσει η διαδικασία, μπορούν να απευθυνθούν στην ΕΑΑΣ, (Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού) Παράρτημα Ροδόπης, που βρίσκεται στην οδό Αποστόλου Σούζου 14 (4ος όροφος) στην Κομοτηνή. 

Το ενδιαφέρον συγγενών πεσόντων από Ροδόπη
Με συγκίνηση μας μιλάει ο κος Παντέλας για την προσπάθεια ταυτοποίησης των πεσόντων Ελλήνων στρατιωτών αναφέροντας δύο περιστατικά που αναδεικνύουν το ενδιαφέρον των συγγενών. Το πρώτο έλαβε χώρα επί αλβανικού εδάφους όταν πέρσι το καλοκαίρι τα μέλη της Ένωσης Αποστράτων επισκέφτηκαν την περιοχή του Πόγραδετς. Ανάμεσά τους βρίσκονταν και ένας άνθρωπος από τον Ίασμο, ο Λάμπρος Ματσούδης, ο οποίος έχασε τον πατέρα του το '40. 

Ο κος Ματσούδης συνέλεξε δείγμα της αιματοβαμμένης γης από την περιοχή Τραμποβίτσα, όπου θυσιάστηκε ο πατέρας του. Είναι το δείγμα της γης που παραδόθηκε από την Ένωση Αποστράτων και φυλάσσεται σήμερα στην 29η Ταξιαρχία Πεζικού στην Κομοτηνή. Να σημειωθεί ότι η Ένωση Αποστράτων έχει επισκεφτεί και στο παρελθόν την Αλβανία και συγκεκριμένα τις περιοχές Αργυρόκαστρο, Άγιοι Σαράντα, ενώ βρέθηκαν και στο ελληνικό νεκροταφείο που υπάρχει στο χωριό Βουλιαράτες Αργυροκάστρου. 

Το δεύτερο περιστατικό, που μας περιέγραψε ο κος Παντέλας, έλαβε χώρα το Ψυχοσάββατο στη διάρκεια μνημόσυνου που έγινε στα στρατιωτικά νεκροταφεία Κομοτηνής με μέριμνα του Στρατού. Παρών εκεί ο κος Παντέλας βρέθηκε σε μία συζήτηση με μία ηλικιωμένη γυναίκα από τις Σάπες, η οποία σχολίαζε τις ενέργειες εκταφής οστών Ελλήνων στρατιωτών στην Αλβανία. Όπως έμαθε ο πρόεδρος της Ένωσης η ηλικιωμένη γυναίκα έχασε τον πατέρα της στο αλβανικό μέτωπο και σήμερα με την βοήθεια των συγγενών της ξεκινούν τη διαδικασία ταυτοποίησης. Μάλιστα η γυναίκα μαζί με την εγγονή της είναι από τους πρώτους που επισκέφτηκε ήδη τα γραφεία της Ένωσης Αποστράτων κομίζοντας και μία φωτογραφία του πατέρα της. 

Ένα σημείο μνήμης για τους ήρωες του αλβανικού μετώπου
Οι ενέργειες της ΕΑΑΣ, Παράρτημα Ροδόπης δεν περιορίζονται μόνο στην παροχή βοήθειας προς τους συγγενείς. Στη μεγάλη εικόνα οι απόστρατοι βλέπουν την προσπάθεια συγκέντρωσης προσωπικών αντικειμένων, φωτογραφιών των πεσόντων από τη Ροδόπη στο αλβανικό μέτωπο. "Θέλουμε να κάνουμε ένα αρχείο", λέει ο κος Παντέλας και μας πληροφορεί πως "ήδη η 29η Ταξιαρχία έχει ξεκινήσει τη δημιουργία ενός μουσειακού χώρου όπου έχει βάλει την λήκυθο με το χώμα που φέραμε από την περιοχή του Πόγραδετς στο σημείο που πολέμησαν. Γι' αυτό θέλουμε να συγκεντρώσουμε ό,τι στοιχείο υπάρχει, ώστε ο κόσμος της περιοχής να έχει ένα σημείο αναφοράς αλλά και εμείς να νιώσουμε ότι κάτι προσφέραμε στον κόσμο".

