Τα γεγονότα της χρονιάς

Στις αρχές του Γενάρη ’20 οι Έλληνες καλούνται να προσαρμοστούν στην εφαρμογή του ….αντικαπνιστικού νόμου σε όλους τους κλειστούς χώρους. Ένα υγειονομικό θέμα με οικονομικές προεκτάσεις, προκαλεί μικρή αναστάτωση όλη την χώρα. Γίνεται πρώτο θέμα συζήτησης. Ποιος να ‘ξερε.

Το ’20 έμελλε να γραφτεί στην ιστορία όμως για ένα άλλο, πολύ πιο σοβαρό, υγειονομικό θέμα: την πανδημία του κορωνοϊού. Ένα υγειονομικό θέμα με οικονομικές προεκτάσεις, συγκλονίζει όλη την ανθρωπότητα. Πρώτο θέμα συζήτησης σε όλο τον πλανήτη.

Τα πάντα λοιπόν είναι σχετικά κι αυτό μάς το έμαθε καλά αυτή η χρονιά. Μας έμαθε επίσης πως τίποτα δεν είναι δεδομένο: η υγεία, η οικονομία, η λογική.

Το λεπτό που γράφονται αυτές τις λέξεις η πανδημία του κορωνοϊού έχει στοιχίσει 1,8εκ ζωές παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, περίπου 4.500 συμπολίτες μας έχουν χάσει τη ζωή τους μέσα στο 2020 από την πανδημία. Η μεγάλη πλειοψηφία των θανόντων πράγματι έχει υποκείμενα νοσήματα ή είναι ηλικιωμένοι.

Αυτό όμως δεν καθιστά τον ιό ψεύτικη είδηση. Το ότι ένας συμπολίτης μας θα πέθαινε ούτως ή άλλως μετά από μερικά χρόνια λόγω προχωρημένης ηλικίας, δεν υποβαθμίζει την αξία των μηνών που θα ζούσε. Το ότι ένας συμπολίτης μας είχε υποκείμενο νόσημα (πχ χρόνια πνευμονία) και πέθανε λόγω κορωνοϊού, δεν σημαίνει πως ήταν λιγότερο άξιος να ζήσει.

Οι νεκροί δεν είναι αριθμοί και η πανδημία δεν είναι ψεύτικη είδηση. Οι ασθενείς εισάγονται στα Νοσοκομεία με κορωνοϊό. Ο οργανισμός τους γίνεται αδύναμος από τον ιό. Και τότε φυσικά, αν είναι ηλικιωμένοι ή έχουν χρόνιο νόσημα οι πιθανότητές τους να πεθαίνουν είναι πολλαπλάσια μεγαλύτερες. Πράγματι, οι υγιείς ή έχουμε κολλήσει ή θα κολλήσουμε, χωρίς να το καταλάβουμε το πιθανότερο. Οι ζωές μας, όμως, μετρούν το ίδιο με τις ζωές όλων των συμπολιτών μας. Και μία κοινωνία αποδεικνύει την αλληλεγγύη της από το πως συμπεριφέρεται στους ευπαθείς.

Η φετινή ανασκόπηση του «Χ» αποτελεί μία καλή –αλλά όχι εξαντλητική- περίληψη του τι καταγράψαμε το 2020. Η πανδημία έχει πρώτο ρόλο στις ζωές μας, αφού υγειονομικά μαστίζει την Ελλάδα και οικονομικά διαλύει τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων. Ο επίλογος της χρονιάς γράφεται με το εμβόλιο που ήρθε, αλλά μέχρι στιγμής είναι για λίγους κι εκλεκτούς. Ο επίλογος της πανδημίας απέχει πολύ καιρό ακόμη, εάν ποτέ έρθει 100%.

Το 2020, όμως, δεν ήταν μόνο covid: Τα γεγονότα των Καστανεών μένουν χαραγμένα στις μνήμες των Θρακιωτών ιδίως των Εβριτών. Η Τουρκία εργαλειοποίησε ανθρώπινες ψυχές «προσφέροντάς» τους μία ψεύτικη ευκαιρία προς τη Δύση. Η Ανατολική Μεσόγειος έγινε πεδίο έντασης. Τα ελληνοτουρκικά μπήκαν ξανά στο «κόκκινο».

Όλα τα υπόλοιπα θέματα, σε μία χρονιά σαν αυτή που αφήνουμε πίσω μας, φαίνεται πως μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Φυσικά, καταγράφηκαν και φέτος από τις σελίδες μας, με έρευνες, αυτοψίες, αποκλειστικά ρεπορτάζ, αντικειμενικότητα αλλά και κριτική ματιά. Καλή χρονιά!

Ιανουάριος 2020

Με τον κορωνοϊό να θεωρείται «κάτι μακρινό», οι Έλληνες ξεκινούν κανονικά όπως κάθε έτος, έτσι και το 2020. Η μικρή κοινωνία της Ροδόπης ζει την επικαιρότητά της, την οποία -καλή ή κακή- καταγράφει ως έχει ο «Χ». 
Μέσα στον Γενάρη, μεταξύ πάρα πολλών γεγονότων, παιδί χάνει τη ζωή του σε φωτιά στο σπίτι του στο Αλάν Κογιού, επικίνδυνες καταδιώξεις διακινητών μεταναστών συνεχίζονται στα χωριά, οι μηχανισμοί της Άγκυρας εγείρουν μειονοτικό ζήτημα στη Θράκη, η Τουρκία προκαλεί με τρεις Navtex στο Αιγαίο, Ροδοπίτες «χτίζουν» αφορολόγητο κάνοντας ψώνια στη Βουλγαρία, η πόλη μας «αλλάζει» υδραγωγείο μετά από μισό αιώνα, η Εγνατία Οδός ξεκινάει επιτέλους συντήρηση ενώ συνεχίζει να γεμίζει διόδια, Γκαράνης και Γραβάνης αψιμαχούν για τουρισμό κι εκδηλώσεις. 
Στις συζητήσεις της «πιάτσας» ακόμη παίζει καθημερινά ο αντικαπνιστικός, με καταστηματάρχες να ψάχνουν «παραθυράκια» και τους Ιατρικούς Συλλόγους ΑΜΘ να ζητούν συμμόρφωση.
 Όλα προχωρούν… κανονικά. Ποιός να ΄ξερε;

Φεβρουάριος 2020

Το ημερολόγιο γράφει 26/02 και μία 38χρονη γυναίκα που γύρισε από διακοπές στην Ιταλία είναι το πρώτο κρούσμα κορωνοϊού στην Ελλάδα. 
Μία μέρα νωρίτερα, ο «Χ» δημοσίευσε ενημερωτικό πρωτοσέλιδο με τίτλο «Ιατρικός Σύλλογος Ροδόπης: Όσα πρέπει να ξέρουμε για τον κορωνοΐό». Μετά το κρούσμα, ξεκινούν οι συσκέψεις.
Προ του κρούσματος όμως, η κανονικότητα συνεχίζεται: Δήμος Κομοτηνής και Περιφέρεια ΑΜΘ παρουσιάζουν τα επετειακά τους λογότυπα για τα 100 χρόνια ελευθερίας (τελικά αυτές ήταν και οι μοναδικές εκδηλώσεις), Κυριάκος Μητσοτάκης και Φώφη Γεννηματά περιοδεύουν στη Ροδόπη, ο δήμαρχος Ιάσμου αποπειράται να κάνει το πρώτο τοπικό δημοψήφισμα πανελλαδικά. 
Οι επαγγελματίες της Ροδόπης κόβουν πίτα και… ελπίζουν για καλύτερες ημέρες, μη γνωρίζοντας τι θα φέρει το μέλλον. 59χρονος δολοφονείται εν ψυχρώ στην αυλή του στην Κομοτηνή. 
Και μέσα σε όλα, η Κομοτηνή αποδεικνύεται η μοναδική πόλη στην Ελλάδα που κάνει… καρναβάλι (!) στα μέσα Φεβρουαρίου.

Μάρτιος 2020

Μία διπλή κρίση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στην χώρα μας: Μεταναστευτικό και κορωνοϊός.
Η ατζέντα Ερντογάν έχει φανερωθεί πλήρως. Χιλιάδες άνθρωποι (μεταξύ των οποίων νόμιμα αιτούντες άσυλο πρόσφυγες, αλλά κυρίως παράνομοι ακόμη κι επικίνδυνοι μετανάστες) βρίσκονται –με τις «ευλογίες» και την βοήθεια της Τουρκίας- συγκεντρωμένοι σε «πρόχειρο» hot spot στο Παζάρ Κουλέ. Ελληνική αστυνομία και στρατός βρίσκονται στα σύνορα, αποτρέποντας την είσοδο χιλιάδων μεταναστών. Μετά από εκατοντάδες αποτροπές 40.000 μετανάστες αρχίζουν να αποχωρούν. Υψηλά στελέχη της κυβέρνησης, της ΕΕ, της Αστυνομίας, του Στρατού, βρίσκονται επί ποδός όλο τον Μάρτιο.
Στις 12 Μαρτίου ’20 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κηρύττει επίσημα πανδημία για τον κορωνοϊό. Στα μέσα του μήνα το δίδυμο Σ. Τσιόδρας – Ν. Χαρδαλιάς καθιερώνεται στην ενημέρωση των 6. Τα κρούσματα αυξάνονται πανελλαδικά. Στα μέσα Μαρτίου η απόφαση είναι πλέον ειλημμένη: η χώρα μπαίνει σε lockdown. Εμπόριο, εστίαση και πάσης φύσεως χώροι κατεβάζουν «ρολά». Απαγορεύονται οι δημόσιες συναθροίσεις άνω των 9 ατόμων. Η ΕΛΑΣ ξεκινάει σαρωτικούς ελέγχους και η Ελλάδα αναγκαστικά «μένει σπίτι».

Απρίλιος 2020

Με το lockdown σε εφαρμογή όλο τον Απρίλιο, η Ελλάδα για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία της γιορτάζει Ανάσταση με άδειους ναούς. Η πανδημία συνεχίζεται, με τον Δ. Ξάνθης να μπαίνει σε «κλοιό» ακόμη πιο αυστηρών μέτρων. 
Ο Δ. Κομοτηνής πραγματοποιεί σειρά δωρεών στο Νοσοκομείο, τιμώντας με αυτό τον τρόπο τα 100 χρόνια ελευθερίας. Ο «Χ» δημοσιεύει ρεπορτάζ με θέμα «Ροδόπη: Μάχη στα τυφλά με τον κορωνοϊό – άγνωστη η κρισιμότητα της κατάστασης», θίγοντας από τότε ζητήματα έλλειψης συνεργασίας μεταξύ των φορέων και διαφάνειας. Μήνες αργότερα τα ίδια θέματα θα «φιγουράρουν» σε πρωτοσέλιδα στις πανελλαδικές εφημερίδες.
Οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές και οι επαγγελματίες μετρούν πληγές. «Αχτίδα» ελπίδας η δικαστική ακύρωση της υπουργικής απόφασης κατάργησης του 12% που ανοίγει τον δρόμο επιστροφής χρωστούμενων. Η κυβέρνηση ανακοινώνει επέκταση του φράχτη στο Β. Έβρο και κατασκευή φράχτη στο Ν. Έβρο.

Μάιος 2020

Από 4 Μαΐου σταδιακά «σπάει» το lockdown, αλλά πλέον σε εφαρμογή μπαίνει το σχέδιο ΧΑΜ όπως ονομάστηκε από τον υφυπουργό Νίκο Χαρδαλιά, ως ακρωνύμιο για πλύσιμο χεριών – διατήρηση αποστάσεων – χρήση μάσκας. Η μάσκα καθίσταται υποχρεωτική, αλλά μόνο σε εσωτερικούς χώρους. Σχολεία δευτεροβάθμιας και εμπόριο ανοίγουν στις αρχές Μαϊου, ενώ η εστίαση ανοίγει στο τέλος του μήνα με πολλά πρωτόκολλα κι ερωτηματικά. Την περίοδο «μένουμε σπίτι» διαδέχεται μία σκληρή οικονομική πραγματικότητα. Έρευνα του «Χ» αποτυπώνει 9.000 περισσότερους άνεργους στην ΑΜΘ μεταξύ Απριλίου ’19 και Απριλίου ’20.
Μέσα σε όλα η Κομοτηνή εορτάζει τα 100 χρόνια ελευθερίας της, αλλά χωρίς παρέλαση και με ελάχιστες εκδηλώσεις μνήμης. Στα τέλη Μαΐου την Κομοτηνή επισκέπτεται η ΠτΔ Κατερίνα Σακελλαροπούλου για χάρη της οποίας ανοίγει –για λίγο- η ανακαινισμένη Τσανάκλειος.

Ιούνιος 2020

Μπορεί οι ρυθμοί να επιστρέφουν σιγά-σιγά, πλην όμως ο κορωνοϊός είναι ακόμη παρών. Τοπικά κρούσματα στην πόλη, φέρνουν τον ΕΟΔΥ για μαζικούς ελέγχους, με τον δήμαρχο Κομοτηνής να εκφράζει ανησυχία, ενώ συρροή κρουσμάτων στο Αγίασμα Δ. Ιάσμου «βάζει» το χωριό σε τοπικό lockdown, κατόπιν σχετικής εισήγησης της Δημοτικής Αρχής στην Πολιτική Προστασία. Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ Π. Αρκουμανέας επισκέπτεται την Κομοτηνή, υπόσχεται εγκαθίδρυση κλιμακίου του ΕΟΔΥ στα σύνορα Μακάζα-Νυμφαία για διατήρησή τους ανοιχτά, υπόσχεση που μένει στα χαρτιά. Ο «ιός» πάντως υπάρχει και στην αγορά, που δεινοπαθεί απόντων και των φοιτητών. Η ΑΜΘ καταγράφει πανελλαδική πρωτιά στον κίνδυνο φτώχειας του πληθυσμού σε έρευνα του «Χ».
Οι αυτοδιοικητικοί κάνουν απολογισμό ενός έτους από τις εκλογές, ενώ η πρόεδρος του DEB βρίσκει αφορμή στην πρόσφατη επίσκεψη της ΠτΔ για να εγείρει ξανά θέμα «τουρκικής μειονότητας», παίρνοντας έμμεση απάντηση από τον πρωθυπουργό.

Ιούλιος 2020

Με το «παιχνίδι» του ΡΤ Ερντογάν στο μεταναστευτικό να μην έχει πιάσει, ο Τούρκος πρόεδρος αποφασίζει να μετατρέψει την Αγιά Σοφιά από μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς που προστατεύεται από την Unesco σε τζαμί, παρά την παγκόσμια κατακραυγή. «Χριστιανικός ναός η Αγία Σοφία» ανταπαντά ο Μουφτής Κομοτηνής. Σκηνικό έντασης στήνεται και στο Αιγαίο, με την Τουρκία να δεσμεύει Navtex μεταξύ Καστελόριζου και Ρόδου, ενώ ο Τούρκος πρέσβης στην Αθήνα μιλάει στον «Χ» και ζητάει από την Ελλάδα… «να φορέσει τα παπούτσια μας».
Συστήνεται Διακομματική Επιτροπή για την Ανάπτυξη της Θράκης με πρόεδρο τη Ντόρα Μπακογιάννη κι ο «Χ» αποκαλύπτει την σύνθεση της Επιτροπής. Ο τουρισμός στη Ροδόπη «ναυαγεί» ολοκληρωτικά, με τη Μακάζα-Νυμφαία να κλείνει για εισερχόμενους τουρίστες, αλλά όχι για Έλληνες που συνεχίζουν προσωρινά τα ψώνια τους στη Βουλγαρία. Λευκός «καπνός» βγαίνει για το 12% καθώς θα γίνουν συμψηφισμοί των χρωστούμενων με οφειλές.

