Μητροπολίτης κ.κ. Παντελεήμων: Ο Ερντογάν είναι έξυπνος. Έκανε λάθος, αλλά μπορεί ν’ αλλάξει τα πράγματα

Στον απόηχο της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, με πολιτική απόφαση Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Παντελεήμων μιλάει αναλυτικά στον «Χ» εκφράζοντας την πικρία και τη θλίψη του για την απόφαση, αλλά και προτρέποντας τον Τούρκο πρόεδρο να την αλλάξει. Η συνέντευξη «κλείνει» με τον Μητροπολίτη να επικαλείται το παράδειγμα της Θράκης, ενώ στο μεσοδιάστημα απαντά σε μία σειρά ερωτημάτων πιστών αναφορικά με θρησκευτικές εκδηλώσεις, έργα και εξελίξεις της Μητρόπολης.

Δυστυχώς τα νέα δεν είναι θετικά, με απόφαση ΡΤ Ερντογάν η Αγία Σοφία μετατρέπεται σε τζαμί, γι’ αυτό υπάρχουν αντιδράσεις τοπικά, εθνικά και διεθνώς. Ποιά η θέση της Μητρόπολης;
-Αυτό το γεγονός δεν είναι καλό μήνυμα. Δυστυχώς στον κόσμο επικρατεί μία ακαταστασία κι αυτή η είδηση την εντείνει. Αυτό το γεγονός δεν μπορεί παρά να μας προκαλεί θλίψη, πικρία, απογοήτευση και στεναχώρια. Και εμάς τους Έλληνες και όλους τους Χριστιανούς και τον κάθε πολιτισμένο άνθρωπο. Η πράξη αυτή αποτελεί μία πρόκληση και για την πίστη μας και για τον πολιτισμό μας και στοχεύει στη διαγραφή της μνήμης. Είναι μία πρόκληση η οποία συνδέεται με άλλες προκλήσεις στη Μέση Ανατολή, που όλες αυτές στοχεύουν στη διαστρέβλωση της ιστορίας και της πολιτιστικής ιστορίας των Ελλήνων.

Τί μπορεί να γίνει με δεδομένο ότι ο ΡΤ Ερντογάν απαντά ότι η απόφαση αφορά τα εσωτερικά ζητήματα της Τουρκίας;
-Όλος ο κόσμος έχει αντιδράσει στην απόφαση αυτή. Θεωρώ ότι είναι έξυπνος άνθρωπος και, όπως όλοι κάνουμε λάθη, έκανε κι εκείνος λάθος. Ένας ηγέτης δεν είναι ηγέτης μόνο όταν προσπαθεί να επιβάλει το θέλω του ή να περάσει το σχέδιό του, αλλά είναι ηγέτης κι όταν αναγνωρίζει τα λάθη και τα σφάλματά του. Έτσι, εάν αντιληφθεί ότι η απόφασή του δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση, μπορεί ν’ αλλάξει τα πράγματα. Κι αυτό μπορεί να τον κάνει όντως ηγέτη στα μάτια της παγκόσμιας κοινότητας.

Τί συμβολίζει για τον Χριστιανισμό η Αγία Σοφία;
-Για εμάς η Αγιά Σοφιά είναι η Μεγάλη Εκκλησία, το Μεγάλο Μοναστήρι, ένα οικουμενικό και εμβληματικό Μνημείο, που μας κάνει να είμαστε περήφανοι για τα επιτεύγματα των πατέρων μας. Το μνημείο διασώζει και κρατά ζωντανή τη μνήμη μας. Γιατί μπορεί να μην ακούγονται οι καμπάνες της Αγιά Σοφιάς στην Πόλη, αλλά όμως αυτές δεν παύουν να χτυπούν καθημερινά στην ψυχή μας, των Ορθοδόξων και των Ελλήνων. Για εμάς η Αγιά Σοφιά είναι το κέντρο της Πίστεώς μας.

Φέτος γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Κομοτηνής. Θα ερχόταν η εικόνα Παναγίας του Άξιον Εστί από το Άγιο Όρος, αλλά αυτό ματαιώθηκε λόγω κορωνοϊού. Θα έρθει τελικά;
-Είναι αλήθεια ότι πριν από ενάμιση χρόνο η Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους έκανε τη μεγάλη τιμή, ν’ αποδεχθεί αίτημα της Μητροπόλεώς μας, το οποίο είχε κατατεθεί και από τον προκάτοχό μου Μακαριστό Δαμασκηνό και μετά κι από εμένα. Οι πατέρες και η διπλή Σύναξη Ιεράς Κοινότητας Αγίου Όρους, τους οποίους ευχαριστούμε, είχαμε ανακοινώσει ότι στις 19 Μαΐου μετά τις εορτές των Ελευθερίων, θα ερχόταν η ιερά εικόνα της Παναγίας του Άξιον Εστί. Όμως, δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθεί, έτσι όπως ήρθαν τα πράγματα, αλλά δεν ακυρώθηκε, αλλά μετατίθεται εν ευθέτω χρόνω. Τα πράγματα -σε σχέση με την πανδημία είναι ακόμη πολύ ρευστά- αλλά είμαστε σε συνεννόηση, ώστε όποτε είναι ο καταλληλότερος καιρός, να πραγματοποιηθεί αυτή η επιθυμία όλου του λαού μας. Και στα δύσκολα χρόνια που βιώνουμε το έχουμε περισσότερο ανάγκη από ποτέ.

Θα πραγματοποιηθούν φέτος οι θρησκευτικές και συνοδές εκδηλώσεις για την Παναγία Φανερωμένη Βαθυρρύακος στην Αίγειρο;
-Με την κατάσταση που επικρατεί, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος σε συνεννόηση με την κυβέρνηση, έχουμε πάρει κάποια μέτρα. Οι λιτανείες δεν γίνονται, αλλά όλες οι άλλες λατρευτικές εκδηλώσεις γίνονται, δηλαδή ο μεγάλος εσπερινός, η αρτοκλασία, το προσκύνημα στο μοναστήρι θα γίνουν κανονικά. Ο αγώνας δρόμου δεν θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί. Ο κόσμος θα μπορεί να προσέλθει κανονικά στο μοναστήρι και όσοι δεν πηγαίνουν συχνά, φέτος θα συναντήσουν τελειωμένα τα έργα εξωτερικής περίφραξης, γιατί είχαμε πρόβλημα με τα νερά. Πρόκειται για ένα Πανθρακικό προσκύνημα, είναι η Τήνος της Θράκης, αφού με τρόπο θαυματουργικό βρέθηκε η Παναγία μας μέσα στον αμπελουργικό σταθμό.

Αντίστοιχα θα ισχύσουν και για τις γιορτές της Αγίας Παρασκευής στην Κομοτηνή;
-Σε λίγες ημέρες θα γιορτάσουμε στην Κομοτηνή την Πολιούχο μας Αγία Παρασκευή. Τα τελευταία χρόνια είχαμε καθιερώσει την παραμονή της εορτής, να κάνουμε την όμορφη λιτανεία μέσα στην πόλη μας. Αυτή φέτος δεν θα γίνει, αλλά θα γίνουν κανονικά ο μεγάλος εσπερινός, η θεία λειτουργία και το προσκύνημα των ανθρώπων, θα γίνει κανονικά.
Ο ναός της Αγίας Παρασκευής έχει τελειώσει. Μπαίνουν οι τελευταίες πέτρες, καινούργια μάρμαρα μπροστά στην είσοδο, έγινε και ράμπα για τα άτομα με αναπηρία, ώστε να είναι προσβάσιμη σε όλους. Εξωτερικά τουλάχιστον ο ναός θα είναι πλήρως ανακαινισμένος. Βέβαια, ποτέ ένας ναός δεν τελειώνει. Υπάρχουν και στο εσωτερικό κάποια έργα που πρέπει να ολοκληρωθούν όπως οι αγιογραφίες, ενώ έχουμε και καταστροφές από την υγρασία. Αλλά σιγά-σιγά όλα θα διευθετηθούν. 

