Η καθηγήτρια ΔΠΘ Ελπίδα Βόγλη υποψήφια για κρατικό βραβείο δοκιμίου-κριτικής

Το Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε τις βραχείες λίστες των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων 2024 (για τις εκδόσεις 2023), σε εφαρμογή της νομοθεσίας που διέπει τον θεσμό των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων.

Πρόκειται για τις βραχείες λίστες στις οποίες κατέληξαν οι τρεις αρμόδιες Επιτροπές: α) η Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, β) η Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου, και γ) η Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνικής Μετάφρασης. Οι βραχείες λίστες συνοδεύονται από αιτιολογημένη έκθεση κάθε Επιτροπής, στην οποία εξετάζονται οι τάσεις της λογοτεχνικής παραγωγής, αποτιμάται η στάθμη των λογοτεχνικών έργων της υπό κρίση περιόδου (εκδοτικό έτος 2023) και στην οποία αναφέρεται η αιτιολογημένη γνώμη κάθε Επιτροπής συνολικά και κάθε μέλους της ξεχωριστά.

Στις λίστες διακρίνουμε την καθηγήτρια Νεότερης & Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Ελπίδα Βόγλη, η οποία είναι υποψήφια για το κρατικό δοκιμίου-κριτικής για το έργο της με τίτλο «Τα πεδία της ιστορίας στο παρελθόν και το παρόν της», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Τί θεραπεύει η ιστορία ως επιστήμη και ποιά είναι η χρησιμότητά της; Είναι ένα αποθετήριο επεξεργασμένων διδαγμάτων και δοκιμασμένων πρακτικών ή μήπως ένα σύνολο αφηγήσεων που στοχεύουν στην αναπαραγωγή της κοινωνικής ουτοπίας ή της συλλογικής παραμυθίας σε καιρούς κρίσης; Και πώς εργάζονται οι ιστορικοί; Σήμερα που το παρόν απολαμβάνει τη δύναμή του να λογοκρίνει με βάση τις δικές του αρχές και αντιλήψεις το παρελθόν διαγράφοντας όποια κομμάτια του δεν εγκρίνει με απώτερη επιδίωξη να μη γίνεται γνωστό ότι κάποτε υπήρξαν, αξίζει να αναλογιστούμε: Είναι θεμιτό να δημιουργούμε ένα «νέο» παρελθόν από τη σκοπιά του δικού μας παρόντος και κατ’ επέκταση να πλάθουμε την ταυτότητα του σημερινού κόσμου μας με τον τρόπο που μας ικανοποιεί; Σε ποιό βαθμό μπορούμε να ορίζουμε ως αληθινές εκείνες τις εικόνες του παρελθόντος οι οποίες προσαρμόζονται στους δικούς μας τρόπους σκέψης και ταιριάζουν με την ιστορία που «(δεν) ζήσαμε»; Ή μήπως πρέπει να φοβόμαστε την ιστορία που μας επιβάλλουν οι «νικητές» περισσότερο από εκείνη που μας «προδίδει» ή μας περιφρονεί;

Πρόκειται για μερικά από τα καίρια ζητήματα που επιχειρεί να αναλύσει αυτό το βιβλίο, ταξιδεύοντας την αναγνώστρια και τον αναγνώστη στις εξελικτικές διαδρομές της ιστορικής σκέψης και της ιστοριογραφικής παραγωγής. Ο διαρκής διάλογος των ιστορικών με τους άλλους επιστήμονες της κοινωνίας και του ανθρώπου παρουσιάζεται εδώ για να χαρτογραφήσει τη διεπιστημονική μελέτη του παρελθόντος, την πρόοδό της ή και τους «πολέμους» για την ιστορία, η οποία «απλώς συνεχίζεται», εκσυγχρονίζεται και επικαιροποιείται στηριζόμενη στις αποκαλύψεις και τις «σιωπές» των πηγών.