Αύγουστος 2020

Από τη Θράκη ως το Καστελόριζο, η Τουρκία αμφισβητεί τα δικαιώματα της Ελλάδας, ενώ το σκηνικό έντασης συντηρείται στην Ανατολική Μεσόγειο, με ανταλλαγή διαδοχικών Navtex και το ερευνητικό Ορούτς Ρέις να χαράσσει την πορεία του ακόμη κι εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
«Το δεύτερο κύμα κορωνοϊού είναι προ των πυλών» προειδοποιεί ο Ιατρικός Σύλλογος Ροδόπης, το κουρμπάν μπαϊράμ γιορτάζεται όπως το Πάσχα, πλην όμως επαγγελματίες και πολιτικοί του τόπου πιέζουν για να έρθουν φοιτητές στην Κομοτηνή από Σεπτέμβριο. Το ΔΠΘ υπόσχεται πως φοιτητές θα έρθουν, η τοπική κοινωνία «πανηγυρίζει», ο «Χ» κρατάει αποστάσεις. Άδεια παραμένουν τα παραθαλάσσια ξενοδοχεία του νομού, ενώ η Εστίαση «κλείνει» με τοπικά περιοριστικά μέτρα από τις 12 το βράδυ με τους επαγγελματίες να είναι εν εξάλλω. 50χρονος επαγγελματίας της Ροδόπης αυτοκτονεί δια απαγχονισμού.

Σεπτέμβριος 2020

Covid free είναι –παραδόξως- η Ροδόπη όλο τον Σεπτέμβριο, αλλά οι επιστήμονες της περιοχής προειδοποιούν και συστήνουν τη σωστή χρήση μάσκας. Πάντως, ιδιοκτήτες ακινήτων και μεσίτες βρίσκονται στα «κάγκελα» απούσης της συντριπτικής πλειοψηφίας φοιτητών, αφού τελικά η Κομοτηνή δεν έχει ούτε τουρίστες ούτε φοιτητές. Το περιοριστικό ωράριο στην Εστίαση παρατείνεται και μετά τις 00:00 ο συνωστισμός μεταφέρεται σε Σπαθί, σιντριβάνι, «καράβι».
Η Διακομματική Θράκης καλεί φορείς και πολίτες της Θράκης για προτάσεις με ηλεκτρονική διαβούλευση, ενώ ο «Χ» ανασύρει από το χρονοντούλαπο το πόρισμα της Διακομματικής 1992 προκαλώντας νέο κύκλο συζήτησης. Η Ντ. Μπακογιάννη περιοδεύει στη Ροδόπη και… τσακώνεται με τον δήμαρχο Κομοτηνής. Οι καταδιώξεις διακινητών παράνομων μεταναστών «φουντώνουν» σε όλο το νομό. Η Τσανάκλειος ανοίγει επίσημα τις πόρτες της ως Δημοτική Βιβλιοθήκη Κομοτηνής.

Οκτώβριος 2020

Εγκληματική οργάνωση χαρακτηρίζεται η Χρυσή Αυγή με δικαστική απόφαση σταθμό του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων. Η ηγετική ομάδα οδηγείται στην φυλακή. Πρόσωπο-σύμβολο η Μάγδα Φύσσα, μητέρα του δολοφονημένου Παύλου.
Στον κορωνοϊό, ξεκινάμε τον μήνα με «επίπεδα» μέτρων και καταλήγουμε με διάγγελμα ένα βήμα πριν το δεύτερο lockdown. Τμήματα σχολεία και πανεπιστημίου κλείνουν το ένα μετά το άλλο κι ο κορωνοϊός διασπείρεται ξανά στην Κομοτηνή. Ενεργοποιείται σχέδιο «μάσκες παντού» και πανελλαδική απαγόρευση νυχτερινής κυκλοφορίας.
«Νιώθουμε Τούρκοι» δηλώνουν στο δημοτικό συμβούλιο Ιάσμου οι Καδή Ισμέτ-Μεμέτ Οτζιάν με το αποκαλυπτικό βίντεο του «Χ» να κάνει τον γύρο της Ελλάδας. Η Αρμενική Κοινότητα Κομοτηνής συμπαραστέκεται στο μαχόμενο Αρτσάχ. Δύο έρευνες δεκαετίας του «Χ» δημοσιεύονται, αποτυπώνοντας την δημογραφική αιμορραγία της ΑΜΘ και τους θανάτους δικυκλιστών στην άσφαλτο.

