Δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου στους εφήβους η αυτοκτονία

Η πανδημία του κορωνοϊού σκέπασε τη ζωή πολλών εκατομμυρίων παιδιών, νέων και οικογενειών με τον μανδύα δύσκολων συναισθημάτων, ωθώντας πολλούς ειδικούς να κάνουν λόγο για καταστροφή της ψυχικής υγείας μιας ολόκληρης γενιάς. Στην πραγματικότητα, θα περάσουν χρόνια προτού μπορέσουμε πραγματικά να εκτιμήσουμε τον αντίκτυπο του COVID-19 στην ψυχική μας υγεία. Όμως είναι ορατός ο κίνδυνος οι «μετασεισμοί» αυτής της πανδημίας να υπονομεύουν για χρόνια την ευτυχία και την ευημερία των παιδιών, των εφήβων και των φροντιστών τους, καθώς έχει δημιουργηθεί ρήγμα στα θεμέλια της ψυχικής υγείας.

Γιατί, αν κάτι μας έχει διδάξει η πανδημία, είναι ότι η ψυχική μας υγεία επηρεάζεται βαθιά από τον κόσμο γύρω μας. Ωστόσο το ζήτημα της ψυχική υγείας παιδιών και εφήβων δεν είναι καθόλου καινούριο: Πολύ πριν εμφανιστεί η πανδημία Covid-19, γονείς, εκπαιδευτικοί και πολλοί άλλοι εξέφραζαν αυξανόμενη ανησυχία για αυτήν.

Την κατάσταση αυτή αποκαλύπτει το The State of the World’s Chlidren 2021, που δημοσίευσε η UNICEF και μετέφερε στην Ελλάδα με αναλυτικό ρεπορτάζ η ΕΡΤ, με αφορμή τη διεθνή διάσκεψη για την ψυχική υγεία που διοργανώνεται στο Παρίσι με τίτλο «Mind our Rights, Now!».

«Οι επιπτώσεις τις πανδημίας είναι σημαντικές, όμως δεν πρόκειται παρά για την κορυφή του παγόβουνου. Πριν καν ξεσπάσει η πανδημία, πολλά παιδιά υπέφεραν από προβλήματα ψυχικής υγείας και δεν λάμβαναν την κατάλληλη θεραπεία», τονίζει η γενική διευθύντρια της Unicef Ενριέτα Φιόρ.

Στατιστικές που τρομάζουν
166 εκατομμύρια έφηβοι ηλικίας 10–19 ετών παγκοσμίως αντιμετωπίζουν κάποια ψυχική διαταραχή. Στην Ευρώπη, ο αριθμός αυτός ανέρχεται σε 9 εκατομμύρια. Πρόκειται για ένα ποσοστό 16,3% των αγοριών και κοριτσιών αυτής της ηλικίας, ενώ το παγκόσμιο ποσοστό για την ίδια ηλικιακή ομάδα είναι 13,2%.

Στην Ελλάδα το ποσοστό που καταγράφεται με στοιχεία του 2019, πριν δηλαδή από το ξέσπασμα της πανδημίας, είναι ακόμα μεγαλύτερο: Το 18% παιδιών και εφήβων 10-19 ετών αντιμετωπίζουν κάποια ψυχική διαταραχή. Συγκεκριμένα, πρόκειται για το 17,4% των αγοριών και το 18,7% των κοριτσιών.

Σύμφωνα με την έρευνα, στην Ευρώπη ψυχικές διαταραχές αντιμετωπίζουν το 15,6% των αγοριών και το 14,8% των κοριτσιών ηλικίας 10 έως 14 ετών, ενώ αντίστοιχα στην ηλικιακή ομάδα 15 με 19 ετών, το ποσοστό διαμορφώνεται σε 16,1% για τα αγόρια και 18,6% για τα κορίτσια.

Δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου στους εφήβους η αυτοκτονία 
Σε παγκόσμιο επίπεδο σχεδόν 46.000 έφηβοι αυτοκτονούν κάθε χρόνο, γεγονός που καθιστά την αυτοκτονία μία από τις πέντε βασικές αιτίες θανάτου για αυτή την ηλικιακή ομάδα, επισημαίνει η Unicef. Τρία άτομα την ημέρα χάνονται από αυτοκτονία στην Ευρώπη, συνολικά 1200 παιδιά και έφηβοι από 10 έως 19 ετών τον χρόνο.

Συγκεκριμένα, οι πέντε βασικές αιτίες θανάτου σε εφήβους ηλικίας 15-19 ετών στην Ευρώπη (ανά 100.000 θανάτους) είναι οι εξής: 42% τροχαίο, 34% αυτοκτονία, 8% παθήσεις, 8% πνιγμός, 8% διαταραχές χρήσης ουσιών.

Άγχος και κατάθλιψη 
Ως προς το είδος των ψυχικών διαταραχών, κυριαρχούν το άγχος και η κατάθλιψη, που αντιπροσωπεύουν το 55% των ψυχικών διαταραχών στους εφήβους ηλικίας 10–19 στην Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται για τα κορίτσια στο 70,1%, έναντι 39,6% στην περίπτωση των αγοριών.

Άλλες διαγνωσμένες ψυχικές διαταραχές που καταγράφονται στην έκθεση είναι οι εξής: Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας, διαταραχή συμπεριφοράς, διπολική διαταραχή, διατροφικές διαταραχές, αυτισμός, σχιζοφρένεια, νοητική υστέρηση και μια σειρά διαταραχών προσωπικότητας.