Τέσσερις απόψεις για τη μειονοτική εκπαίδευση

Ενδιαφέρουσες απόψεις σχετικά με την εκπαίδευση της μειονότητας, ακούστηκαν κατά τη διάρκεια της διημερίδας που πραγματοποιήθηκε 14-15 Μαρτίου στην Κομοτηνή, από την Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος, κατόπιν αιτήματος του συλλόγου εκπαιδευτικών Ροδόπης "Οι Τρεις Ιεράρχες".

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ
Για τη διεθνή προστασία και τα εκπαιδευτικά δικαιώματα μειονοτήτων, μίλησε ο Βασίλης Γραμματίκας, επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου ΔΠΘ. Στην τοποθέτησή του εξήγησε πως παρότι η έννοια του όρου μειονότητα δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί στο διεθνές πεδίο, υπάρχουν ωστόσο μηχανισμοί προστασίας, τόσο σε οικουμενικό, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Η οριοθέτηση των μειονοτήτων γίνεται στη βάση διακριτικών χαρακτηριστικών που χρησιμοποιούμε προκειμένου να τις προσδιορίσουμε προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικής προστασίας τους.

Σε άλλο σημείο εξήγησε ότι κεντρικό ρόλο σε όλους τους μηχανισμούς προστασίας των μειονοτικών ομάδων παίζει η ανάδειξη και προστασία των εκπαιδευτικών τους δικαιωμάτων, καθώς η εκπαίδευση, μετά το οικογενειακό περιβάλλον, είναι ο κύριος μοχλός αναπαραγωγής, διατήρησης και προστασίας των θεμελιωδών στοιχείων που αποτελούν την ταυτότητά τους.

Στη βάση των ανωτέρω επισημάνσεων η εισήγηση σκιαγράφησε το εύρος και το πεδίο εφαρμογής των εκπαιδευτικών δικαιωμάτων υπέρ των μειονοτήτων, ως εξειδικευμένων στοιχείων του δικαιώματος στην εκπαίδευση, και στη συνέχεια έθιξε ζητήματα που αφορούν την μειονοτική εκπαίδευση στην χώρα μας.

ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Ομιλία με θέμα "Τα επόμενα βήματα στη μειονοτική εκπαίδευση - Έμφαση στη δημόσια εκπαίδευση που βοηθά στην ενσωμάτωση των μουσουλμάνων" απηύθυνε στο ακροατήριο ο αναπληρωτής καθηγητής διεθνούς δικαίου και εξωτερικής πολιτικής Πάντειου Πανεπιστημίου Άγγελος Συρίζος. Κάνοντας μία περίληψη στα λεγόμενά του, ο κος Συρίγος εξέφρασε την άποψή του ότι η πλειοψηφία των μουσουλμάνων μαθητών στρέφεται πλέον προς τα δημόσια σχολεία. 

Αυτή η τάση πρέπει να ενισχυθεί ενώ τα μειονοτικά σχολεία θα συνεχίζουν να λειτουργούν παράλληλα με τα δημοτικά, εφόσον οι μαθητές επιλέγουν να σπουδάσουν σε αυτά. Σε άλλο σημείο του λόγου του αναγνώρισε ότι τα δημόσια σχολεία είναι ελάχιστα στις ορεινές και αγροτικές περιοχές που κατοικούνται κατά πλειοψηφία από μουσουλμάνους και είναι όλα σε επίπεδο Δευτεροβάθμιας Εκπαιδεύσεως. 

Οι βασικές του προτάσεις αναφορικά με τη μειονοτική εκπαίδευση, συνοψίζονται ως εξής:
-Δημιουργία δημοσίων σχολείων σε μεγάλα μουσουλμανικά κεφαλοχώρια της Θράκης, προκειμένου να δοθεί η πραγματική δυνατότητα στους μαθητές να επιλέγουν.

-Εισαγωγή του μαθήματος της τουρκικής γλώσσας (ως προαιρετικού) σε όσα δημόσια δημοτικά σχολεία εκδηλωθεί ενδιαφέρον για μία ώρα την ημέρα. 

-Καθιέρωση της διδασκαλίας της τουρκικής γλώσσας (ως προαιρετικού μαθήματος) σε όσα γυμνάσια - λύκεια της Θράκης επιδειχθεί το σχετικό ενδιαφέρον από γονείς μαθητών. Η τουρκική θα πρέπει να διδάσκεται μία ώρα καθημερινά, για όσους μαθητές το ζητήσουν, ως πρόσθετη ώρα ξενόγλωσσου μαθήματος.

-Διδασκαλία του Κορανίου στους μουσουλμάνους μαθητές μέσω των ιεροδιδασκάλων προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα 250 κορανικά παρασχολεία (κοράν κουρσού) που λειτουργούν ατύπως.

-Ανέγερση νέων διδακτηρίων, περιλαμβανομένων και παιδικών σταθμών, στους τσιγγάνικους οικισμούς Θράκης. Στα συγκεκριμένα σχολεία να λειτουργήσουν μικρά τμήματα για τους τσιγγάνους μαθητές.

-Επέκταση της δια βίου εκπαιδεύσεως στην ηλικία των 12-15 ετών που σήμερα είναι εκτός της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΕ ΔΙΓΛΩΣΣΑ/ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ
Για την διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε δίγλωσσα/πολύγλωσσα περιβάλλοντα με έμφαση στην περίπτωση της μειονοτικής εκπαίδευσης, μίλησε η πρόεδρος του τμήματος Γλώσσας, Πολιτισμού και Φιλολογίας Παρευξείνιων Δ.Π.Θ. Μαρία Δημάση. 
Συνολικά στην εισήγησή της επιχειρήθηκε με συντομία η εννοιολογική αποσαφήνιση της σχετικής με τη διγλωσσία ορολογίας και προσδιορίστηκε ο ρόλος κοινωνιογλωσσικών και εκπαιδευτικών παραγόντων στη διαμόρφωση των γλωσσικών μαθητικών ταυτοτήτων. Στην συνέχεια 'χαρτογραφήθηκε' η γλωσσική πολιτική για τη γλωσσική εκπαίδευση στην Ελλάδα και έγινε ειδικότερη αναφορά στη μειονοτική εκπαίδευση, καθώς η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης συνιστά μία ετερογενή ως προς τις πολιτισμικές και τις γλωσσικές ταυτότητες των μελών της πληθυσμιακή ομάδα.

Όπως ανέδειξε σε άλλο σημείο η ομιλήτρια, έρευνες καταγράφουν διαχρονικά προβλήματα στη διδασκαλία και την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, αφού και μετά την εφαρμογή του Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων (ΠΕΜ) (από το 1997) και την εκπόνηση νέου εκπαιδευτικού υλικού (2000), πολύ υψηλό ποσοστό μαθητριών και μαθητριών δεν κατακτά την ελληνική σε επίπεδο υψηλότερο του Α2/Β1. Η κα Δημάση χαρακτήρισε την πρωτοβουλία για τη διημερίδα ως εξαιρετική, καθώς έδωσε την ευκαιρία να αποτυπωθούν και να ακουστούν απόψεις ποικίλου περιεχομένου με άξονα τη μειονοτική εκπαίδευση

.
ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΘΡΑΚΗ;
Το ερώτημα "δίγλωσση εκπαίδευση για τα παιδιά της μειονότητας στη Δυτική Θράκη" πραγματεύτηκε ο Παναγιώτης Γιαγκουνίδης, αναπληρωτής καθηγητής Παιδαγωγικού τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Δ.Π.Θ. Στην ομιλία του παρουσιάστηκε το ζήτημα της προσχολικής και σχολικής εκπαίδευσης των παιδιών της μειονότητας στην Θράκης και σημειώθηκε ότι τα παιδιά αυτά είναι αναγκαίο να μαθαίνουν, αφενός, τη μητρική τους γλώσσα, και αφετέρου, την ελληνική ως δεύτερη και όχι ως ξένη. Επίσης έγινε αναφορά σε νέες διδακτικές μεθόδους και διδακτικές αρχές, κατάλληλες γι' αυτού του είδους τη μαθησιακή διαδικασία. 

* Σημειώνεται ότι οι άνω απόψεις των εκπαιδευτικών καταγράφηκαν περιληπτικά, όπως καταγράφηκαν και στο επίσημο υλικό που διαμοιράστηκε από την οργανωτική επιτροπή. Στη διημερίδα κατέθεσαν απόψεις κι άλλοι ομιλητές, οι οποίοι καλούνται να επικοινωνήσουν μαζί μας για να καταγραφούν και οι δικές τους θέσεις.