Η Αρμενία ζει στην Κομοτηνή

Με γεύσεις και παράδοση, ολοκληρώθηκε η "Αρμενική Εβδομάδα" που διοργάνωσε το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, μέσω της σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών και συγκεκριμένα μέσω του τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών. Η τελετή λήξης πραγματοποιήθηκε το απόγευμα του Σαββάτου 3 Μαρτίου στο πολιτιστικό κέντρο της Αρμενικής Κοινότητας Κομοτηνής, παρόντος και του προέδρου της Αρμενικής Κοινότητας Στεπάν Ματεοσιάν, ο οποίος ευχαρίστησε όλους για την συμμετοχή και ανάδειξη αυτής της εβδομάδας.

ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ
Πάρα πολλά γευστικά πιάτα περίμεναν τους καλεσμένους, τα οποία είχαν επιμεληθεί με αγάπη οι γυναίκες της κοινότητας. Κάπου μεταξύ των γεύσεων και αρωμάτων, συναντάμε και την "αρχηγό" της κουζίνας Ντιάνα Μιχαηλίδου, Αρμένια στην καταγωγή αλλά από τα 18 της στην Ελλάδα. 

"Από μικρή μάθαινα όλα τα φαγητά από την γιαγιά μου η οποία όπως και η μητέρα μου είναι Αρμένισσες. Κάθε μέρα και στις γιορτές είχαμε την παράδοση να μαγειρεύουμε στο σπίτι, κι όλα αυτά που βλέπετε είναι αρμένικη κουζίνα που δεν μπορείτε να βρείτε πουθενά αλλού. Τα φαγητά μας είναι πλούσια σε θρεπτικές ίνες και σε νοστιμιά", θα μας πει για την αρμένικη κουζίνα, την οποία ξέρουμε στην Ελλάδα κυρίως από τους άξιους αλλαντοποιούς της, που έφεραν τους λιμπιστικούς παστουρμάδες και τα διάσημα αρμένικα σουτζούκια τους (αρωματισμένα με μοσχοσίταρο) ακολουθώντας το δρόμο της προσφυγιάς από την Καππαδοκία στην Πόλη, στη Χίο στον Πειραιά, στις αρχές του 20ου αιώνα. 

Όμως τελικά, όπως μας έδειξε η κα Μιχαηλίδου, η αρμένικη κουζίνα είναι πολλά περισσότερα από τους παστουρμάδες. Το μυστικό; "Το μυστικό είναι τα μπαχαρικά και η αγάπη μου βάζουμε σε κάθε φαί", όπως απαντάει η ίδια και προτείνει μπούτι από χοιρινό, χαρισά, χοροβάτζ, σουτζούκ, παστουρμά, γεμιστά με πλιγούρι, κι άλλα πιάτα.

ΓΛΩΣΣΑ, ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΧΟΡΟΣ
Στον χώρο συναντάμε και τον ιστοριοδίφη και συλλέκτη Χαγκόπ Τζελαλιάν ο οποίος μας μιλάει για πολλά θέματα. Πρώτα αναφορικά με την αρμένικη γλώσσα για την οποία σημειώνει πως "περίπου μέχρι το 1850 θεωρείτο ένα παρακλάδι της ιρανικής γλώσσας, μέχρι που αναδείχθηκε ως ξεχωριστή γλώσσα".

Ο ίδιος μας είπε ότι η διαρκής σκλαβιά των Αρμενίων φυσικά είχε αρνητικό αντίκτυπο σε γλώσσα και τέχνες. "Η Αρμενία ήταν συνεχώς, επί 600 περίπου, κατακτημένη. Όταν το 1918 απελευθερώθηκε, τότε ξεδιαλύθηκε και το θέμα της μουσικής. Με τις σφαγές 1914-1922 έμεινε πίσω φυσικά και η λογοτεχνία μας. Πουθενά δεν μπορούσαμε να έχουμε μία παγκόσμια παρουσία, κι έτσι μέναμε πάντα πίσω. Αλλά μετά το 1918, μετά την απελευθέρωση, ξεκίνησε η άνθηση του αρμενικού χορού. Και πλέον το χορόδραμα, η μουσική και το θέατρο έχουν μεγάλη σημασία στην Αρμενία".

Μάλιστα, ο κος Τζελαλιάν παρατηρεί και επιστροφή των κατοίκων της Αρμενίας στην παράδοση και την παραδοσιακή μουσική: "Ο χορός και η μουσική είναι αναπόσπαστα μέρη της αρμενικής παράδοσης. Ειδικά από το 1991 ξεκίνησε μία καινούργια σταδιοδρομία και όλοι κοιτούν στην αρμενική παράδοση, γι' αυτό και ξεκίνησαν ξανά στην Αρμενία τα λαϊκά συγκροτήματα".

ΑΡΜΕΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ
Στην τελετή λήξης παρευρέθηκε και ο συγγραφέας και μεταφραστής Σαρκίς Αγαμπαντιάν ο οποίος μας πληροφόρησε για τον αρμένικο Τύπο: Στην αρμενική διασπορά, στην σημερινή δημοκρατία της Αρμενίας, κατά την οθωμανική και τουρκική περίοδο, για τον σατιρικό τύπο αλλά και για τον αρμενικό τύπο στην Ελλάδα. 

"Η πρώτη αρμενική εφημερίδα που κυκλοφόρησε στον κόσμο ήταν η Ασταράρ (: Αγγελιοφόρος) που κυκλοφόρησε το 1794 και κράτησε περίπου 18 μήνες. Τρία χρόνια νωρίτερα είχε κυκλοφορήσει η πρώτη ελληνική εφημερίδα, η Εφημερίς", ήταν ένα από τα σχόλιά του. 

Και ο κος Αγαμπαντιάν στάθηκε στις σφαγές των Αρμενίων και γενικά τα δεινά, για να αναδείξει το ρόλο των τότε εφημερίδων: "Κατά την οθωμανική και τουρκική περίοδο μετά, πολλές αρμενικές εφημερίδες και περιοδικά εκδόθηκαν, κυρίως με στόχο την ενημέρωση των Οθωμανών Αρμενίων για τα δεινά και την καταπίεση που υφίσταντο οι Αρμένιοι στην οθωμανική αυτοκρατορία και τα δικαιώματα που προσπαθούσαν οι Αρμένιοι να αποκτήσουν, αλλά αργότερα και για τις σφαγές που ακολούθησαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Το 1915 έγινε η μεγάλη αυτή συμφορά, μία εθνοκάθαρση".