46 χρόνια δράσης σε κοινωνικά δρώμενα

Για μία ακόμη χρονιά ο Μορφωτικός Σύλλογος των εν Θράκη διαβιούντων Σαρακατσαναίων έδωσε το «παρόν» στις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις του Δήμου Κομοτηνής. Συγκεκριμένα, χθες Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου και ώρες 10:00-13:00, παρά το τσουχτερό κρύο, στην πλατεία Ειρήνης μέλη του συλλόγου μύησαν τους Κομοτηναίους στις παραδοσιακές σαρακατσάνικες γεύσεις. Εδέσματα και πίτες προσφέρθηκαν στους περαστικούς, οι οποίοι άλλοι διστακτικά και άλλοι με μεγάλη όρεξη, απόλαυσαν κάθε μπουκιά. 

Πιστοί στη μακραίωνη παράδοσή τους, οι Σαρακατσάνοι του τόπου μας παρουσίασαν ένα νόστιμο δείγμα της διατροφικής τους κουλτούρας, στέλνοντας  παράλληλα σε όλους τις δικές τους γιορτινές ευχές. «Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, ανταποκριθήκαμε στην πρόκληση και μοιράζουμε σαρακατσάνικα εδέσματα, τα οποία ετοιμάζουν Σαρακατσάνες από όλο το νομό. Αυτά τα εδέσματα έρχονται σε εμάς, κι από εμάς ...στους περαστικούς», μας πληροφορεί ο πρόεδρος του συλλόγου Γιώργο Νάκος, κερνώντας μας παράλληλα διάφορα φαγητά. 

Στον πάγκο υπήρχαν λαχανόπιτα με τυρί και σπιτικό φύλο, κουλουρόπιτα με τυρί, παραδοσιακή τραχανόπιτα, γκουγκβάλα από ζυμωτό ψωμί, αλλά και διάφορα γλυκίσματα. «Δυστυχώς, λόγω καιρικών συνθηκών δεν μπορέσαμε να έχουμε μαζί μας τα παιδιά του χορευτικού, που κάθε χρόνο είναι ντυμένα με παραδοσιακές φορεσιές και χορεύουν στην πλατεία», αναφέρει ο κ. Νάκος για τα χορευτικά δρώμενα που απουσίαζαν.
46 χρόνια λειτουργίας

Το λεύκωμα του συλλόγου, που εκδόθηκε το 2015 για τα 45 τότε χρόνια του συλλόγου, κυκλοφορεί ακόμα. «Το λεύκωμα εκδόθηκε το 2015 στο διαβαλκανικό αντάμωμα των Σαρακατσάνων στη Νέα Σάντα Ροδόπης, στις 16 Ιουνίου του 2015. Περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα Leader που έτρεξε ο σύλλογος. Εμπεριέχει, σε εκατό «πλούσιες» σελίδες, όλο το ιστορικό και τις δράσεις του συλλόγου, από το έτος ίδρυσης 1970», προσθέτει ο κ. Νάκος, ο οποίος στέκεται με καμάρι, κρατώντας την παραδοσιακή γκλίτσα, ένα είδος μπαστουνιού, που παραδοσιακά έφεραν πάνω τους οι Σαρακατσαναίοι και τους βοηθούσε να πιάνουν τα πόδια των προβάτων από τα κοπάδια τους.

Ο Μορφωτικός Σύλλογος των εν Θράκη διαβιούντων Σαρακατσαναίων ιδρύθηκε από ανθρώπους που είχαν την ανάγκη να εκφραστούν μέσα από αυτόν, να κάνουν γνωστό τον τρόπο ζωής, τα ήθη, τα έθιμα, τα τραγούδια και τους χορούς τους μέσα από ανταμώματα, αναβιώσεις και αναπαραστάσεις εθίμων, μέσα από χοροεσπερίδες και συνέδρια.

Κορωνίδα αποτελεί η δημιουργία του Παραδοσιακού Σαρακατσάνικου Οικισμού στο Γλυκονέρι Ροδόπης, ως φόρο τιμής στους προγόνους τους, μετακινούμενους Σκηνίτες κτηνοτρόφους, οι οποίοι έφτιαχναν το καλύβι τους κάθε έξι μήνες, το καλοκαίρι στα βουνά, το χειμώνα στα χαμηλώματα. «Στους δύσκολους καιρούς θα συνεχίσουμε με σεβασμό και αγάπη στις παραδόσεις μας, έχοντας ως πυξίδα το ήθος και τις αρχές των προγόνων μας, που πρόλαβαν να μας κληροδοτήσουν, μέσα από τη σεμνή, αλλά ιδιαίτερα ουσιαστική συμμετοχή τους στις δράσεις», καταλήγει ο κ. Νάκος.

16.000 Σαρακατσάνοι στη Θράκη
Οι Σαρακατσάνοι, όπως αναφέρουν οι περισσότεροι μελετητές, είναι δωρικό φύλο που επί χιλιάδες χρόνια διέμενε στα όρη της Ακαρνανίας και τα Άγραφα. Ο ποιμενικός νομαδικός τρόπος ζωής και η κλειστή κοινωνία τους διαφύλαξε την κουλτούρα, την παράδοση, την ενδυμασία, τους χορούς, τα τραγούδια τους, σχεδόν ανεπηρέαστα. 

Μέχρι τη δεκαετία του 1950 στην περιοχή μας τουλάχιστον, είχε αυτόνομη, παράλληλη αλλά και ξεχωριστή πορεία μέσα στην ελληνική κοινωνία.
Λίγο πριν το 1950, κυρίως στη Ροδόπη, εγκαταλείπουν το νομαδικό βίο και εγκαθίστανται κατά κανόνα σε χωριά της περιοχής και ελάχιστοι στις πόλεις. Μέχρι το 1960 εγκαταστάθηκαν ως μόνιμοι κάτοικοι όλοι τους και εγκατέλειψαν την ορεινή διαμονή. 

Αν και αναγκάστηκαν να αλλάξουν επάγγελμα και τρόπο ζωής άρδην, παρουσίασαν μεγάλη προσαρμοστικότητα και γρήγορα, όχι μόνο ενσωματώθηκαν στον κοινωνικό κορμό αλλά και διακρίθηκαν σε πολλούς τομείς, όπως γράμματα, επιστήμες, παραγωγή.

Οι Σαρακατσάνοι της Θράκης εκτιμάται να είναι περίπου 16.000. Από αυτούς: Περίπου 3.000 διαμένουν σε χωριά και πόλεις του Έβρου, 6.500 διαμένουν στη Ροδόπη, άλλοι τόση στην Ξάνθη. Ειδικά αναφορικά με τη Ροδόπη έντονη είναι παρουσία σε Νέα Σάντα, Σάπες, Μαρώνεια, αν και οι περισσότεροι Σαρακατσαναίοι του νομού, ακολουθώντας το ρεύμα της αστυφιλίας της δεκαετίας του ‘80, εγκαταστάθηκαν στην Κομοτηνή.