Το "άγνωστο" μνημείο των τεσσάρων φονευθέντων κληρικών

Το μνημόσυνο των εθνομαρτύρων κληρικών των φονευθέντων κατά την Βουλγαρική Κατοχή μεταξύ των ετών 1941 - 1944 τέλεσε, για δεύτερη συνεχή χρονιά, το πρωί της Κυριακής 1η Οκτωβρίου στο ναό της Του Θεού Σοφίας στην Κομοτηνή ο μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων. Θεόδωρος Παπαδόπουλος, Δημήτριος Καβάζης, Βαγιάννης Εμμανουηλίδης και Γεώργιος Βουλγαράκης, τους τέσσερις αυτούς ιερείς μνημόνευσε στο λόγο του ο μητροπολίτης, στη μνήμη των οποίων έχει ανεγερθεί και μνημείο. Βρίσκεται στον αύλειο χώρο του ναού της Του Θεού Σοφίας.

Ο μακαριστός μητροπολίτης Τιμόθεος ήταν εκείνος που έστησε αυτό μνημείο πίσω από τον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας για τους ιερείς της μητρόπολης που σφαγιάστηκαν από τους Βουλγάρους. "Η ζωή τους τελειώθηκε μέσα από βασανιστήρια για να μας αφήσουν εμάς σήμερα τους νέους ιερείς και τους επισκόπους τέτοιες παρακαταθήκες γιατί αυτοί ήταν ιερείς μας, αυτό είναι το έργο της εκκλησίας. Μπορεί να μην μπορούσαν να λένε με λόγια αυτά που λέμε εμείς σήμερα αλλά όμως τα λέγανε με τις πράξεις τους και με το ήθος τους, αυτό το ήθος το οποίο ευαγγελίζεται και η εκκλησία και το γένος και το έθνος και η θυσία αυτών των μαρτύρων και είναι αυτό το οποίο σήμερα λείπει από εμάς, δυστυχώς", είπε ο μητροπολίτης. 

Μετά τη διανομή του αντίδωρου στο ναού της του Θεού Σοφίας άπαντες οι παριστάμενοι μετέβησαν στο μνημείο, όπου τελέστηκε τρισάγιο προς ανάπαυση των κληρικών. Με την ευκαιρία αυτή ο μητροπολίτης επισήμανε την συμβολή του κλήρου στη διάσωση των παραδόσεων της πίστης και της πατρίδας μέχρι θανάτου και τόνισε ότι η αυτοθυσία των σφαγιασθέντων κληρικών κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής μεταξύ των ετών 1941-1944 πρέπει να αποτελέσει για τους νεότερους παράδειγμα προς μίμηση σε εποχής αμφισβήτησης αξιών και ιδεωδών. 
Στοιχεία περί των φονευθέντων κληρικών, είχε παρουσιάσει στο μνημόσυνο που τελέστηκε και την περσινή χρονιά ο επίκουρος καθηγητής του τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ιωάννης Μπακιρτζής.
Ο ιερέας Θεόδωρος Παπαδόπουλος καταγόταν απ’ την ευρύτερη περιοχή της Κεσσάνης, γεννημένος το έτος 1880. Το 1910 χειροτονήθηκε διάκονος και κατόπιν ιερέας στην Κωνσταντινούπολη. Στις αρχές της κατοχής, στις 20 Απριλίου 1941, Βούλγαροι στρατιώτες πήγαν στο σπίτι του παπα-Θόδωρου, στην Αίγειρο, όπου υπηρετούσε ως εφημέριος, κι ενώ ήταν άρρωστος τον κατηγόρησαν για οπλοκατοχή και βιαιοπράγησαν εις βάρος του, επαναλαμβάνοντας την πράξη τους δύο μήνες αργότερα, με αποτέλεσμα ο 64χρονος να εκπνεύσει στις 22 Ιουνίου 1941.

Ο ιερέας Δημήτριος Καβάζης, έλκει κι αυτός την καταγωγή του απ’ την Κεσσάνη, γεννημένος το 1890. Μετά την εκκένωση της περιοχής, το Νοέμβριο του 1922 ο παπα-Δημήτρης, εγκαταστάθηκε στην Κρωβύλη, δημιούργησε οικογένεια και χειροτονήθηκε το 1931, υπηρετώντας στο ίδιο χωριό ως εφημέριος. Με την έναρξη της κατοχής του αφαίρεσαν τα κλειδιά του ενοριακού ναού του, δυσκολεύοντας αφάνταστα την τέλεση των ιερατικών καθηκόντων του, με στόχο να εξαναγκαστεί να υπαχθεί στη βουλγαρική Εξαρχία.

Όμως, όπως προσφυώς παρατηρεί ο Κύπριος ποιητής, «είναι το κόκκαλο άτιμο, δεν κόβεται εύκολα αλλά ο μπαλτάς ενδέχεται να φτάσει το ταχύ…». Έτσι, στις 29 Απριλίου του 1944, στον Εσπερινό, οι Κομιτατζήδες, αφού διέκοψαν την ιερή ώρα, τον μετέφεραν σ’ απομονωμένη περιοχή του Ισμάρου και τον λιθοβόλησαν, χαρίζοντάς του την ένδοξη θανή του πρωτομάρτυρα Στεφάνου. Ο παπα-Δημήτρης πέρασε στην αιωνιότητα την 29η Απριλίου του 1944. 

Ο ιερέας Βαγιάννης Εμμανουηλίδης, ήταν κι αυτός βλαστός της Κεσσάνης, το 1872. Για 42 χρόνια διετέλεσε μαχητικός λειτουργός τόσο στην ανατολική όσο και στη δυτική Θράκη, με τα 22 από αυτά στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Συκοράχης. Σ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής ο πρεσβύτης ιερέας κι η οικογένειά του υπέστησαν τα πάνδεινα, μ’ αποκορύφωμα την σύλληψη και κακοποίησή του κι αποτέλεσμα τον θάνατό του στις 25 Ιουνίου 1944.

Ο ιερέας Γεώργιος Βουλγαράκης, ήταν Μαλγαρηνός απ’ την Ανατολική Θράκη, παρασημοφορημένος παλαίμαχος του Μικρασιατικού μετώπου. Ως πρόσφυγας εγκαταστάθηκε στη Νέα Αδριανή. Εμβριθής μελετητής των ιερών Γραφών και καλλικέλαδος, ακολούθησε το ιερατικό στάδιο, χειροτονηθείς το 1939 και διορισθείς εφημέριος Νέας Αδριανής, το έτος κήρυξης του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, ως να επειγόταν να ζωστεί το ράσο και να σπεύσει στο μαρτύριο. Λαμβάνοντας υπόψη την εθνική του δράση ο τότε Μητροπολίτης Μαρωνείας και Θάσου Βασίλειος του πρότεινε να μετεγκατασταθεί στο Νέο Σιδηροχώρι, για να προστατευθεί καλύτερα ο ίδιος κι η οικογένειά του ή ακόμη ν’ ακολουθήσει τον δεσπότη στην Θεσσαλονίκη.

Αλλ’ εκείνος παρέμεινε στην έδρα του αντιμετωπίζοντας τη βία των Βουλγάρων, τους δαρμούς τους εμπτυσμούς και τας μαστίγας, ως και τις χαλκευμένες κατηγορίες• οδηγήθηκε, μάλιστα στο Κόσμιο, όπου και βασανίστηκε, αρνούμενος να υποκύψει στις πιέσεις για τέλεση της Θείας Λειτουργίας στην βουλγαρική. Τα βασανιστήρια συνεχίστηκαν ακόμη και μπροστά στην 11χρονη θυγατέρα του, μέχρι να χάσει τις αισθήσεις του. Δύο μήνες χρειάσθηκαν, ώστε να καταφέρει να ορθοποδήσει και να επιστρέψει στα καθήκοντά του, μέχρι που επανήλθε στην εκκλησία της Νέας Αδριανής και ξανατέλεσε την θεία λειτουργία. Λίγο μετά εμφανίσθηκε έφιππος Βούλγαρος χωροφύλακας, ο οποίος δολίως τον δηλητηρίασε. Ο εθνομάρτυρας παρέδωσε το πνεύμα, στις 13 Νοεμβρίου του 1944.