Ορέστης Ομράν για ενεργειακές επενδύσεις στην Θράκη: «Θα αλλάξει η τοπική οικονομία προς το καλύτερο»

Ο Ορέστης  Ομράν είναι δικηγόρος Αθηνών και Νέας Υόρκης και επικεφαλής EU-Greek Practice της DLA Piper, μιας από τις μεγαλύτερες full service business δικηγορικές εταιρείες του κόσμου, με ειδίκευση σε θέματα ενέργειας, τραπεζών και επενδύσεων.

Μίλησε στο ράδιο Χρόνος 87.5fm και τοποθετήθηκε για διάφορα θέματα, ίσως το πιο σημαντικό εκ των οποίων είναι αυτό που αφορά τις ενεργειακές επενδύσεις στην Θράκη. Βέβαια δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην πανδημία, στο «περιβόητο» Ταμείο Ανάκαμψης και στους Έλληνες που φεύγουν από την Ελλάδα για να εργαστούν στο εξωτερικό.

Ποιά είναι η άποψη σας σχετικά με την φυγή των Ελλήνων που σπουδάζουν και φεύγουν στο εξωτερικό;
-Η δική μας η γενιά που έφυγε τα πρώτα χρόνια της κρίσης προς το εξωτερικό, προκειμένου να αναζητήσει καλύτερες ευκαιρίες ακαδημαϊκά και επαγγελματικά, εν τέλει δεν επέστρεψε διότι εργάζεται στο εξωτερικό είναι άτυχη, διότι πλέον η κατάσταση με την πανδημία αλλάζει τα δεδομένα. Ήμασταν σε μια κατάσταση ανάκαμψης, η οποία δημιουργούσε κάποιες προϋποθέσεις επιστροφής, με αποτέλεσμα ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων -όχι απαραίτητα- να επιστρέφει αλλά να υπάρχει σαν σκέψη. 

Σίγουρα η πανδημία δημιουργεί αβεβαιότητα και η επίδραση που θα έχει στα οικονομικά δεδομένα της χώρας. Επίσης υπάρχει ανασφάλεια στον ελληνικό επιχειρηματικό κόσμο, αλλά και η απουσία των επενδύσεων αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες. Παρ’ όλα αυτά αξιοσημείωτο είναι πως υπάρχει μια δειλή κινητικότητα προς επιστροφή κάποιων ανθρώπων που είναι τώρα στην Αγγλία λόγω Brexit ή ανθρώπων που δούλευαν σε επιχειρήσεις οι οποίες επιτρέπουν το remote working. Δηλαδή σε κλάδους της οικονομίας που δεν έχουν ως απαραίτητη προϋπόθεση την φυσική παρουσία των εργαζομένων στα γραφεία τους, σιγά-σιγά υπάρχει μια επιστροφή αυτών των ανθρώπων. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις ώστε να εκμεταλλευτεί η χώρα το ανθρώπινο δυναμικό που έχασε τα τελευταία χρόνια.

Η πολιτική ηγεσία έχει πάρει κάποια μαθήματα ή απλά περιμένει την επόμενη μέρα;
-Η χώρα και το πολιτικό της προσωπικό πήρε πολλά μαθήματα τα τελευταία 10 χρόνια. Έγιναν πράγματα πρωτόγνωρα και σε εθνικό και σε ενωσιακό επίπεδο, τα οποία βοήθησαν αυτούς που αποφασίζουν να αλλάξουν τον τρόπο που σκέφτονται και να συνειδητοποιήσουν ότι στη χώρα μπορεί να συζητάμε κάποια πράγματα, αλλά ποτέ δεν μεταβαίνουμε στο πρακτικό επίπεδο. Αυτή η συνειδητοποίηση υπάρχει πλέον  και υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες προς αυτή τη κατεύθυνση. Το αν είναι επαρκής ή όχι δε μπορούμε να το πούμε, καθώς δεν υπάρχουν ξεκάθαρα αποτελέσματα από τις πρωτοβουλίες αυτές.

Η πανδημία δεν είναι μόνο ευκαιρία για την Ελλάδα αλλά και για τον κόσμο διότι έχει έναν χαρακτήρα διεθνικό. Δεν είμαστε όπως πριν 10 χρόνια που είμαστε η μόνη χώρα που θα επηρεαστεί. Είμαστε κομμάτι ενός συστήματος παγκοσμίου, το οποίο αυτή τη στιγμή πάσχει και προσπαθεί να αποκτήσει βηματισμό μετά από το σοκ της πανδημίας. Έτσι είναι μια ευκαιρία και για την Ελλάδα να εκμεταλλευτεί αυτούς τους μηχανισμούς που θα δημιουργηθούν σε υπερεθνικό επίπεδο, κυρίως σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, ώστε να ενισχύσει την φωνή της και το ρόλο της στα διεθνή. 

Γίνονται προσπάθειες σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο σχετικά με την οικονομική ανάπτυξη;
-Αντιληφθήκαμε πως το παγκόσμιο σύστημα είναι τρωτό σε ένα γεγονός της φύσης όπως είναι μια πανδημία και ένας ιός. Το γεγονός  αυτό αλλάζει όχι μόνο τον τρόπο που σκέφτονται ή λαμβάνονται κάποιες αποφάσεις, αλλά αλλάζει ευρύτερα και τις πολιτικές και τη φιλοσοφία σε μια σειρά από κλάδους της οικονομίας. Αυτή τη στιγμή διεξάγεται μια παγκόσμια συζήτηση μετά από αυτό το σοκ της πανδημίας προκειμένου να καταλάβουμε προς τα που  βαίνει  ο κόσμος και να καταλάβουμε ποιες είναι οι μελλοντικές πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν. Η χώρα μας παρά το μικρό του μεγέθους και του πληθυσμού της έχει ήδη λάβει μια σχετικά καλή θέση στον διάλογο αυτό. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να γίνουν και πολλά περισσότερα πράγματα, όπως ενίσχυση του ρόλου της χώρας σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Συνεργασίες όχι μόνο με όμορα κράτη μέλη αλλά και συνεργασίες με κράτη εντός του γεωστρατηγικού της πεδίου. Γενικά πρέπει να υπάρξει μια ενίσχυση της Ελληνικής διπλωματίας που πλέον θα κληθεί όχι μόνο  να αντιμετωπίσει εθνικά ζητήματα, αλλά και να αντιμετωπίσει τη διαμόρφωση των νέων πολιτικών σε διεθνές επίπεδο.

Ανοίγει κάποιος διαφορετικός δρόμος ανάπτυξης εδώ στη περιοχή μας στο επίπεδο της ενέργειας;
-Όλα τα έργα (ενεργειακά) είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον τόπο και με τους ανθρώπους του και προφανώς ένα μεγάλο μέρος της κατασκευής και λειτουργίας όλων αυτών  των επενδύσεων θα περάσει και εδαφικά και πρακτικά  από την περιοχή της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας. Όλο αυτό δημιουργεί  πολύ καλά κίνητρα και ευκαιρίες στους τοπικούς πληθυσμούς προκειμένου να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, να εισαχθεί νέο κεφάλαιο τόσο από Έλληνες όσο και από διεθνείς  επενδυτές. Με λίγα λόγια να αλλάξει η τοπική οικονομία προς το καλύτερο. Συγκεκριμένα η κατασκευή του αγωγού IGB που συνδέει στη πραγματικότητα τα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδος Βουλγαρίας και πλέον και με τη Σερβία δημιουργεί πολλές κατασκευαστικές ευκαιρίες. Ήδη έχει ξεκινήσει η κατασκευή του αγωγού και μετατρέπει ουσιαστικά τη χώρα μας σε διεθνή κόμβο της μεταφοράς του φυσικού αερίου. Το γεγονός ότι υπάρχει και η διακρατική συμφωνία μεταξύ Ελλάδος και Βουλγαρίας, αλλά και ότι υπάρχει και κατασκευή του αγωγού εντός του ελληνικού εδάφους και θα πραγματοποιηθεί και από ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες είναι πάρα πολύ σημαντικό. Επίσης πολύ σημαντικό έργο είναι και η αποθήκη του φυσικού αερίου στη Νότια Καβάλα. Η αποθήκη αυτή έχει μεγάλη χωρητικότητα διότι προφανώς θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα της Ελληνικής ενεργειακής αγοράς και της ζήτησης σε φυσικό αέριο.

Η πλωτή πλατφόρμα του LNG προκειμένου υγροποιημένο φυσικό αέριο να φτάνει και με πλωτά μέσα στην ευρύτερη περιοχή της Αλεξανδρούπολης και από εκεί να διοχετεύεται μέσω των αγωγών στην κεντρική Ευρώπη. Αυτό είναι ένα σύγχρονο και μεγάλο έργο που έχει και υπερεθνικές συνέπειες, διότι είμαστε από τις λίγες χώρες στον κόσμο που έχει επενδύσει στην λογική του LNG και στην λογική της μεταφοράς του υγροποιημένου φυσικού αερίου μέσω πλοίων προς την ξηρά και έπειτα στην κατανάλωση.

