Κώστας Βαξεβάνης: Η ζωή είναι ο μεγαλύτερος σεναριογράφος

Ο γνωστός δημοσιογράφος Kώστας Βαξεβάνης χθες φιλοξενήθηκε στο ράδιο Χρόνος 87,5 και μίλησε για το καινούριο του βιβλίο που είναι ένα κατασκοπευτικό θρίλερ.  «Κατά ένα ποσοστό είναι βιωματικό, αλλά παραμένει μυθιστόρημα κάτι που σε απαλλάσσει από το άγχος όσα λες να είναι και ντοκουμενταρισμένα», θα πει ενώ με το γνωστό του στυλ καταγγέλλει την απάθεια του Έλληνα που παρακολουθεί σοκαριστικά πράγματα για τη ζωή του από τον καναπέ, βλέποντας dancing with the stars, παρατράγουδα, Greek idol και άλλες τέτοιες εκπομπές, που τον μεταφέρει σε μια ψευδαίσθηση μακριά από την ζοφερή πραγματικότητα. Ο κ. Βαξεβάνης λέει αλήθειες κι εύχεται να μην επαληθευτεί το σενάριο να μας κυβερνήσουν τα δίδυμα του Κώστα Καραμανλή και η κόρη του Γιώργου Παπανδρέου…

Όταν ρωτήθηκε για τη δημοσιογραφία και την αντικειμενικότητα, απάντησε ότι: «για μένα η αντικειμενικότητα είναι το μέτρο της ευπρέπειας, του υποκειμενισμού. Νομίζω ότι το θέμα είναι να είναι κανείς έγκυρος. Ναι, οι καιροί είναι δύσκολοι...»

Τι θα λέγατε για το βιβλίο σας “Ο άνθρωπος του τείχους”;
Είναι μια υπόθεση, ένα κατασκοπευτικό πολιτικό θρίλερ, το οποίο ξεκινάει αρχές δεκαετίας του ’90 όταν ο ένας ήρωας του βιβλίου, ένας έλληνας επιχειρηματίας πολιτικός με μεγάλη υπόσταση σε αυτό που λέγεται πολιτική και κοινωνική επιχειρηματική ζωή της Ελλάδας, είναι πράκτορας της Stazi και πέφτοντας το τείχος υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να αποκαλυφθεί. Καταβάλλει μια προσπάθεια, δίνει μάχη επιβίωσης, ώστε αυτό να μη γίνει. Την ίδια ώρα ένας δημοσιογράφος, φτάνει στο Βερολίνο για να κάνει ένα σημαντικό ρεπορτάζ για το τι ήταν η stazi, για την οποία κανείς δεν ήξερε μέχρι εκείνη την ώρα και τυχαία πέφτει στη στιγμή της αποκάλυψης. Αντιμετωπίζει στην αρχή διάφορα διλήμματα για το τι μπορεί ή πρέπει να κάνει, διλήμματα που και γι’ αυτόν καταντούν ερωτήματα επιβίωσης.  Έχουμε δύο διαφορετικούς ανθρώπους από διαφορετική σκοπιά να δίνουν μια μάχη για την επιβίωση τους και όχι μόνο η φυσική, αλλά και για τον τρόπο που σκέφτονται, για τις ιδέες τους, αν τελικά πήραν τη ζωή τους λάθος, μπαίνουν και τέτοια διλήμματα…
Τι είναι αυτό που προσπαθήσατε να δώσετε να δώσετε στο βιβλίο;
-Πάρα πολλοί με ρωτάνε ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος και αν είναι πραγματικό αυτό που περιγράφω στο βιβλίο. Για μένα σημασία δεν έχει, όπως λέω και στο ξεκίνημα του βιβλίου, το τι από αυτά που θα διαβάσει κάποιος είναι αληθινά, αλλά το ότι συμβαίνουν. Η ιστορία είναι γεμάτη από πράγματα που την αυτοαναιρούν, γεμάτη από μυστικά. Επέλεξα να κάνω μυθιστόρημα ένα κομμάτι της ζωής