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΤΟΠΙΖΟΜΕΝΩΝ ΟΣΤΩΝ

Η υλοποίηση της διαδικασίας ταυτοποίησης των εντοπιζόμενων οστών, απαιτεί τη λήψη 2 δειγμάτων αίματος από τους ενδιαφερόμενους εν ζωή συγγενείς των πεσόντων και ειδικότερα 1 δείγματος από τη μητρική "γραμμή" και 1 δείγματος από την πατρική "γραμμή" ως εξής:
Από τη μητρική "γραμμή"
-Από αδελφό/ή του πεσόντα ο οποίος/α να προέρχεται από την ίδια μητέρα.
-Από παιδί της αδελφής του πεσόντα (ανιψιός - ανιψιά).
-Από παιδί (αγόρι-κορίτσι) της εξαδέλφης του πεσόντος, της οποίας η μητέρα να είναι αδεφλή της μητέρας του πεσόντος.
-Από παιδί της κόρης της αδελφής του πεσόντος.
Από την πατρική "γραμμή"
-Από αδελφό του πεσόντος ο οποίος να προέρχεται από τον ίδιο πατέρα.
-Από υιό του πεσόντος.
-Από υιό του αδελφού του πεσόντος (ανιψιός).
-Από εξάδελφο του πεσόντος (υιός του αδελφού του πατέρα του) ή από τον υιό του ως άνω εξαδέλφου του.
Τα εν λόγω δείγματα αίματος απαιτείται να τοποθετηθούν σε σωληνάρια προπυλενίου με αντιπηκτικό παράγοντα EDTA (γενική αίματος) και θα πρέπει απαραιτήτως να συνοδεύονται με ενυπόγραφη συγκατάθεση των συγγενών των πεσόντων. Υπόδειγμα εντύπου παροχής συγκατάθεσης είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα ΓΕΕΘΑ. Για περισσότερες πληροφορίες επί της διαδικασίας οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στα τηλέφωνα 210-7494749 του 104 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών / Κέντρο Μοριακής Βιολογίας (κος Παν. Μενούνος).
Για την απαιτούμενη αιμοληψία οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθυνθούν αδαπάνως σε στρατιωτικά νοσοκομεία - υγειονομικές μονάδες όλης της χώρας. Για τους ενδιαφερόμενους από την περιοχή της Θράκης είναι τα εξής: 
212 Κινητό Χειρουργικό Νοσοκομείο Εκστρατείας (Ν. Ξάνθης)
216-219 Κινητά Χειρουργικά Νοσοκομεία Εκστρατείας (Ν. Έβρου)
Εναλλακτικά οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθυνθούν σε οιοδήποτε ιδιωτικό μικροβιολογικό εργαστήριο από το οποίο θα πραγματοποιηθεί η απαιτούμενη αιμοληψία και τα δείγματα θα αποσταλούν (μέσω courier) στο 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών / Κέντρο Μοριακής Βιολογίας (Λεωφ. Μεσογείων 138 και Κατεχάνη, Τ.Κ. 11525). Στην περίπτωση αυτή οι ενδιαφερόμενοι θα επιβαρυνθούν το ανάλογο κόστος.
Για τα οστά τα οποία ανευρίσκονται και καθοιονδήποτε τρόπο καθίσταται εφικτή η αναγνώρισή τους, θα ενημερώνονται από την αρμόδια Διεύθυνση του ΓΕΕΘΑ οι συγγενείς / απόγονοι του πεσόντα.
Για οποιαδήποτε ερώτηση ή πληροφορία, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στα τηλέφωνα 210 6573 274 - 6575 020 της αρμόδιας διεύθυνσης του ΓΕΕΘΑ (ΓΕΕΘΑ/Β1), κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες.