xρονοτοπία

Δεν υπάρχει καμμία αγώγιμη αξίωση Τούρκων πολιτών εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, για «κτήματα που εγκαταλείφθηκαν στην Ελλάδα» με την ανταλλαγή του 1923

Η υπ' αριθμόν 45/2017 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρεθύμνης, έχει ευρύτερο, νομικό και ιστορικό, ενδιαφέρον. Αναφέρεται στις νομικές συνέπειες της ανταλλαγής των πληθυσμών το 1923, μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Η απόφασις, δεν έχει προηγούμενο. Δεν υπάρχει δηλαδή απόφασις ελληνικών δικαστηρίων, η οποία να αποφαίνεται ad hoc για παρόμοιο ζήτημα.
Η απόφασις εξεδόθη επί αγωγής αποζημιώσεως Τούρκων πολιτών κατά του ελληνικού Δημοσίου. Εκρίθη, λοιπόν, ότι δεν υπάρχει καμμία αγώγιμη αξίωση (είτε αυτή στηρίζεται σε αδικοπραξία, είτε σε αδικαιολόγητο πλουτισμό) εις βάρος του ελληνικού Δημοσίου, για τα «κτήματα που εγκαταλείφθηκαν στην Ελλάδα από τους ανταλλάξιμους μουσουλμάνους», στα πλαίσια της Συνθήκης της Λωζάννης και στα πλαίσια της ανταλλαγής των τότε πληθυσμών.  
Η αξίωσις αυτή μετετράπη σε δικαίωμα απολήψεως της αυτής φύσεως και ίσης αξίας περιουσίας στο κράτος υποδοχής (δυνάμει κυρίως των διατάξεων - άρθρα 18 και 32) της Συμφωνίας της Αγκύρας (10.6.1930), μεταξύ Ελλάδος-Τουρκίας. Εκυρώθη με το άρθρο 1 του ν. 4793/1930. Με αυτήν ερυθμίσθησαν τελειωτικώς όλα τα ζητήματα της ανταλλαγής των πληθυσμών και επετεύχθη οριστική εκκαθάρισις των διαφορών, που είχαν προκύψει από την συμφωνία της Λωζάννης. 
Η απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρεθύμνης είναι πρωτοβάθμιος και εφέσιμη. Σε συνδυασμό με άλλες αγωγές, ξένων και αλλοδαπών, κατά του ελληνικού Δημοσίου, που βλέπω να έρχονται συστηματικώς και υποκινούμενες, διαβλέπω ένα σύστημα που πέφτει με τα μούτρα στην πτωχή Ελλαδίτσα, για να «φάει» ό,τι μπορεί. Οι Έλληνες δικαστές ας σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, τούτες τις πονηρές ημέρες.

Η αρχαία Πανταλία της Θράκης, με κοινό ιερό του Ασκληπιού και της Υγείας

Η αρχαία Πανταλία της Θράκης (νυν Κιουστεντίλ στην Βουλγαρία), ήταν μια ακραιφνώς αρχαία θρακική ελληνική πόλις, μαζί με τις πόλεις Μαρκιανόπολις, Νικόπολις προς Ίστρω (Νικιούπ), Σερδική (Σόφια), που άκμασαν επί ρωμαιοκρατίας στην Θράκη. 
Γνωρίζουμε ότι σε αυτήν υπήρχε κοινό ιερό του Ασκληπιού και της θεάς Υγιείας (> κακώς Υγείας) και ο κάτοικός της ελέγετο Πανταλιώτης! Το ζεύγος Ασκληπιός-Υγιεία λατρεύοταν στην Πανταλία ως Τελεσφόροι (κάτι που μας παραπέμπει στο ασκληπιείο της Περγάμου). Ο ιερεύς Ηρακλιανός αυτού του ιερού-ασκληπιείου, μάλιστα, αφιέρωσε κάποτε (στα ρωμαϊκά χρόνια) ανάθημα στο Ασκληπιείον της Επιδαύρου! Η επιγραφή, γραμμένη στα ελληνικά, φυσικά, ήταν χαραγμένη σε τετραγωνικό (70 Χ 63 Χ 58 εκατ.) βάθρο από τιτανόλιθο, με μήκος γραμμάτων 0,050 εκατ. 
ΠΗΓΗ: «Επιγραφαί εξ Επιδαύρου» του Π. Καββαδία, στην «Αρχαιολογική Εφημερίδα», έκδ. της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, τ. α΄ και β΄, 1884.
Η Πανταλία είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Θράκης. Έχει 8.000 χρόνια ιστορίας! Η παρουσία των Θρακών στην «Κοιλάδα του Κιουστεντίλ» χρονολογείται (τουλάχιστον) από το τέλος της Εποχής του Χαλκού (β΄ μισό της 3ης χιλιετίας π.Χ.). Η πόλις έχει περισσότερα από 2.500 χρόνια αστικής παραδόσεως!.. 
Ο αρχαίος θρακικός οικισμός της Πανταλίας ιδρύθηκε από τους Παίονες και τους Αγριάνες (όπου η σύγχρονη πόλις Κιουστεντίλ), τον 5ο αι. π.Χ. Οι Ρωμαίοι την έκαμαν σημαντικό οχυρό, θέρετρο και εμπορικό κόμβο (στον άξονα Θεσσαλονίκης-Σερδικής/Σόφιας), παραφρασμένη ως Pautalia. (Προ της ευρέσεως της προαναφερομένης επιγραφής της Επιδαύρου, δεν γνωρίζαμε το ελληνικό όνομα της θρακικής πόλεως. Απλώς αναφερόταν με το ρωμαϊκό της, Παυταλία).
Το όνομά της ετυμολογείται:
-από το Παγαλία (= «πόλις των παγών/πηγών») > Πανταλία, ή
-από το «η πόλις που έπαυε τα πάντα» (τα νοσήματα) > Παυταλία.
Το Κιουστεντίλ είναι σήμερα εθνικό λουτροθεραπευτικό θέρετρο της Βουλγαρίας, σε υψόμετρο 600 μ. με περισσότερες από 40 ιαματικές πηγές στην πόλη! Τα νερά έχουν υψηλή περιεκτικότητα θειωδών ενώσεων. Χρησιμοποιούνται για την θεραπεία του μυοσκελετικού συστήματος, γυναικολογικών και άλλων παθήσεων. Γι' αυτό η περιοχή έχει πολλά λουτροθεραπευτικά συγκροτήματα (*). Είναι επίσης και φρουτοπαραγωγικό κέντρο. Έτσι δικαιολογείται η ύπαρξις ασκληπιείου ιερού. 
Τον 1ο αι. μ.Χ., ανήκε διοικητικώς στην Μακεδονία. Επί του Ρωμαίου αυτοκράτορος Τραϊανού (106 μ.Χ.) η Pautalia επήρε δικαιώματα και το επίθετο Ulpia. Ο Καρακάλλας (198-217) επέτρεψε στην Ulpia Pautalia να κόβει ιδικά της νομίσματα! 
Πολλά αρχαία θρακικά και ρωμαϊκών χρόνων αντικείμενα εκτίθενται στο Μουσείο Περιφερειακής Ιστορίας της πόλεως, κυρίως μια εντυπωσιακή συλλογή νομισμάτων. 
Τον 4ο αι. μ.Χ. εκτίσθη ένα οχυρό (γνωστό αργότερα με την οθωμανική του ονομασία Hisarlaka). Το 1019 από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Βασίλειο Β΄ Βουλγαροκτόνο (958-1025), έγινε ένα σημαντικό θρησκευτικό και διοικητικό κέντρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Εν συνεχεία ετέθη υπό την Β΄ Βουλγαρική Αυτοκρατορία, μετά την κατάκτηση της περιοχής από τον τσάρο Καλογιάννη (1201-1203). Το 1282, ο Σέρβος βασιλιάς Στέφανος Μιλούτιν, κατακτά την περιοχή. Το 1373 ο στρατός του Ορχάν Γαζή έθεσε την περιοχή υπό οθωμανική υποταγή. Οι οθωμανοί την ονομάζουν Kustendil («Χώρα του Κωνσταντίνου») προς τιμήν του Κωνσταντίνου ή Kjustendil-Banja (για τα λουτρά της). Ο βουλγαρικός πληθυσμός εκδιώχθηκε, εξολόθρευσε ή σκοτώθηκε. Στην θέση τους, ήλθαν Τούρκοι έποικοι από την Μικρά Ασία, κυρίως από το Ικόνιο. Η πόλις επαν-απελευθερώθηκε από την οθωμανική κυριαρχία στις 29 Ιανουαρίου 1878, από ρωσικά στρατεύματα! 
Το Κιουστεντίλ (παλαιότερα και Βελμπάζντ) κείται 90 χλμ. ΝΔ. της Σόφιας και 243 χλμ. Β. της Θεσσαλονίκης.
Τέλος, ας μην αγνοήσουμε την σχέση των τοπωνυμίων Παντελίας - Πεντέλης και των λέξεων «τέλειος» - «τελεσφόρος». Θα επανέλθω.  
(*) βλ. επίσης Γ. Λεκάκη «Οι 755 ιαματικές πηγές της Ελλάδας», εκδ. «Καρφί», 2016.