Έθιμα και τις συνήθειες των Ανατολικορωμυλιωτών την περίοδο του Δωδεκαημέρου

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ανατολικορωμυλιωτών Κομοτηνής έχοντας  πολύχρονη εμπειρία στα πολιτιστικά δρώμενα και με αγάπη για την παράδοση και τη λαογραφία της Θράκης, υλοποιεί δράσεις που  συμβάλουν  στην  προβολή του πολιτισμού της,  μέσα από το χορό, το τραγούδι, τη μουσική, τα  δρώμενα, τα ήθη και τα έθιμα.

Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή,  ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ανατολικορωμυλιωτών Κομοτηνής αναβιώνει ‘Τα έθιμα και τις συνήθειες των Ανατολικορωμυλιωτών την περίοδο του Δωδεκαημέρου’. Φέτος θα αναβιώσει το δρώμενο ‘’ Καμήλες και Ντιβιτζήδες" στις 28 Δεκεμβρίου 2019 ημέρα Σάββατο στην κεντρική πλατεία της Κομοτηνής και ώρα 11:30 πμ.

Αποτελεί ένα  από τα πιο γνωστά πρωτοχρονιάτικα έθιμα της Ανατολικής Ρωμυλίας και τελείται από τους πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας  την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ή ανήμερα της Πρωτοχρονιάς. Το έθιμο  έχει τις ρίζες του στην Αρχαιότητα και παραπέμπει στις γιορτές προς τιμή του Θεού Διονύσου, όπου οι πιστοί μεταμφιέζονταν και τιμούσαν το θεό με σάτιρες και χορούς σε «ξέφρενους» ρυθμούς.  Μετά την επικράτηση της χριστιανικής θρησκείας, διαμορφώθηκε ανάλογα για να μπορέσει να διατηρηθεί. Στήνεται ένα μεγάλο γλέντι με όργανα στην πλατεία με τις Καμήλες και τους Ντιβιτζήδες να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο καθώς βρίσκονται πάντα στο εσωτερικό του κύκλου χορεύοντας με ιδιαίτερο τρόπο. Με αυτό τον τρόπο, κόσμος και καμήλες   αποχαιρετούν τον παλιό χρόνο και καλώς ορίζουν τον καινούργιο.

Η καμήλα
 
Η καμήλα επιλέχτηκε  ως ζώο καθώς συμβόλιζε την αφθονία αλλά και γιατί σε αυτό το υπομονετικό ζώο στηρίζονταν το εμπόριο που άνθιζε στη Θράκη. Η καμήλα είναι μια ξύλινη κατασκευή σκεπασμένη με δέρμα, με το  λαιμό να είναι ένα μακρύ ξύλο τυλιγμένο κι αυτό με προβιές. Στην άκρη του είναι το κεφάλι της καμήλας  το οποίο  με κάποια κατασκευή ανοιγοκλείνει το στόμα. Η καμήλα είναι στολισμένη με διάφορες κορδέλες, γιρλάντες και κουδούνια (τούτσια). Ο θόρυβος των κουδουνιών που δημιουργείται καθώς η καμήλα κουνιέται , συντελεί στο ξύπνημα της φύσης από τη χειμωνιάτικη νάρκη. 

Ο Ντιβιτζής

Η φορεσιά του Καμηλιέρη ή Ντιβιτζή  αποτελούνταν από  μακρύ πανωφόρι από προβιά, όμοιο παντελόνι, τσαρούχια, άσπρες γκέτες, τοπούζι στα χέρια και καούκι στο κεφάλι . Το καούκι είναι ένα καπέλο - μάσκα το οποίο φτιάχνεται από "κιτσια" (αρνίσιο μαλλί) σε σχήμα τριγωνικό και επάνω έχει διάφορα στολίδια, κορδέλες, κουδουνάκια μικρά και καθρεφτάκια για να ξορκίζουν το κακό. Το προσωπείο αυτό  είχε ακόμη κατασκευασμένα φρύδια, μουστάκι από σπάγκο, και δόντια από φασόλια περασμένα σε σκοινί με ειδικό τρόπο. Στα χέρια κρατούσε το «τοπούζ'» (ξύλινο ρόπαλο) το οποίο χτυπούσε χάμω εκβιάζοντας, κατά κάποιον τρόπο, τη γονιμότητα της γης.

Η σχέση Καμήλας και Ντιβιτζή

Στο Μεγάλο Μοναστήρι της Ανατολικής Ρωμυλίας, οι Καμήλες  ήταν το έθιμο που άνοιγε και έκλεινε τη χρονιά και αποτελούσε το σημαντικότερο γεγονός της κοινωνικής ζωής των κατοίκων.  Η σχέση μεταξύ καμήλας και Ντιβιτζή ήταν μια σχέση παιχνιδιού. Η καμήλα προσποιούνταν πως πέθαινε κι έπειτα ανασταίνονταν  με την προσφορά κρασιού ή άλλων δώρων. Ανάλογα με την περιοχή, οι κάτοικοι  έβγαιναν είτε ως μορφή  παρέας είτε σε ζευγάρια, γι’ αυτό  υπήρχαν πολλοί Ντιβιτζήδες, ο καθένας με την Καμήλα του, οι οποίοι γύρναγαν στα σπίτια. Όταν η περιφορά της καμήλας τελείωνε, συγκεντρώνονταν όλοι στην πλατεία του χωριού περιμένοντας να τελειώσει η λειτουργία της εκκλησίας ώστε να στήσουν το χορό που κρατούσε ως το βράδυ. Οι καμήλες  χόρευαν τον «καμηλτζίδκου χουρό», κατά τον οποίο, η μία προσπαθούσε να ‘νταϊκώσει’ την άλλη από κάτω (να επιβληθεί η μια της άλλης), και στη συνέχεια, οι ντιβιτζήδες, τον «ντιβιτζίδκου χουρό», όπου έδειχναν  την δεξιοτεχνία τους στο χορό και τραγουδούσαν καλές καμήλες. Συνόδευαν οργανοπαίχτες παίζοντας γκάιντα, καβάλα, ακορντεόν, νταούλ.  

 Καλές καμήλες, καλές καμήλες

καοά κορτσούδια , καοά κορτσούδια (καοά=καλά)

καλές καμήλες, καλές καμήλες

καοά παλ’κάρια, καοά παλ’κάρια

καοά στουλδούδια, καοά στουλδούδια

Πολιτιστικός  Σύλλογος Ανατολικορωμυλιωτών Κομοτηνής