Νοέμβριος 2020

Με τον κορωνοϊό να ξεφεύγει στη Ροδόπη, το μοναδικό δίλημμα είναι εάν θα επιβληθεί τοπικό ή… πανελλαδικό lockdown. Μητσοτάκης-Τσιόδρας ανακοινώνουν από κοινού το δεύτερο lockdown στις 5/11. Καταστήματα κατεβάζουν ξανά ρολά, οι μετακινήσεις με sms ή έντυπο επιστρέφουν, σε ισχύ παραμένει η απαγόρευση νυχτερινής κυκλοφορίας, οι έλεγχοι της ΕΛΑΣ είναι σαρωτικοί σε πολίτες και επαγγελματίες, τα Νοσοκομεία της Β. Ελλάδος πιέζονται, οι κλίνες ΜΕΘ είναι ένα βήμα πριν την πληρότητα, με κορωνοϊό νοσούν οι δήμαρχοι Κομοτηνής και Μαρωνείας-Σαπών, κρούσματα, διασωληνωμένοι και νεκροί αυξάνονται πανελλαδικά, πτέρυγες covid ανοίγουν στα δημοτικά κοιμητήρια, η αγορά δεινοπαθεί κι η ανεργία αυξάνεται.
Οι διακινήσεις παράνομων μεταναστών παραμένουν αμείωτες, αν και στο Νότιο Έβρο ξεκινάει η κατασκευή του φράχτη, ενώ ο «Χ» αποκαλύπτει τα κρυφά περάσματα διακινητών στη Ροδόπη. Πενταετής έρευνα της εφημερίδας μας αποτυπώνει τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας στην ΑΜΘ.

Δεκέμβριος 2020

Ο πρώτος εμβολιασμός κατά του covid στην Ελλάδα είναι γεγονός στο τέλος του Δεκεμβρίου, αλλά το εμβόλιο μέχρι στιγμής παραμένει… για λίγους. Νωρίτερα στον μήνα, το αυστηρό lockdown αίρεται αλλά όχι για όλους: σχολεία, εστίαση, ψυχαγωγία «παραμένουν σπίτι». Το λιανεμπόριο ανοίγει με click away κι αντιδράσεις. Ο ιός «δίνει» καθημερινά αρκετά κρούσματα στο νομό. Βαμβακοπαραγωγοί, καπνοπαραγωγωγοί και πωλητές λαϊκών αγορών αγωνιούν για το εισόδημά τους.
Δύο Ροδοπίτες κατηγορούνται για κατασκοπεία μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου –εις βάρος της Ελλάδας- και λίγες ημέρες αργότερα κρίνονται προφυλακιστέοι μετά την ανάκριση. Μέχρι και σήμερα επιμένουν να δηλώνουν αθώοι. Το θέμα παίρνει εθνικές διαστάσεις. Ο Ροδοπίτης αιχμάλωτος πειρατών στη Νιγηρία Τολγκά Αχμέτ μιλάει στον «Χ» και λέει «έλεγα δεν θα γυρίσει ούτε το πτώμα μου σπίτι». Ανακοινώνεται τρίτη συνολικά αύξηση, κατά 5,5 εκ. ευρώ, της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για την κατασκευή του Νέου Νοσοκομείου Κομοτηνής.