μου και ήταν και ένας αποτελεσματικός τρόπος, φάνηκε από τις πωλήσεις τουλάχιστον, ήταν ένας αποτελεσματικός τρόπος και ένας τρόπος πάρα πολύ βολικός, γιατί ξέρετε οι άνθρωποι πολλές φορές όταν μπουν στη διαδικασία να διαβάσουν κάτι, είναι ορθολογικά ή δημοσιογραφικά αποδεδειγμένο, βάζουν και διάφορα άλλα θέματα που αιτία έχουν το ποια είναι η στάση του καθενός απέναντι στη ζωή και τι πιστεύει, πόσο καχύποπτος είναι. Όταν διαβάζει ένα μυθιστόρημα με όλα αυτά, είναι απαλλαγμένος και ο συγγραφέας από το βάρος της απόδειξης, αλλά και αυτός που διαβάζει από την ανάγκη να αμφισβητήσει και όλα αυτά, οπότε αφήνεται σε έναν κόσμο που μπορεί να είναι πιο πραγματικός από τον πραγματικό που θα του έδινε κάποιος γράφοντας ένα βιβλίο ντοκουμενταρισμένο.
Σκιαγραφείτε χαρακτήρες, προσεγγίζετε καταστάσεις
-Μ΄ ενδιαφέρει η άλλη πλευρά. Τόσα χρόνια ακούγοντας για πράκτορες, μυστικές υπηρεσίες και λοιπά, πάμε σε αυτή την αποκαλυπτική πλευρά, η οποία έχει διάφορες απαιτήσεις στο να ανακαλύψουμε ποιοι είναι οι άνθρωποι και πώς λειτουργούν. Εμένα με ενδιέφερε και το πώς σκέφτονται αυτοί οι άνθρωποι, τι συστήματα έχουν. Τι σημαίνει για κάποιον 50 χρόνια να υπηρετήσει ένα πολιτικοιδεολογικό σύστημα και ως πράκτορας μάλιστα και ξαφνικά να βρεθεί έκθετος και να παίζει το κεφάλι του.
Όσους από αυτούς έχω συναντήσει, έχουν και μια πιο συγκροτημένη ζωή και μια πιο συγκροτημένη άποψη και βέβαια χαρακτήρα που δε μοιάζει με τον James Bond των ταινιών, δεν είναι αυτοί οι πολύχρωμοι τύποι, ευτυχισμένοι, αποτελεσματικοί, που πηδούν στον αέρα – πυροβολούν κλπ. Είναι άνθρωποι οι οποίοι πολλές φορές χρειάζεται να χειριστούν πολλές φορές πολύ λεπτά θέματα. Υπάρχουν εξομολογήσεις ότι πολλές φορές αποφύγαμε τον Γ’ Παγκόσμιο πόλεμο μέσω της δικής μας παρέμβασης, δηλαδή η πληροφορία που κατείχε κάποιος και τη δημοσιοποιούσε ότι την κατέχει, απέτρεπε μια κίνηση από τον αντίπαλο που μπορεί να ήταν μια κίνηση που θα τον οδηγούσε σε μια έκρυθμη κατάσταση.
Ποιοι παίζουν τον μεγαλύτερο ρόλο; Εδώ έχουμε πράκτορες που πουλάνε μυστικά, πολιτικούς που χρηματίζονται, εκδότες που εκβιάζονται….
-Δεν είμαι των συνομοσιολογικών θεωριών. Είμαι εντελώς ορθολογιστής και θεωρώ ότι τα πράγματα πρέπει να τα βλέπουμε ορθολογικά. Άρα όταν μιλάω, δε μιλάω με βάση τη συνομωσία, αλλά υπάρχουν άνθρωποι αφανείς, άγνωστοι, γκρίζοι αν θέλετε, οι οποίοι στο περιθώριο της ιστορίας του βιβλίου γράφουν την πραγματική ιστορία, το πολύ σκληρό της κομμάτι. Είχα την τύχη να γνωρίσω τέτοιους ανθρώπους και είχα την τύχη να γνωρίσω και να βρεθώ μπροστά σε μερικά θέματα που ήταν πάρα πολύ σοβαρά και πιστεύω ότι μεγαλύτερος σεναριογράφος από την ζωή δεν υπάρχει.