Για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σίγουρα υπάρχουν περιβαλλοντικά ζητήματα. Ο εθνικός σχεδιασμός θέλει μέχρι το 2030 ένα μεγάλο ποσοστό περίπου το 1/3 της εθνικής παραγωγής ενέργειας να προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που με την σειρά του αποτελεί και δέσμευση της χώρας μας προς την ΕΕ. Για αυτό βλέπουμε αυτήν την ‘έκρηξη’ αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων σε όλη την χώρα.  Πριν από λίγα χρόνια είχαμε μικρά projects, ενώ τώρα είναι πολύ πιο μεγάλα και αυτό μόνο να αυξηθεί αναμένεται. Αυτό είναι αντιληπτό τι ευκαιρίες δημιουργεί στην Θράκη.

Υπάρχουν και τα έργα της ΔΕΔΑ (Δημόσια Επιχείρηση Δικτύων Διανομής Αερίου) για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων και ήδη έχουν γίνει οι αναθέσεις στις κατασκευαστικές εταιρείες. Ξέρω ότι τοπικά ήδη έχουν ενημερωθεί οι αρμόδιοι φορείς για το πώς θα υλοποιηθούν τα έργα του εκσυγχρονισμού του δικτύου. Έργο απαραίτητες για τις τοπικές κοινωνίες. Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα περίοδος με πολλές ευκαιρίες για την Θράκη.

Εκδηλώνουν μεγάλο ενδιαφέρον οι Η.Π.Α. και η Κίνα για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, για τους αγωγούς φυσικού αερίου σωστά; 
-Αυτό ίσχυε πάντοτε λόγω και της στρατηγικής της θέσης, καθώς η ευρύτερη περιοχή συγκέντρωνε το ενδιαφέρον μεγάλων οικονομικών συμφερόντων. Πράγματι υπάρχει η διαμάχη Η.Π.Α και Κίνας, η οποία είναι και μια διαμάχη για την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης που ξεκίνησε πριν από λίγα χρόνια με τη ραγδαία ανάπτυξη των Κινέζων. 

Οι Κινέζοι πραγματοποίησαν επενδύσεις σε μια σειρά από ευρύτερες χώρες των Βαλκανίων όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Ουγγαρία οπότε προφανώς στα πλαίσια αυτά έχουν συμμετάσχει σε μια σειρά από project και στην Ελλάδα. Τώρα βλέπουν οι Αμερικάνοι το αντίπαλο δέος των Κινέζων να αναπτύσσεται ραγδαία με συμμετοχή των δημοσίων  εταιριών ενέργειας. 

Τί είναι το Ταμείο Ανάκαμψης; Προσφέρει κεφάλαια για επενδύσεις και είναι όντως πράγματι τόσο εύκολο να χρηματοδοτηθεί κάποιος;
-Πόσο εύκολο είναι δεν το γνωρίζουμε ακόμα, διότι ακόμα δεν έχουν ολοκληρωθεί σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες στη χώρα μας. Επίσης δεν έχει ολοκληρωθεί και ο σχετικός διάλογος που διεξάγεται αυτή τη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση που  απαιτεί ως σημαντικό κομμάτι του κάθε χώρα να καταθέσει ένα συγκεκριμένο εθνικό σχέδιο εκμετάλλευσης και ενεργοποίησης του ταμείου ανάκαμψης. 

Αναμένεται να γίνει αποδεκτό και να προχωρήσει στους επόμενους μήνες με την σχετική λήψη και των εθνικών νομοθετικών πρωτοβουλιών οι οποίες θα καθορίσουν ακριβώς ποια είναι τα κριτήρια. 

Δεν πρέπει να υπάρχει παρανόηση ότι το Ταμείο Ανάκαμψης δωρίζει χρήματα ή ότι το ταμείο ανάκαμψης θα διαθέσει ανέλεγκτα χρήματα. Πρόκειται για χρήματα που προέρχονται από την ΕΕ και θα δοθούν σε επενδύσεις σχετικώς με αυστηρές  προϋποθέσεις, που αφορούν επενδύσεις σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας. Με αιχμή του δόρατος τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.