Οι παιδικές κατασκηνώσεις της  Μητρόπολης στη Μαρώνεια φέτος θα λειτουργήσουν ή θα μείνουν κλειστές λόγω κορωνοϊού;
-Φέτος δεν μπορούν να λειτουργήσουν οι κατασκηνώσεις σε καμία Μητρόπολη της Ελλαδικής Εκκλησίας. Τα όνειρά μας ήταν διαφορετικά, την ημέρα που θα ήταν εδώ ο Οικουμενικός Πατριάρχης θα κάναμε τα εγκαίνια, αλλά αυτά δεν πραγματοποιήθηκαν. Τώρα γίνονται κάποιες επιπρόσθετες εργασίες. Οι ειδικοί μάς προέτρεψαν να μην λειτουργήσουμε τις κατασκηνώσεις. Αλλά θα έχουμε κάποιες άλλες ευκαιρίες να κάνουμε την «κατασκήνωση» μέσα στην πόλη, για να κάνουμε δραστηριότητες που δεν θα φέρουν σε κίνδυνο τα παιδιά και τις οικογένειές τους.

Τρία εργοτάξια σε μεγάλα έργα στη Μητρόπολη Μαρωνείας-Κομοτηνής έχουν επηρεαστεί λόγω κορωνοϊού: Αναφέρομαι στο Μητροπολιτικό Μέγαρο όπου είχαμε κι άλλες καθυστερήσεις, στο Εκκλησιαστικό Μουσείο (Ιμαρέτ) και στον Μητροπολιτικό Ναό. Πώς προχωρούν;
-Η κατάσταση αυτή δυσκόλεψε τα πράγματα κι επέτεινε τον χρόνο στον οποίο έπρεπε κάποιες εργασίες να πραγματοποιηθούν. Συνεχίζουν, αλλά όχι με γοργό ρυθμό. Αυτά τα μεγάλα έργα, πάντως, στο Εκκλησιαστικό Μουσείο (Ιμαρέτ), στο Μητροπολιτικό Μέγαρο και στον Μητροπολιτικό Ναό της Παναγίας, δεν είναι στα χέρια μου. Γίνονται μέσα από προγράμματα ΕΣΠΑ και Δημοσίων Επενδύσεων, άρα το Εκκλησιαστικό Μουσείο το υλοποιεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ροδόπης, τον Μητροπολιτικό Ναό το Υπουργείο Πολιτισμού με την Εφορεία Αρχαιοτήτων και το Μητροπολιτικό Μέγαρο η Π.Ε. Ροδόπης. Εγώ μόνο παρακολουθώ τις εργασίες, χωρίς να μπορώ να επέμβω. Στο Μητροπολιτικό Μέγαρο το έργο είναι ‘κολλημένο’. Παρακαλώ τους ιθύνοντες να κάνουν ό, τι είναι καλύτερο.

Είχατε κάνει ένα αίτημα στους ανθρώπους του διαδριατικού αγωγού φυσικού αερίου TAP, ώστε να βοηθήσουν σε κάποια έργα της Μητρόπολης, αντισταθμιστικά, όπως έκαναν για παράδειγμα στους Δήμους. Υπήρξε ανταπόκριση;
-Με βάζετε στα στενάχωρα, γιατί θα στενοχωρήσω με αυτό που θα πω τους ανθρώπους του TAP, αλλά θέλω να είμαι ειλικρινής. Οι άνθρωποι του TAP αντιπαρήλθαν τα αιτήματα της Μητροπόλεως θα έλεγα με έναν άδικο τρόπο. Χαίρομαι που βοήθησαν άλλους φορείς του τόπου μας, όπως τους Δήμους, κι έκαναν πολύ καλά, αλλά τα αιτήματα του Μητροπολίτη τα αντιπαρήλθαν με έναν τρόπο που δεν ήταν τιμητικός. Στα έγγραφα που τους κάναμε μπορούσαν ν’ απαντήσουν. Ζήτησα να βοηθήσουν στην ανακαίνιση των παλιών γραφείων της Μητροπόλεως, πίσω από την Τσανάκλειο. Ήταν ένα έργο μεγάλο και το ξέρω, αλλά δεν το κουβέντιασαν καθόλου. Αλλά μ’ ένα τέτοιο έργο θ’ άφηναν εσαεί το όνομά τους στην περιοχή μας, γιατί είναι ένα νεοκλασικό κτίριο, το οποίο θα δοθεί στους νέους, όταν θα τελειώσει. Βεβαίως, τελειώνουν οι μελέτες και ίσως τον Σεπτέμβριο να είμαστε έτοιμοι να καταθέσουμε την πρότασή μας σε μία πρόσκληση που άνοιξε, για να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Επίσης, τους ζητήσαμε σε κάποιους ναούς μας που έχουν πρόβλημα, να στρώσουν μέσα μάρμαρο, γιατί ήταν τα δάπεδα χαλασμένα. Δεν μας απάντησαν. 

