Η παραλιακή Αλεξανδρούπολης, η παλιά πόλη Ξάνθης και… η Κομοτηνή

Βήματα για να αναπλάσει το κέντρο της έχει κάνει τα τελευταία χρόνια η Κομοτηνή. Πυρήνας του έργου που -λόγω καθυστερήσεων- δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη στο σύνολό του, είναι το ιστορικό κέντρο της πόλης. Εμφανέστερες παρεμβάσεις μέχρι στιγμής είναι αυτές που έγιναν στους δρόμους Ν. Γρηγορά δυτικά του βυζαντινού τείχους και Σωκράτους ανατολικά του τείχους. Και στις δύο οδούς έχει τοποθετηθεί λίθινες πλακόστρωτο, αντί της ασφάλτου. 

Ωστόσο, οι οδοί παραμένουν ανοιχτές για οχήματα, υπό το καθεστώς «ήπιας κυκλοφορίας» που επί της ουσίας επιτρέπει την κίνηση οχημάτων με μικρότερη ταχύτητα, προϋπόθεση την οποία κατά το δοκούν τηρούν οι οδηγοί. Ο νέος σχεδιασμός έχει αυξήσει κατά το μέγιστο το πλάτος των πεζοδρομίων, επιτρέποντας όμως συγχρόνως την στάθμευση αυτοκινήτων. Δρόμος και πεζόδρομος βρίσκονται στο ίδιο ύψος και χωρίζονται με κολωνάκια δαπέδου.

Τρία χρόνια για τρεις δρόμους
Παρότι η ανάπλαση ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια και οκτώ μήνες, ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί ούτε η πρώτη της φάση, η οποία περιλαμβάνει παρεμβάσεις στις οδούς Ν. Γρηγορά και Σωκράτους (που έχει ολοκληρωθεί) και στην κεντρική οδό Σοφούλη που εδώ κι ενάμιση χρόνο είναι κατά το ήμισυ κλειστή. Το έργο φαίνεται πως θα χρειαστεί μερικούς μήνες ακόμη, μέχρι να παραδοθεί.

Σε επόμενη φάση, θα γίνει η διάνοιξη πεζοδρόμου κατά μήκος του τείχους, πίσω από τη Λέσχη Κομοτηναίων και προς τον πεζόδρομο της Βενιζέλου. Συγχρόνως, γίνονται διάφορες εργασίες στο φρούριο της πόλης, το οποίο όμως η Κομοτηνή έχει «θάψει» εδώ και δεκαετίες κάτω από την άσφαλτο, για να χτίσει την οδό Σοφούλη, που πλέον αποτελεί βασική οδική αρτηρία της πόλης.

Επικουρικά, υπάρχουν επί χάρτου ακόμη σχέδια αναβάθμισης του εσωτερικού του τείχους αλλά και άλλων δρόμων στο ιστορικό κι εμπορικό κέντρο της Κομοτηνής, προκειμένου η ενότητα των παρεμβάσεων σε Σοφούλη, Σωκράτους, Ν. Γρηγορά να βρίσκει συνέχεια.

Η περιοχή και τα φάουλ
Η περιοχή θα μπορούσε να έχει ενδιαφέρον για τον περιπατητή, ως σύγχρονη πολιτιστική διαδρομή στην «καρδιά» της πόλης, ωστόσο τα περισσότερα κτίρια παραμένουν το ένα μη συνδεδεμένο με το άλλο, ενώ συγκεκριμένα στενά είναι υπό πλήρη εγκατάλειψη. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν μεταξύ άλλων τα εξής κτίρια ενδιαφέροντος: Τσανάκλειος, αρχοντικά, Βυζαντινό Τείχος με τέσσερις πύργους, Μητρόπολη, Παναγία, Ιμαρέτ-Εκκλησιαστικό Μουσείο, Εσκί Τζαμί, πλατεία Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου, ιστορικό κτίριο 1ου Δημοτικού, κλπ. Αλλά και λοιπά κτίρια, όπως ο πρώην κινηματογράφος Αστέρια, που ή πρέπει να αναδειχθεί ή να κατεδαφιστεί.

Κι όλα αυτά διασυνδέονται μεν με πλακόστρωτα στενά, ωστόσο ο περιπατητής δεν μπορεί να απολαύσει ή να εξερευνήσει την περιοχή για δύο βασικούς λόγους:

Πρώτον, η άναρχη στάθμευση αυτοκινήτων σε διάφορα σημεία -με βασικό το άτυπα πάρκινγκ εντός του Βυζαντινού Τείχους. Σε ελάχιστες πόλεις ανά την Ελλάδα συναντά ο επισκέπτης άναρχη στάθμευση μέσα στο φρούριο της πόλης. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση στο οικόπεδο-πάρκινγκ δίπλα στο Εσκί Τζαμί, με τα οχήματα να γεμίζουν χώμα τα στενά, εξερχόμενα από το οικόπεδο.

Δεύτερον, η άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκονται στενά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το παρατημένο στενό στα Αστέρια. Ιδίως τα σημεία με τις παρατημένες πέργκολες περιμετρικά της Βενιζέλου «θάβουν» αντί να αναδεικνύουν μνημεία όπως το Ιμαρέτ, ενώ την ίδια ώρα σημαίνοντα κτίρια του παρελθόντος όπως τα Αστέρια έχουν γίνει σύμβολα εγκατάλειψης. Η αισθητική αναβάθμισή τους είναι ζήτημα βούλησης και δεν θα έπρεπε να χρειάζονται σχέδια πολλών ετών για ζητήματα, καθαριότητας, αισθητικής βελτίωσης και αξιοποίησης.

Τι μας διδάσκουν Αλεξανδρούπολη και Ξάνθη
Η Κομοτηνή έχει πολλά να διδαχθεί από γειτονικές της πόλεις. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της Αλεξανδρούπολης και της Ξάνθης, που έχουν αναδείξει σχεδόν στο μέγιστο τα προτερήματά τους: η Αλεξανδρούπολη την παραλιακή και η Ξάνθη την παλιά πόλη.

Η αναπλασμένη παραλιακή Αλεξανδρούπολης, που δρομολογήθηκε από την διοίκηση Λαμπάκη, αποτελεί πόλο έλξης της περιοχής, με κατοίκους κι επισκέπτες να απολαμβάνουν τις βόλτες τους με θέα τη θάλασσα. Χάρη στο έργο, ο αστικός ιστός της Αλεξανδρούπολης συνδέεται εύκολα με την παραλία, ενώ τα δύο χρηστικά πάρκινγκ στην αρχή και στο τέλος της παραλιακής, αποδεικνύουν πως τα οχήματα… δεν χρειάζεται να είναι πάντα δίπλα μας. Μάλιστα, όλους τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο και μερικές φορές και Σεπτέμβριο) η παραλιακή κλείνει τις βραδινές ώρες για οχήματα, και μετατρέπεται σε πεζόδρομο. Η νέα αναβαθμισμένη περιοχή, προσφέρεται για την ανάπτυξη χώρων εστίασης, καθώς και για την απόλαυση υπαίθριων δραστηριοτήτων, όπως περίπατο, περπάτημα, τρέξιμο και βόλτες με ποδήλατο.

Η παλιά πόλη Ξάνθης, που διαχρονικά αποτελεί την ατραξιόν της Ξάνθης, αποτελεί περιοχή «ήπιας κυκλοφορίας», όπως αντίστοιχα οι τρεις αναπλασμένοι δρόμοι του ιστορικού κέντρου της Κομοτηνής. Στην Ξάνθη όμως, μπορεί εντός να κυκλοφορούν οχήματα και να παρκάρουν μόνιμοι κάτοικοι, αλλά τα οχήματα αναπτύσσουν πολύ μικρότερες ταχύτητες, τα καταστήματα βγάζουν τραπεζοκαθίσματα πάνω στον δρόμο ήπιας κυκλοφορίας και οι περιπατητές μπορούν να απολαύσουν καλύτερα τη διαδρομή. Συγχρόνως, τα τελευταία χρόνια έχει ανοίξει η συζήτηση -με κόντρες πάντως μεταξύ δημοτικής αρχής και μόνιμων κατοίκων- για επιπλέον διαχείριση της κυκλοφορίας εντός της παλιάς πόλης. Κοινά αποδεκτό όμως, μεταξύ Δήμου, επαγγελματιών και κατοίκων, είναι πως η παλιά πόλη αποτελεί το δυνατό χαρτί της πόλης.

Μήπως ήρθε η ώρα περισσότερων πεζόδρομων;
Ανά την επικράτεια, μία-μία οι ελληνικές πόλεις καταφέρνουν ή έστω αποπειρώνται να δημιουργήσουν συνοικίες με τη λιγότερη δυνατή παρεμβατικότητα αυτοκινήτων. Ειδικά στα σημεία που θέλουν να προσελκύσουν επισκέπτες. Και τα αποτελέσματα είναι ήδη μετρήσιμα, ως προς την βελτίωση της ποιότητας ζωής αλλά και της κινητικότητας.

Αντιθέτως, η Κομοτηνή, έχουσα μάλιστα δεκάδες μικρά στενά στο κέντρο της, διατηρεί πλήρως την κυκλοφορία οχημάτων σε αυτά όλη την ημέρα, αν και θα μπορούσε να πεζοδρομεί συγκεκριμένα έστω τις βραδινές ώρες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της οδού Σωκράτους, στην οποία έχει ολοκληρωθεί η ανάπλαση. Παλαιότερα είχε κατατεθεί στο δημόσιο διάλογο η πρόταση πεζοδρόμησης του στενού, που «κόλλησε» στο κυκλοφοριακό. Γιατί όμως η Κομοτηνή δεν ακολουθεί το παράδειγμα της παραλιακής Αλεξανδρούπολης, που κλείνει μόνο τα καλοκαιρινά βράδια; Ούτως ή άλλως η κίνηση οχημάτων το βράδυ από το δρόμο είναι περιορισμένη, ενώ θα μπορούσε να επιτραπεί στους μόνιμους κατοίκους να διέρχονται. Η κυκλοφορία δύναται να συνεχίζεται μέχρι την συμβολή των οδών Κούλογλου και Νικολάου.

Αντίστοιχα μικρές κυκλοφοριακές εκτροπές θα μπορούσαν να γίνουν σε πολλά σημεία του κέντρου, με λοιπά χαρακτηριστικά παραδείγματα τα στενά στην περίμετρο του πεζόδρομου Βενιζέλου. Την ίδια ώρα που ο πεζόδρομος της Βενιζέλου κατακλύζει από κόσμο, στενά 10 μέτρα βόρεια ή νότια παραμένουν ακόμη και… άγνωστα στον περιπατητή, κάτι που έχει επιπτώσεις και στην καταναλωτική κίνηση.

Η δημόσια συζήτηση για την κυκλοφορία πεζών κι οχημάτων στην Κομοτηνή ίσως ήρθε η στιγμή να ανοίξει, κατά το ευρωπαϊκό πρότυπο, προς όφελος όλων.

Βρείτε τα τελευταία νέα της Κομοτηνής, της Ροδόπης και της Θράκης ευρύτερα
στο Google News του www.xronos.gr