Τι παιχνίδια μας παίζουν σήμερα, άραγε;
-Επειδή δεν πρόκειται να μάθουμε ποτέ τι παιχνίδια παίζονται, ίσως το μάθουμε ύστερα από 50 χρόνια και αν, σημασία δεν έχει η τμηματοποίηση που τοποθετεί τον Έλληνα στην από εδώ ή από εκεί πλευρά μιας αγχόνης, μιας λαιμητόμου, ενός βασανισμού οικονομικού κλπ, σημασία έχει να λέμε εμείς τι θέλουμε να κάνουμε και να το επιχειρούμε οι ίδιοι.
Πράκτορες θα υπάρχουν πάντα. Μετά την πορνεία, η πρακτορεία είναι το δεύτερο αρχαιότερο επάγγελμα, πράκτορες θα υπάρχουν, άνθρωποι που θα σκέφτονται με τον συγκεκριμένο τρόπο θα υπάρχουν, άνθρωποι που θα θέλουν να ορίζουν τα πάντα με βάση τα συμφέροντα τους θα υπάρχουν. Άρα το θέμα δεν είναι κάθε φορά που τους ανακαλύπτουμε να ανακαλύπτουμε κάθε φορά και ένα θεματοποιημένο εαυτό μας, αλλά να αναρωτιόμαστε τι έχουμε κάνει εμείς για να επιτρέψουμε ή να αποτρέψουμε κάτι.
Σήμερα έχουμε το τείχος των αγορών, της Ε.Ε., του ΔΝΤ και είναι λίγο δύσκολο να το ξεπεράσουμε εκτός αν έχουμε καλούς πράκτορες. Το παιχνίδι παίζεται καθαρά στην πολιτική σκηνή αυτή την στιγμή ή παίζεται στο παρασκήνιο κάτι που εμείς δεν το παίζουμε καλά;
-Και στα δύο. Πριν από 2 εβδομάδες είχα βγάλει μια εκπομπή για την Goldman Sachs, για την τράπεζα που κυβερνάει τον κόσμο. Ήταν μια αποκαλυπτική εκπομπή για το πώς διαμορφώνονται οι αγορές και αν οι αγορές έχουν καμία σχέση με το συμφέρον μας και λοιπά. Ζούμε σε μια περίοδο που το τείχος αυτό των λεγόμενων αγορών που θέλει το καλό μας και ουσιαστικά δεν είναι τίποτα άλλο από υπέρμαχους ενός εξτρεμιστικού καπιταλισμού. Πρόκειται για ανθρώπους ταλιμπάν ενός εξτρεμιστικού καπιταλισμού, που τους ενδιαφέρει να κερδίσουν. Αυτό δεν το βάζουν σε διαπραγμάτευση. Εμείς γιατί δεν βάζουμε σε διαπραγμάτευση το ότι εξαρτόμαστε από αυτούς; Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα.
Στην εκπομπή λέω για διάφορους ανθρώπους που κατέχουν κυβερνητική θέση και οι οποίοι ήταν για παράδειγμα της Goldman Sachs. Ποιον θα εξυπηρετήσει αυτός ο άνθρωπος, την Goldman Sachs ή το ελληνικό συμφέρον; Άρα λοιπόν, άλλος συνδράμει μέσα από την άγνοια του, άλλος συνδράμει μέσα από την καλή του πίστη, άλλος μέσα από την κακή του προαίρεση, το θέμα είναι οι από κάτω τι κάνουν;
Όταν αμέτοχοι έχουμε δεχθεί να γίνουμε οι αποχαυνωμένοι τύποι που παρακολουθούμε από τον καναπέ της τηλεόρασης μας τα διάφορα σημαντικά συμβάντα της ζωής μας που είναι το ποιος κέρδισε το Dancing with the stars ή τα σχετικά, είναι πολύ εύκολο να αποκτήσεις και την ευπιστία και την αντίληψη που λέει «έλα μωρέ, τα άλλα είναι πολύ βαριά πράγματα, ας κάτσω να χαλαρώσω τώρα» και είναι πολύ εύκολο να έρθει ο άλλος, όταν σου δημιουργήσει μια κατάσταση σοκ με αυτά που βλέπεις γύρω σου, να σου πει «εγώ θα σε σώσω» και να σηκώσεις τα χέρια και να πεις «σώσε με».
Εκτός από παθητικοί τηλεθεατές, έχουμε γίνει και παθητικοί θεατές της ζωής μας;
-Αυτό δεν κάνουμε; Πριν φτάσουμε στην κρίση έπρεπε να χάσουμε την κρίση μας. Πριν φτάσουμε στο σημείο να ανησυχούμε το τι θα γίνει με τα οικονομικά μας, έχουμε παραδώσει την σκέψη μας, τον τρόπο που σκεφτόμαστε και τους λόγους για τους οποίους ανησυχούμε σε τρίτους και αυτό συμβαίνει ξεκινώντας από την μάνα που ανησυχεί για το παιδί της, το πάρα πολύ απλό, που έχει φτάσει σε σημείο να ανησυχεί μη τυχόν κουραστεί το παιδί της. Λες και το παιδί αν κουραστεί είναι κάτι κακό. Ψάχνει να το χώσει σε μια δουλειά όπου θα παίρνει πολλά λεφτά και θα εισήχθη εκεί που θέλει η ίδια για τον γιό της και φτάνοντας σε πολιτικό επίπεδο σε μια αντίστοιχη κατάσταση όπου οι άνθρωποι που πρέπει να σκέφτονται και να δρουν πολιτικά, είναι οι φορείς ενός ευδαιμονισμού, ενός λαϊκισμού. Να ξεκινήσω από το «Τσοβόλα δώστα όλα» και να καταλήξω σήμερα στις μεγάλες υποσχέσεις που βγάζουν οι κυβερνήσεις και ενώ ξέρουμε ότι είναι ψέματα. Θέλουμε να βγάλουμε κυβέρνηση, να ψηφίσουμε το πολιτικό κόμμα, αυτό που θα μας εξασφαλίσει ακόμη μια BMW…
Μας βολεύει να συνεχίζουμε με τα ψέματα, με το παραμύθι, γιατί ευελπιστούμε ότι κάτι καλύτερο θα γίνει, χωρίς να κοιτάζουμε την πραγματικότητα.
-Έχουμε φτάσει να θεωρούμε, είχε γράψει ένας συνάδελφος ένα πολύ πετυχημένο σχόλιο για την κοπέλα που είχαν πιάσει που υποτίθεται ότι εμπλέκεται με την ιστορία με τους Πυρήνες της Φωτιάς και λοιπά, αυτή προφυλακίστηκε γιατί όπως λέει η εισαγγελική κατηγορία, βρέθηκαν στο σπίτι της και αναρχικά περιοδικά και λέει ο συνάδελφος πάρα πολύ πετυχημένα, δηλαδή αν βρισκόταν περιοδικά για τα νύχια – τα μαλλιά και τα άστρα, θα ήταν καλύτερο; Έτσι φαίνεται. Έχουμε φτάσει να ποινικοποιούμε την πολιτική σκέψη. Να θεωρούμε γραφικό αυτόν που διαβάζει τσόντες και να θεωρούμε ότι η καθημερινότητα και η ζωή μας είναι ο ευδαιμονισμός μας και η ανεμελιά μας και η χαζομάρα. Άρα θα εισπράξουμε και το τίμημα.
Άρα θέλουμε και αφήνουμε να αποφασίζουν κάποιοι για εμάς πριν από εμάς, όπως το συνηθίσαμε με τους γονείς, με την κοινωνία, με το σχολείο, με τον στρατό, με παντού και το ίδιο εμπιστευόμαστε και τους πολιτικούς.
Θα βγούμε από την κρίση;
-Αν υπάρξει αυτή την στιγμή άνθρωπος που ξέρει ότι θα βγούμε από την κρίση, θα ήταν τρελός. Αυτή την στιγμή, αν δούμε τα τελευταία 10 χρόνια έχουμε δανειστεί περίπου 500 δις ευρώ τα οποία αποκλειστικά πήγαν όλα στην πληρωμή τόκων. Άρα τι θα κάνουμε, μια ζωή θα δουλεύουμε για να πληρώνουμε μόνο τόκους; Το χρέος θα υπάρχει και θα υπάρχει και θα αυξάνεται; Όσα και να παράγουμε, που θα πάνε;
Πώς βλέπεις να εκτυλίσσεται η πολιτική κατάσταση στην χώρα;
-Νομίζω ότι και στην Ελλάδα και παγκόσμια κάτι άλλο πρόκειται να γίνει. Ζούμε μια μεταβατική κατάσταση, μια έντονη κατάσταση που είναι μεταβατική. Θα πάμε κάπου αλλού. Σε πολιτικό επίπεδο στην Ελλάδα πώς θα γίνουν αυτές οι ανακατατάξεις δεν το ξέρω, εύχομαι πάντως όποιες και να είναι να γίνουν, γιατί θεωρώ το πιο εφιαλτικό σενάριο για το μέλλον να μας κυβερνήσουν τα δίδυμα του Καραμανλή και πάλι και η κόρη του Παπανδρέου»...

Ο Κώστας Βαξεβάνης γεννήθηκε το 1966 στην Αγία Παρασκευή Λέσβου. Σπούδασε μαθηματικά, αλλά από... λάθος υπολογισμό βρέθηκε στη δημοσιογραφία. Το 1988 ξεκίνησε από την εφημερίδα Ριζοσπάστης. Από το 1991 ως σήμερα έχει καλύψει τις πολεμικές κρίσεις σε όλο τον κόσμο (Βοσνία, Περσικός, Παλαιστίνη, Κουρδιστάν, Αλβανία, Κόσοβο κτλ.) ως πολεμικός απεσταλμένος των τηλεοπτικών σταθμών MEGA και ΝΕΤ. Έχει πάρει συνεντεύξεις από πολλούς αρχηγούς κρατών αλλά και από προσωπικότητες-πρωταγνωνιστές της “άλλης πλευράς”, ανθρώπους που πολλές φορές παρέμεναν επί χρόνια καταζητούμενοι (Αμπντουλάχ Οτσαλάν, Αμπντούλ Χακ, Μάρκους Βολφ, Κάρατζιτς, βομβιστές της Χεζμπολάχ και της Χαμάς). Έχει συνεργαστεί με τις εφημερίδες Ελευθεροτυπία, Καθημερινή, Ποντίκι ΒΗΜΑ. Τα τελευταία χρόνια έχει κάνει εκπομπές έρευνας στην τηλεόραση. Η εκπομπή του Το κουτί της Πανδώρας θεωρείται από τις πιο έγκυρες. Αποτέλεσμα της έρευνάς του ήταν η αποκάλυψη του σκανδάλου του Βατοπεδίου. Είναι συγγραφέας των βιβλίων Το Ω της Χριστίνας Ωνάση και Το χαμένο γονίδιο (μυθιστόρημα). Συμμετείχε επίσης σε δύο συλλογικές εκδόσεις για τον Πόλεμο και τα ΜΜΕ. Τα άρθρα του για τον ρόλο των Μέσων Ενημέρωσης στον Πόλεμο αποτελούν τμήμα βιβλιογραφίας σε ελληνικά Πανεπιστήμια. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του «Ο άνθρωπος του τείχους».