Μας προσπέρασαν μ’ έναν τρόπο που δεν ήταν ευγενικός απέναντι στην τοπική Εκκλησία. Όλα τα έργα που έκαναν ήταν σωστά, αλλά κάποια στιγμή μέσα στον χρόνο. Αυτά που θα έκαναν στις εκκλησίες, θα περνούσαν πολλά χρόνια για να χαλάσουν. Είμαι στεναχωρημένος, όχι γιατί δεν μας έκαναν τα έργα, αλλά γιατί θα μπορούσαν να φερθούν με περισσότερη ευγένεια απέναντι στην τοπική εκκλησία και στα αιτήματά της.

Οι εκκλησίες μπορεί να είναι μικρές στα χωριά μας, αλλά είναι το κέντρο της ζωής των ανθρώπων στα χωριά. Σήμερα στα χωριά μας δεν έχουμε ούτε πρόεδρο, ούτε αστυνόμο, ούτε δάσκαλο. Έμεινε ένας παπάς και μία εκκλησία, για να μαζεύουν τους ανθρώπους. Δεν θα ήταν αυτό ένα ανταποδοτικό έργο; Ας είναι καλά, απλώς εκφράζω την πικρία και την στεναχώρια μου.

Αναμένουμε την σύσταση Διακομματικής «για την ανάπτυξη της Θράκης». Μπορεί να αφορά τα πολιτικά κόμματα, αλλά σίγουρα έχει θέση και η τοπική Μητρόπολη;
-Ήταν ένα αίτημα χρόνων. Κι εμείς ως Μητροπολίτες της Θράκης, όποτε μας δινόταν η ευκαιρία, λέγαμε μία καλή κουβέντα για να συσταθεί η επιτροπή για το καλό της Θράκης. Είμαστε ικανοποιημένοι από αυτό. Νομίζω, ότι αυτή η Επιτροπή θα βοηθήσει τον τόπο. Εμείς οι κληρικοί και οι Μητροπολίτες ενθρονιζόμαστε και μένουμε στη Μητρόπολη, για να ζήσουμε εδώ και να πεθάνουμε. Κι ό,τι καλό γίνεται για την περιοχή μας, είναι χαρά μας.

Για εμάς πάντως, όταν λέμε Ανάπτυξη, είναι να έρθουν τα παιδιά μας πίσω, να ζωντανέψει η περιοχή μας, να υπάρχουν θέσεις εργασίας, για τα παιδιά που θέλουν να γυρίσουν αλλά δεν μπορούν. Αυτό θα είναι το πρώτο μεγάλο βήμα για την ανάπτυξη του τόπου. Να ξέρουν ότι η Εκκλησία θα είναι πάντοτε εδώ δίπλα, ως στήριγμα, για να βοηθήσουμε τον τόπο μας.

Η πολιτεία το όφειλε στη Θράκη, γιατί η Θράκη είναι πανεπιστήμιο ζωής. Από εδώ στέλνουμε μηνύματα ζωής, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, σε όλο τον κόσμο.

Βίντεο: