Γέμισαν Φανουρόπιτες οι εκκλησίες σε Κομοτηνή και χωριά

«Άγιε μου Φανούρη, φανέρωσέ μου το… και εγώ θα φτιάξω μια πίτα για την ψυχή της μάνας σου». Αυτή είναι η κατά την θρησκευτική παράδοση έκφραση που λένε οι χριστιανοί την παραμονή και ανήμερα του Αγίου Φανουρίου, καταφτάνοντας σε όλους τους ναούς με μία φανουρόπιτα ανά χείρας, ευχαριστώντας κατ’ αυτό τον τρόπο τον Άγιο.

Έτσι και στην Κομοτηνή, αλλά και στα χωριά του νομού Ροδόπης, οι ναοί γέμισαν Φανουρόπιτες. Μάλιστα, φάνηκε -τουλάχιστον… με το μάτι- ότι οι φανουρόπιτες φέτος ήταν περισσότερες από το παρελθόν. Την τιμητική του είχε το πανηγυρίζον παρεκκλήσιο του Αγίου Φανουρίου στην Σάλπη, όπου εκεί βρέθηκε για τον εσπερινό το απόγευμα της Τετάρτης 26/08 ο Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Παντελεήμων, ο οποίος ιερούργησε και ανήμερα της εορτής (το πρωί της Πέμπτης 27/08) στο παρεκκλήσι.

Η φανουρόπιτα κατά την παράδοση
Σύμφωνα με την παράδοση, η φανουρόπιτα φτιάχνεται όχι για τον ίδιο τον Άγιο, αλλά για τη σωτηρία της ψυχής της μητέρα του. Η παράδοση αναφέρει λοιπόν πως η μητέρα του ήταν αμαρτωλή γυναίκα, με απάνθρωπη και σκληρή συμπεριφορά απέναντι στους φτωχούς. Ο Άγιος Φανούριος, παρόλο που έκανε πολλές προσπάθειες να την σώσει από την Κόλαση, δεν τα κατάφερε.

Γι’ αυτό παρακάλεσε, να μην φτιάχνουν τίποτα για αυτόν, αλλά για την μνήμη και την ψυχή της μητέρας του λέγοντας και την ευχή «Θεός σχωρεσ’ τη μάνα του Αγίου Φανουρίου». Προς τιμήν του λοιπόν, συνηθίζεται οι νοικοκυρές να φτιάχνουν φανουρόπιτες, τις οποίες μοιράζουν στη γειτονιά αφού ευλογηθούν πρώτα από την εκκλησία.

Με το πέρασμα των χρόνων, καθιερώθηκε η αντίληψη ότι ο Άγιος σου φανερώνει ό,τι ζητήσεις. Πολλοί, εξάλλου, συνδέουν αυτή την ιδιότητα του Αγίου Φανουρίου και της πίτας με το όνομα του Αγίου, που προκύπτει από το ρήμα «φαίνω» που σημαίνει αποκαλύπτω. Έτσι, όταν θέλεις να σου φανερώσει κάτι που έχασες ή κάτι που σου λείπει, το ζητάς από τον Άγιο, «τάσσοντας» του πίτα λέγοντας «Άγιε μου Φανούρη, φανέρωσε μου το… και εγώ θα φτιάξω μια πίτα για την ψυχή της μάνας σου», την ευλογείς στην εκκλησία και την μοιράζεις πρώτα σε 7 μονοστέφανες γυναίκες (όχι σε χωρισμένες ή σε χήρες).

Η ιστορία του Αγίου Φανουρίου
Μέχρι τον 14ο ή 15ο κατ’ άλλους αιώνα, ο Άγιος δεν ήταν γνωστός. Εκείνη την εποχή στη Ρόδο, κατά την διάρκεια εργασιών αναστήλωσης των τειχών της πόλεως, αποκαλύφθηκε πως υπήρχε ένας μισογκρεμισμένος ναός στον οποίο υπήρχαν πολλές παλαιές εικόνες.

Μια από αυτές, η πιο καλοδιατηρημένη λέει η παράδοση, ήταν ενός Αγίου ο οποίος φορούσε ρωμαϊκά στρατιωτικά ρούχα και κρατούσε ένα κερί κι έναν Σταυρό.

Το όνομα που φαινόταν ήταν «Ο Άγιος Φανώ».
Γύρω από την εικόνα του Αγίου, υπήρχαν 12 παραστάσεις στις οποίες απεικονιζόταν το μαρτύριο του. Έτσι το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως πρόκειται για έναν μάρτυρα ο οποίος πιθανότατα υπήρξε στρατιώτης.

Το όνομα Φανούριος του αποδόθηκε από τον Μητροπολίτη Ρόδου Νείλο, ο οποίος ανακαίνισε το εκκλησάκι που βρέθηκε η εικόνα, αφιερώνοντας το στον νεοφανή Άγιο Φανούριο.

Αυτές είναι και οι μοναδικές πληροφορίες. Από την Ρόδο, στόμα με στόμα, η ιστορία του νέου Αγίου διαδόθηκε πρώτα στα γύρω νησιά και μετέπειτα σε ολόκληρη τη χώρα.

Η εικόνα του
Η λατρεία του Αγίου Φανουρίου φαίνεται ότι ξεκινά από τη Ρόδο, όπου κατά την παράδοση βρέθηκε η εικόνα του, όταν έσκαβαν σε ερείπια παλαιού ναού έξω από τα τείχη της πόλης. Ο Μητροπολίτης Ρόδου Νείλος (1355-1369) διάβασε την επιγραφή «Άγιος Φανούριος». Παρίστανε ένα νέο ντυμένο με στρατιωτική ενδυμασία, που κρατούσε σταυρό με λαμπάδα και ήταν πλαισιωμένος από 12 σκηνές του μαρτυρίου του.

Ο Μητροπολίτης καθιέρωσε ημερομηνία εορτής του Αγίου την ημέρα εύρεσής του και επίσης ανακαίνισε το εκκλησάκι που βρέθηκε η εικόνα, αφιερώνοντας το στον νεοφανή Άγιο Φανούριο.

Λόγω της εύρεσης της εικόνας του εκεί θεωρείται προστάτης του νησιού της Ρόδου. Λόγω της ετυμολογίας του ονόματός του, και της συγγένειάς του με το ρήμα φαίνω, που σημαίνει φανερώνω, είναι ιδιαιτέρως δημοφιλής στην λαϊκή παράδοση για την φανέρωση χαμένων ανθρώπων, ζώων ή πραγμάτων.

Βίντεο: