Ανθοχώρι: Με ρίζες από μίξη αποίκων της Σάμου και των αρχαίων θρακικών φύλων των Αψινθιών, των Κορπιλών και των Δολόγκων

Το Ανθοχώρι βρίσκεται 13 χιλιόμετρα ανατολικά από την Κομοτηνή. Είναι πεδινό χωριό σε υψόμετρο 39 μέτρα από την θάλασσα. Ο οικισμός κτίστηκε το 1930, στις 19-3-1961 έγινε η αναγνώριση του ως οικισμός και προσαρτήθηκε στην Κοινότητα Αράτου με το όνομα Άρατος. Γύρω στο 1970 έγινε η μετονομασία του σε Ανθοχώρι. Στις 4-2-1997 αποσπάσθηκε από την Κοινότητα Αράτου και προσαρτήθηκε στον Δήμο Κομοτηνής.

Οι εγκατασταθέντες κάτοικοι του οικισμού μετά το 1922, προέρχονται από μια οικογένεια από το Γιλανλή Ηράκλειας, την Περίσταση Καλλιπόλεως, το Πεϊτζίκιο Ηλιουπόλεως, το Νεοχώριο Μυριόφυτου, το Γιαγλατζήκ Νικομηδείας, το Σινδιρλή Κυζίκου, το Καρατζά Χαλήλ Ηράκλειας. Και όλες οι υπόλοιπες οικογένειες από την Δογάτζα (Τριφώνιο) Ηράκλειας. Οι Ανατολικοθρακιώτες αυτοί έχουν ρίζες στα αρχαία ελληνικά θρακικά φύλα των Αψινθιών, των Κορπίλων και των Δολόγκων, η περιοχή τους ονομαζόταν Αψινθιάς και αργότερα Κορπιλική.

Το 600 π.Χ. στην ευρύτερη αυτή περιοχή ιδρύθηκε η αποικία της Σάμου Ηράκλεια - Πέρινθος, οπότε σιγά - σιγά επήλθε η μίξη των αποίκων αυτών με τους αρχαίους Θράκες και από αυτήν την πρόσμιξη κατάγονται οι κάτοικοι του Ανθοχωρίου. Ορισμένοι από τους αρχηγούς των οικογενειών που εγκαταστάθηκαν στο Ανθοχώρι ήταν οι εξής:

ΑΝΑΤΟΛΙΔΗΣ ή ΑΝΑΤΟΛΤΖΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΓΛΟΥ ή ΚΑΖΙΒΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ ή ΑΡΒΑΝΙΤΟΓΛΟΥ ΕΥΣΤΡ. ΔΗΜΗΤ.

ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΓΑΡΕΚΟΥ ΣΥΜΕΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΓΙΟΥΣΚΟΣ ή ΓΚΙΤΣΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΔΑΓΚΟΥΛΗΣ ΚΥΡΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ

ΔΑΥΔΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ή ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΑΣΤ.

ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ ή ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΥΡΚΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ ΕΥΘΥΜΙΑ ΓΕΝ. ΠΑΠΑΠΑΡΑΣΧΟΥ

ΙΣΜΗΛΑΝΗ ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ

ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΚΑΦΑΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΣ ή ΚΕΦΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Κ.

ΚΙΟΥΤΣΟΥΚ ΑΓΓΛΟΥ ή ΙΓΓΛΙΣ. ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΧΗΡΑ

ΚΟΤΑΝΗΣ ή ΚΙΤΑΝΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ

ΚΟΤΖΑΜΑΝΗ ΜΑΡΙΑ ΓΕΝ.ΜΠΟΛΑΣΗ Κ.

ΚΟΤΖΑΜΑΝΗΣ ΗΛΙΑΣ

ΛΑΜΠΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΗΛΙΑΣ

ΛΙΑΚΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΧΑΡΑΛ.

ΜΑΓΛΑΡΟΖΗΣ ή ΜΑΛΙΑΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΗΛΙΑΣ

ΜΑΪΜΟΥΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

ΜΑΛΙΑΡΔΗΣ ή ΜΑΛΙΑΡΟΣ ΗΛΙΑΣ ΝΙΚ. Ή ΔΗΜ.

ΜΠΑΚΙΡΤΖΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΜΠΑΚΙΡΤΖΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΜΠΑΜΠΑΤΖΙΑΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ

ΜΠΑΜΠΟΥΡΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΜΠΑΡΜΠΑΡΙΔΟΥ ΕΥΔΟΚΙΑ ΧΗΡΑ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ

ΜΩΡΑΪΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΗΜ.

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ

ΠΕΧΛΕΒΑΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΡΟΝΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΡΟΝΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΕΜΜ.

ΡΟΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΕΜΜ.

ΣΠΥΡΙΔΑΚΗΣ ΤΡΥΦΩΝ ΣΙΔΕΡΗΣ

ΣΤΑΜΠΟΥΛΑΚΗΣ ή ΣΤΑΜΠΟΥΛΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΣΤΑΥΡΑΚΙΔΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΤΥΡΓ.

ΦΕΛΕΚΗ ΜΑΡΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΕΛΕΚΗ

Τριφώνιο Ηράκλειας Αν. Θράκης

Από το χωριό αυτό που κατάγονται σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του Ανθοχωρίου, συνυπήρχαν τρεις εθνότητες, δηλαδή τρεις φωνές, Έλληνες, Βούλγαροι και Τούρκοι, γι' αυτό ονομάστηκε Τριφώνιο.

Το Τριφώνιο είχε δημοτικό σχολείο, λειτουργούσε με δαπάνες της κοινότητας, τα αγόρια διδάσκονταν από δάσκαλο και τα κορίτσια από δασκάλα. Οι μαθητές διδάσκονταν επίσης την βουλγαρική και την τουρκική γλώσσα.

Όλα τα χρόνια ο πληθυσμός σιγά-σιγά χανότανε είτε με το παιδομάζωμα που ανάγεται στο 1395 και μετά, από τον Βαγιαζήτ Α', αλλά και από τον 18ο αιώνα και μετά που παίρνανε τους Έλληνες άνδρες στα εργατικά τάγματα (αμελέ Ταμπουρού) από τα οποία λίγοι επέστρεφαν πίσω. Οι υπόλοιποι εξοντώνονταν από την πείνα και το ξύλο. Γι' αυτό όταν εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα ήλθαν πολλές χήρες.

Η ελληνική κοινότητα του Τριφωνίου είχε την δημογεροντία. Ο σκοπός τους ήταν να μαζεύουν χρήματα από τους χωρικούς για να πληρώνουν τον ιερέα, τον δάσκαλο, τον ψάλτη και τα έξοδα του σχολείου.

Εκκλησία του χωριού ήταν ο Άγιος Γεώργιος, εκεί που σήμερα οι Τούρκοι τον χρησιμοποιούν σαν τζαμί. Στο χωριό υπήρχαν δύο πηγάδια που έπαιρναν νερό. Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία, την γεωργία, την μελισσοκομία και την αμπελουργία. Κατά την αρχαιότητα από εδώ εξάγονταν ο λιγνίτης που προμήθευαν την Κωνσταντινούπολη για καύσιμη ύλη.

Ανήμερα των Φώτων ο παπάς μοίραζε σε όλους ψωμάκια. Μέσα σε ένα από αυτά έβαζε ένα σταυρουδάκι. Όποιος ήταν τυχερός έπαιρνε τον σταυρό της εκκλησίας στο σπίτι του για έναν χρόνο. Οι κάτοικοι του Τρυφωνίου ανεξαρτήτως θρησκείας ζούσαν όλοι μαζί ειρηνικά. Μετά την Συμφωνία των Μουδανιών, την 5-10-22 ως τις 18-10-1922 με εντολή των Μεγάλων Δυνάμεων και την έγκριση από τον Βενιζέλο δόθηκε η Αν. Θράκη αμαχητί δώρο στον αρχισφάχτη του Ελληνισμού και όχι μόνον Μουσταφά Κεμάλ. Τότε περισσότεροι από 400.000 Έλληνες της Αν. Θράκης αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την από χιλιάδων ετών γη τους. Μάλιστα ο Ισμέτ Ινονού, δήλωσε, όλα αυτά "χωρίς να ρίξουμε ούτε μια τουφεκιά".

Οι Ανατολικοθρακιώτες ποτέ δεν αποζημιώθηκαν για τις περιουσίες τους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν (Ανταλλάξιμοι) χάριν της ελληνοτουρκικής φιλίας όπως είπε ο Βενιζέλος.

Έτσι οι Έλληνες κάτοικοι του Τρυφωνίου από 18 μέχρι 20 Οκτωβρίου του 1922, φόρτωσαν στα κάρα τις οικογένειές τους, λίγα ατομικά είδη, λίγα τρόφιμα, ορισμένα κειμήλια και εικόνες και ξεκίνησαν για την ελεύθερη Ελλάδα. Τότε το χωριό μετονομάσθηκε σε Kucukdoganca. Επί τέσσερις μέρες περπατούσαν μέχρι να περάσουν τον Έβρο ποταμό και να φτάσουν στην Άνθεια Αλεξανδρούπολης και μετά στον Πάσο δίπλα στον Άρατο.

Εδώ οι πρόσφυγες από το Τριφώνιο χώρισαν, οι ασχολούμενοι με κτηνοτροφικές εργασίες εγκαταστάθηκαν στο σημερινό Ιάσιο Σαπών. Όσοι πάλι ασχολούνταν με γεωργικές εργασίες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του σημερινού Ανθοχωρίου. Όπως μας διηγείται παρακάτω ο 96χρονος σήμερα ιερέας Παπά-Λιάκας Τριαντάφυλλος, όταν εγκαταστάθηκαν στην σημερινή τοποθεσία του χωριού όλοι οι χωρικοί με τα κάρα κουβαλούσαν πορώδες πέτρες από την περιοχή του Θρυλορίου και έχτισαν και με πλιθιά, μαζί τα σπίτια του χωριού τους όπως και μια μικρή εκκλησία απέναντι από το δημοτικό σχολείο μαζί με ένα σπίτι για τον ιερέα με προσωπική εργασία όλων των κατοίκων. Το 1970 η Πολεοδομία την θεώρησε ετοιμόρροπη και την γκρέμισαν.

Ο ιερέας του χωριού στο σημείο που ήταν η Αγία Τράπεζα έκτισε ένα μικρό παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου που όταν γιορτάζει κάνει λειτουργίες. Το 1972 μέχρι το 1976 έκτισαν τη νέα εκκλησία του Αγίου Δημητρίου με κρατική επιχορήγηση του Υπουργείου Βορείου Ελλάδος μετά από ενέργειες του Μητροπολίτη Δαμασκηνού. Μπροστά στον αυλόγυρο της εκκλησίας το 1997 ο συνταξιούχος αστυνομικός Μπακόλας Γεώργιος έκτισε το προσκυνητάρι της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας. Σήμερα ιερέας του χωριού είναι ο οικον. Τιμόθεος Σαρίδης.

Το 1940 κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο δύο στρατιώτες από το χωριό έδωσαν το αίμα τους για την πατρίδα, ήταν ο Γραμματικάκης ή Γραμματίκης Χρήστος του Κωνσταντίνου και ο Χαβατζάκης Γεώργιος του Δημητρίου. Κατά την βουλγαρική κατοχή του 1941-1944 πολλοί κάτοικοι του χωριού υπέφεραν από την πείνα και έτρωγαν ξύλο χωρίς λόγο όπως και ο 20χρονος τότε Λιάκας Τριαντάφυλλος που τότε ήταν ακόμα λαϊκός. Αυτός είχε "κλέψει" από το χωράφι τους λίγο σιτάρι και το έκρυψε μέσα στο μαντρί τους, το "έγκλημα" του αυτό το έμαθε ο Βούλγαρος αγροφύλακας Καρά-Γιοβάννης και τον οδήγησε στο κρατητήριο της Κοινότητας στον Άρατο όπου τον μαύρισε στο ξύλο.

Στο χωριό ζούσε και ένας Βούλγαρος ο Κύριλλος αυτός ήταν ένας θεόρατος άνδρας που ήταν φιλέλληνας και είχε ερωτευθεί μάλιστα την Σωτηρία Θεοδωράκη ήταν ο σωτήρας του χωριού και έκτοτε δεν άφηνε κανέναν έποικο να ενοχλεί τους Έλληνες, μάλιστα όταν έμαθε ότι έκλεισαν στο κρατητήριο τον Λιάκα Τριαντάφυλλο μετέβη εκεί και αφού έσπασε την πόρτα τον πήρε και βάζοντας τον πάνω σε ένα γαϊδουράκι τον μετέφερε στο χωριό όπου τον τύλιξαν με φρέσκο δέρμα ζώου για να φύγει το πρήξιμο και οι μαυρίλες.

Φεύγοντας το 1944 οι Βούλγαροι ο Κύριλλος παντρεύτηκε την Σωτηρία και εγκαταστάθηκαν στο Μουμτσίλογκραντ. Πριν 5 χρόνια περίπου ο Κύριλλος απεβίωσε, είχε εκφράσει όμως την επιθυμία στην κηδεία του να κάνουν συλλείτουργο ο παπα-Λιάκας με τον Βούλγαρο ιερέα. Έτσι μετά από άδεια των δύο Μητροπόλεων πραγματοποιήθηκε το συλλείτουργο μια στα ελληνικά και μια στα βουλγαρικά. Πριν δύο χρόνια περίπου απεβίωσε και η σύζυγός του Σωτηρία.

Ντουρντουβάκια οι Βούλγαροι έστειλαν στην Βουλγαρία τον Κασέρη Ευάγγελο, τον Δούκα Σιδέρη, τον Σπυριδάκη Τρύφωνα και ορισμένους άλλους. Από το χωριό αυτό δεν βουλγαρογράφτηκε κανείς, γιατί είχαμε και ορισμένα τέτοια περιστατικά και στην Κομοτηνή και στα χωριά που ορισμένοι αδύναμοι χαρακτήρες είτε λόγω πείνας, φόβου ή οικονομικών συμφερόντων γράφτηκαν ότι η καταγωγή τους ήταν βουλγάρικη με επακόλουθο να έχουν όλα τα δικαιώματα του Βούλγαρου πολίτη.

Το 1944 όταν επικράτησε ο κομμουνισμός στην Βουλγαρία λίγο πριν εγκαταλείψουν την Ελλάδα οι Βούλγαροι συνέλαβαν 7 βασιλικούς Βουλγάρους και τους εκτέλεσαν μπροστά στο καφενείο απέναντι από την εκκλησία του χωριού.

Στο σημείο αυτό οι συγγενείς τους έκτισαν ένα μικρό προσκυνητάρι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και πάνω σε ένα μάρμαρο έγραψαν τα ονόματά τους. Επίσης έσπειραν και ένα κυπαρίσσι. Το 1970 ένας αστυνομικός του αστυνομικού σταθμού Αρίσβης έσπασε και πέταξε την πλάκα με τα ονόματά τους, το προσκυνητάρι βρίσκεται εγκαταλειμμένο και μόνο το κυπαρίσσι στέκεται αγέρωχο εδώ και 77 χρόνια για να μας θυμίζει τον τόπο εκτέλεσης τον βασιλόφρονων Βουλγάρων.

Κατά τον ξενοκίνητο εμφύλιο οι μισοί περίπου άνδρες του χωριού έφυγαν στο βουνό αντάρτες. Την περίοδο εκείνη κάηκαν και πολλά σπίτια του χωριού άλλα από τους αντάρτες και άλλα από τον στρατό. Το 1950 με το "σχέδιο Μάρσαλ" αποκαταστάθηκαν σχεδόν όλα τα σπίτια δωρεάν.

Ένα χιλιόμετρο πριν το χωριό στις 15 Μαρτίου το 1949 οι αντάρτες έβαλαν νάρκη στον δρόμο γιατί από εκεί θα περνούσαν ερχόμενοι από την Κομοτηνή προς τα Αρριανά μια μικρή δύναμη χωροφυλάκων. Μόλις πέρασε το αυτοκίνητο τους, πάτησε την νάρκη και σκοτώθηκαν και οι 7 επιβαίνοντες. Ήταν όλοι 22 έως 25 ετών θύματα του αδελφοκτόνου καταραμένου και ξενοκίνητου Εμφύλιου. Στο σημείο αναγέρθηκε μνημείο.

Το χωριό σήμερα αργοσβήνει μαζί και ο σύλλογος που δεν υπάρχει ενδιαφέρον από τους κατοίκους να τον κρατήσουν ζωντανό, δυστυχώς αυτή θα είναι η κατάληξη των περισσοτέρων χριστιανικών χωριών της περιοχής μας μια και από το κράτος των Αθηνών δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον.

Πηγές

Παπά-Τριαντάφυλλος Λιάκας

Δημήτρης Δ. Καρακούσης - Έντυπο "Από το Τρυφώνιο στο Ιάσιο"

Ανδρέας Λιάκας

Γιώργος Κεραμυδάς oisapes.mysch.gr

Κούλα Παναγιωτίδου