Π. Μηνιάτη: "Πολυδιάστατος τομέας η εξιχνίαση του εγκλήματος"

Γεμάτες καρέκλες κι ένα θέμα τόσο ενδιαφέρον όσο κι επίκαιρο. Αυτά περιελάμβανε η εκδήλωση με θέμα "ποινικές επιστήμες: Από την θεωρία στην πράξη", που διοργάνωσε με επιτυχία η Ευρωπαϊκή Ένωση Νέων Νομικών - τμήμα Κομοτηνής (ELSA Komotinis) το βράδυ της Πέμπτης 1 Νοεμβρίου στην αίθουσα "Γεώργιος Παυλίδης" στην Κομοτηνή. Τα ονόματα των ομιλητών "πρόδωσαν" εξαρχής ότι η εκδήλωση θα ήταν ενδιαφέρουσα, ήτοι η υποστράτηγος Πηνελόπη Μηνιάτη (επικεφαλής Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών ΕΛΑΣ), ο Ιωάννης Πανούσης (καθηγητής Εγκληματολογίας και πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη) και η Άννα Αποστολίδου (επίκουρη καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου Τμήματος Νομικής ΔΠΘ).

Η επικεφαλής του ελληνικού ...CSI στον "Χ"
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης ο "Χ" συνομίλησε με την Π. Μηνιάτη, η οποία δήλωσε ευθύς εξαρχής πως "βρήκα πολύ ενδιαφέρον από νέα παιδιά, να κάνουν τόσο υψηλού επιπέδου διοργανώσεις, γι' αυτό και ήθελα να υποστηρίξω την προσπάθεια αυτή, ιδιαίτερα στην Κομοτηνή, που είναι μακριά από την Αθήνα και είναι πολύ σημαντικό να είμαστε κοντά στην περιφέρεια".

Πληροφόρησε κατόπιν πως "η συνεισφορά των εγκληματολογικών επιστημών στην εξιχνίαση του εγκλήματος γίνεται με πάρα πολλούς τρόπους, είναι ένας πολυδιάστατος τομέας - DNA, αποτυπώματα, επεξεργασία, ψηφιακά πειστήρια και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε", για να αναδείξει την αξία της πραγματογνωμοσύνης στην σύγχρονη ποινική διαδικασία, καθώς - όπως είπε - "σήμερα το έγκλημα είναι πολύπλοκο, γι' αυτό οι δικαστές έχουν ανάγκη τις πραγματογνωμοσύνες".

Εκτός από πολύπλοκο, το έγκλημα είναι - όπως και η ίδια η κοινωνία μας και η τεχνολογία - ταχέως αναπτυσσόμενο και μεταμορφούμενο. "Η δουλειά μας εξελίσσεται ραγδαία", παραδέχθηκε και μας πληροφόρησε ότι "οι περισσότεροι συνάδελφοι που είναι στο τμήμα ανάλυσης ψηφιακών πειστηρίων είναι κάτοχοι τουλάχιστον πρώτου πτυχίου στην πληροφορική, οι περισσότεροι και σε μεταπτυχιακό επίπεδο - αυτή την στιγμή υπάρχουν άνθρωποι που εκπαιδεύονται στο εξωτερικό. Δεν αφήνουμε τα στελέχη μας, γιατί δεν έχουμε την πολυτέλεια να μείνουμε πίσω".

Η κα Μηνιάτη ανέδειξε και την αξία των βάσεων δεδομένων, όχι μόνο σε πανελλαδικό επίπεδο, λόγω παγκοσμιοποίησης. Κι εξήγησε: "Τα εγκληματολογικά στοιχεία, ιδίως τα βιομετρικά, έχουν ως δυνατό χαρτί ότι μπαίνουν σε βάσεις, κι έτσι ανταλλάσσουμε βάσεις, είτε διαμέσου της Ίντερπολ είτε της Γιούροπολ, ενώ τώρα υπάρχει κι ένα νέο εργαλείο της ΕΕ αναφορικά με την ανταλλαγή δαχτυλοσκοπικών δεδομένων, DNA και πληροφοριών οχημάτων, σε όλα τα κράτη - μέλη σαν web. Σε αυτό στην χώρα μας, αν και είμαστε τεχνικά έτοιμοι, δεν είμαστε ακόμη νομικά, αλλά πιστεύω ότι σε λίγο καιρό θα είμαστε", και διευκρίνισε  πως "δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε τις βάσεις δεδομένων". Κι έφερε ένα απλό παράδειγμα, πως δηλαδή όταν διαρρήκτες μπήκαν στο σπίτι των γονιών της κι αφαίρεσαν τη βέρα του πατέρα της, τους βρήκαν ...γιατί είχαν φάει ελιές, είχε μείνει το DNA τους και το ένα στοιχείο οδήγησε στο άλλο.

Αναφορικά με την παρουσία της Διεύθυνσης με ειδικό γραφείο που λειτουργεί στην Κομοτηνή, αρκέστηκε στην τοποθέτηση πως "έχει συνεισφέρει πάρα πολύ στην εξιχνίαση διάφορων εγκληματικών πράξεων στην ευρύτερη περιοχή", ενώ για την γενική συνεισφορά της Διεύθυνσης ανέδειξε πως αυτή δεν περιορίζεται μόνο στην εξεύρεση των δραστών, αλλά έχει και κοινωνικό αποτύπωμα, το οποίο αποδείχθηκε στην τελευταία τραγωδία των φονικών πυρκαγιών της Αττικής, όταν "η Διεύθυνση ανέλαβε την ταυτοποίηση των ανθρώπινων σορών από το Μάτι", όπως μας είπε η υποστράτηγος.

Το έγκλημα στον 21ο αιώνα
Για το σύγχρονο έγκλημα μίλησαν οι κκ Πανούσης, Αποστολίδου. "Όποτε έχω πρόσκληση από την Κομοτηνή, πάντα έρχομαι, όπως ήρθα και τον Μάρτιο για το θέμα της τέταρτης Νομικής", είπε ο κος Πανούσης, ο οποίος ανέλυσε την σύγχρονη εγκληματικότητα και είπε "ότι το έγκλημα έχει αλλάξει στην σύγχρονη κοινωνία. Έχουμε φύγει από την μικροεγκληματικότητα κι έχουμε πάει σε οργανωμένα ή παράλογα εγκλήματα, σε εγκλήματα απόκληρων κ.ά.. Σε πολλές χώρες το οργανωμένο έγκλημα (ναρκωτικά, τσιγάρα, γυναίκες, μετανάστες) επηρεάζει πάρα πολύ - μαζί με την πολιτική διαφθορά - το ίδιο το κοινωνικό και πολιτικό σύστημα". Διαπίστωσε κατόπιν ότι "το παγκοσμιοποιημένο έγκλημα πάει πιο γρήγορα από όσο προχωρούν οι θεσμοί μας, γι' αυτό και γίνεται ένας αγώνας".

Η κα Αποστολίδου, ξεκινώντας από τη βασική έννοια της παγκοσμιοποίησης, που αποτέλεσε τον βασικό πυρήνα της εισήγησής της, προσπάθησε να δείξει στο ακροατήριο ποιες νέες μορφές εγκληματικότητας παρατηρούνται, εξαιτίας αυτής της παγκοσμιοποίησης, "την οποία δεν μπορούσε να προβλέψει ο παραδοσιακός ποινικός νομοθέτης του '50", όπως είπε, αναδεικνύοντας - όπως σχηματικά τις ομαδοποίησε - τρεις κατηγορίες σύγχρονων εγκληματών. Πρώτον, αυτά που έχουν να κάνουν με την χρήση διαδικτύου και ηλεκτρονικών υπολογιστών, όπως το πληροφοριακό έγκλημα. Δεύτερον, την οικονομική εγκληματικότητα, που ενισχύεται και από το οργανωμένο έγκλημα παγκοσμίως - μάλιστα εν προκειμένω ανέδειξε ότι με πρόχειρο τρόπο έχουν μεταφερθεί νόμοι για την αντιμετώπισή τους στην εσωτερική νομοθεσία.

Τρίτον, μίλησε για την πολυπολιτισμική σύμμειξη στις καινούργιες κοινωνίες που φτάνουν οικονομικοί μετανάστες, όπου οι θρησκευτικές ιδιαιτερότητες δημιουργούν προβλήματα ποινικοποίησης ή μη αποποινικοποίησης πρακτικών.