Ο Αθανάσιος Λιπορδέζης αναδεικνύει το μαθηματικό υπόβαθρο του Αλέξανδρου Καραθεοδωρή

Τι σχέση έχουν οι Καραθεοδωρήδες με τα μαθηματικά; Απάντηση σε αυτό το ερώτημα έδωσε ο μαθηματικός, πρόεδρος του συλλόγου φίλων Καραθεοδωρή και υπεύθυνος του ομώνυμου μουσείου στην Κομοτηνή, Αθανάσιος Λιπορδέζης συμμετέχοντας στο 33ο συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας στην Κρήτη.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στα Χανιά και σίγουρα θα μείνει αξέχαστο τόσο στους συνέδρους, όσο και στους διοργανωτές. Άλλωστε δεν είναι απλή υπόθεση όταν μεταξύ των εισηγητών βρίσκονται διακεκριμένοι Έλληνες μαθηματικοί που τιμούν την χώρα τους στο διεθνές στερέωμα των επιστημών. Την αρχή έκαμε ο δρ. Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, ο οποίος πριν την επίσημη έναρξη του συνεδρίου ζήτησε να μιλήσει με μαθητές γυμνασίων και λυκείων από όλο το νησί σχετικά με την έρευνα του στο MIT (Massachusetts Institute of Technology) στους αλγόριθμους και την εξέλιξη της επιστήμης, της τεχνολογίας, των μαθηματικών και της κοινωνίας. Λίγη ώρα αργότερα οι μαθητές παρέδωσαν την σκυτάλη στους καθηγητές τους. Μαθηματικοί από κάθε γωνιά της Ελλάδας κατέφθασαν στα Χανιά για να λάβουν μέρος στις εργασίες του 33ου συνεδρίου της Ε.Μ.Ε.
Τη δική της παρουσία στο συνέδριο αυτό είχε η Κομοτηνή, μέσω του Αθανάσιου Λιπορδέζη, ο οποίος όπως έκανε γνωστό στον «Χ», «δώσαμε στους Χανιώτες να καταλάβουν τι σχέση έχουν οι Καραθεοδωρήδες με τα μαθηματικά. Μιλήσαμε για τον Αλέξανδρο Καραθεοδωρή, τον νομικό και πολιτικό, ο οποίος το 1895 διορίστηκε διοικητής της Κρήτης μέσω μεγάλων ενθουσιασμών, γιατί υπήρχαν μεγάλες αψιμαχίες και μάχες και αντάρτικο των Κρητών με τους Τούρκους».

Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ 
ΜΕ ΤΑ ΧΑΝΙΑ
Το 1895 ο Αλέξανδρος διορίζεται διοικητής της Κρήτης προκειμένου να ισορροπήσει έκρυθμο και επικίνδυνη τροπή των πραγμάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι Κρητικοί τον δέχτηκαν με ενθουσιασμό ενώ αντιπροσωπεία Κρητικών που βρίσκονταν στην πόλη έσπευσαν στον σουλτάνο να τον ευχαριστήσουν και τον συνεχάρηκαν. Ο Αλέξανδρος Καραθεοδωρής αναχώρησε από την Σμύρνη στις 7 Μαρτίου 1895 με το ατμόπλοιο «Ήλιος». Με ενδιάμεσο σταθμό στο Ηράκλειο φθάνει στα Χανιά την Παρασκευή 10 Μαρτίου και ώρα 6.30 πρωί.
Ο ενθουσιασμός των Κρητικών μεγάλος όπως και οι τιμές και φιλοφρονήσεις των αρχών και του κλήρου, με τις οποίες τον υποδέχονται. Στην αποβάθρα ανέμειναν πλήθος κόσμου παρά το ακατάλληλον της ώρας μετά του επισκόπου Κυδωνίας και Αποκορώνου Νικηφόρου, του κλήρου, του τ. σύμβουλου διοικήσεως Μαυροκορδάτου, του αρχηγού φρουράς, ο στρατιωτικός διοικητής Χασάν Πασάς, άλλοι ανώτεροι αξιωματούχοι εν μεγάλη στολή και όλοι οι δημογέροντες.
Ο Αλέξανδρος με την ικανότητα και νοημοσύνη που διέθετε σύντομα αντελήφθη τα σπουδαία προσόντα του νεαρού τότε Ελευθερίου Βενιζέλου και θέλησε να τον συμπεριλάβει στον στενό κύκλο των συνεργατών του παρά το βαρύ πένθος στο οποίο ευρίσκονταν από την απώλεια της γυναίκας του Μαρίας. Όταν αποφασίστηκε η αυτονομία της Κρήτης το 1895 ο Αλέξανδρος Καραθεοδωρής ήταν υποψήφιος για ύπατος αρμοστής, αλλά τελικώς ετοποθετήθη ο πρίγκηψ Γεώργιος κατά πρόταση των Άγγλων και Ρώσων και προκειμένου όπως έλεγον να ανυψωθεί το γόητρο της ελληνικής δυναστείας.
Μετά από την Κρήτη επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη ως αρχιμεταφραστής στη γραμματεία του υπ. Εξωτερικών και επί των διοικητικών υποθέσεων. Η εξέχουσα αυτή προσωπικότητα που ακούει στο όνομα Αλέξανδρος Καραθεοδωρής πεθαίνει στις 13 Ιανουαρίου του 1906. Η ταφή του γίνεται δίπλα στον πατέρα του Στέφανο στο Νεοχώρι της Πόλης στην εκκλησία της Παναγίας της Κουμαριώτισας. Στην κηδεία του παραβρέθηκε και ο οικουμενικός πατριάρχης Ιωακείμ ο Τρίτος. 
Η εφημερίδα «Εκκλησιαστική Αλήθεια» εκδίδει έκτακτο παράρτημα για την ζωή και το έργο του Αλέξανδρου κοσμημένο με επίθετα που σκιαγραφούν μία σπανίζουσα εξοχότητα και έναν αδαμάντινο χαρακτήρα πολλών καρατίων. Ο Αλέξανδρος Καραθεοδωρής ανέβηκε όλα τα σκαλιά της κοινωνικής και πολιτικής ιεραρχίας. Όλη η πορεία του σημαδεύτηκε με μεγαλόπνοα έργα που ωφέλησαν το έθνος χωρίς να προκαλέσουν την Οθωμανική αυτοκρατορία όσο αυτό ήταν δυνατόν. Και αυτό το πέτυχε χάρις στην υψηλή νοημοσύνη που διέθετε και τις μοναδικές αρετές που καλλιέργησε. Όλα αυτά τον κατατάσσουν στο πάνθεον των πιο σπουδαίων Φαναριωτών με καταγωγή από την Αδριανούπολη της Θράκης, την Μητρόπολη όλων των Θρακών. 

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ
Η σχέση του Αλέξανδρου Καραθεοδωρή με τα μαθηματικά είναι πανομοιότυπη με αυτήν που είχε και ο πατέρας του, ο ιατροφιλόσοφος Στέφανος Καραθεοδωρής. Δηλαδή τα σπούδασε στο Λονδίνο και το Παρίσι, διότι ανεγνώριζε την μεγάλη τους αξία, ενώ η Νομική και η Πολιτική ήταν αυτές που θα κυριαρχούσαν στην επαγγελματική του σταδιοδρομία. Οι δάσκαλοι του Αλέξανδρου Καραθεοδωρή στην Άλγεβρα είναι ο Ricardo Baltzer συγγραφέας του περίφημου έργου Elementi di Matematica σε έξι τόμους, Aritmetica generale Algebra Planimetria, Stereometria, Trigonometria, εκ των οποίων ο Αλέξανδρος Καραθεοδωρής χρησιμοποίησε τους τόμους της γενικής Αριθμητικής και της Άλγεβρας όπως προκύπτει από τα χειρόγραφα αρχεία του. Άλλος είναι ο George Salmon, Ιρλανδός, γνωστός για τη συνεργασία με τον Cayley στον τομέα των κυβικών επιφανειών.

Η αναφορά που υπάρχει στο τετράδιο του Αλέξανδρου Καραθεοδωρή είναι στα γαλλικά και παραπέμπει στο βιβλίο Algèbre Supériure το οποίο είναι μετάφραση του βιβλίου Lessons introductory to the Modern higher algebra που εκδόθηκε το 1859.
Οι αναφορές του Αλεξάνδρου είναι ενδεικτικές του επιπέδου του στα μαθηματικά. Μπορεί να μην έχει αποδείξει δικά του θεωρήματα –αν κι αυτό δεν είναι απολύτως εξακριβωμένο ακόμα-, αλλά είναι σίγουρο ότι διέθετε γνώσεις ανώτερων μαθηματικών, οι οποίες φυσικά, τον βοηθούσαν και στις μεταφράσεις μαθηματικών έργων με τις οποίες ασχολήθηκε. Το υπόβαθρό του σ’ αυτό τον τομέα του επέτρεψε να αγκαλιάσει σφαιρικά περσικά κι αραβικά κείμενα. Γνώστης της γαλλικής σχολής και όχι μόνο, είχε στη διάθεσή του αποτελεσματικά όπλα για να ερευνήσει διάφορους τομείς των μαθηματικών. Επιπλέον, οι αναφορές του παραπέμπουν εν πολλοίς σε έργα της εποχής του. Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι δέχτηκε επιρροές από το υπολογιστικό ύφος του George Salmon, διότι κι αυτός κάνει πολλούς υπολογισμούς στα μαθηματικά του τετράδια, όπως κι ο Κωνσταντίνος  Καραθεοδωρή. Ένα άλλο κοινό σημείο με τον τελευταίο είναι η ενασχόλησή του με τα τηλεσκόπια. Συνεπώς, μελετώντας το έργο του Αλεξάνδρου Καραθεοδωρή και των δασκάλων του μπορούμε να αντλήσουμε επιπλέον πληροφορίες για τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή – ακόμα και για το ύφος του στα μαθηματικά».
Ο ίδιος ο Αλέξανδρος Καραθεοδωρή θεωρούσε ασήμαντο το γνωστικό του επίπεδο στα μαθηματικά και συχνά φρόντιζε να τονίζει διαρκώς στους οικογενειακούς και φιλικούς του κύκλους ότι «Για μαθηματικά εγώ ελάχιστα γνωρίζω και τα σπούδασα επειδή αναγνωρίζω την μεγάλη και θεμελιώδη αξία της επιστήμης αυτής. Για μαθηματικά αυθεντία είναι ο Κωνσταντίνος».