xρονοτοπία

Ποιες ήταν οι αρχαίες θρακικές πόλεις Σαπάμκη και Δωδώπαρος;

Στην Αρχαιολογική Εφημερίδα του 1883, ο περίφημος Θραξ αρχαιολόγος, Χρήστος Τσούντας, εδημοσίευε μια «ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΕΚ ΘΡΑΚΗΣ», από το Μεγάλο Μοναστήρι της επαρχίας Καβακλή της Ανατωλικής Ρωμυλίας, «δέκα ώρας περίπου βορειοδυτικώς της Αδριανουπόλεως κειμένου», όπως έγραφε.  Ήταν χαραγμένη «επί βωμού (του περικαλλή Φοίβου Απόλλωνος), έχοντος σχήμα δωρικού κίονος μετά βάσεως, ευρισκομένου εν τη εκκλησία του χωρίου».
Από αυτήν την επιγραφή, τα ζητήματα που προκύπτουν είναι πολλά:
Ο Τσούντας εστίαζε στα εξής:
1ον) Ποια είναι η πόλις «Σαπάμκη», η οποία «ουδαμού μνημονεύεται»; Ο Ηρόδοτος (VIII,110) αναφέρει τους Σαπαίους «μεταξύ των εθνών, των οποίων την χώρα διήλθε ο Ξέρξης οδεύων κατά της Ελλάδος, και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς ποιούνται μνεία αυτών και της χώρας των της Σαπαικής ή Σαπαϊκής». Ο αρχαιολόγος προτείνει ότι η Σαπάμκη, ίσως, είναι η Σαπαική. Αλλιώς θα πρέπει να μιλάμε για μια νέα στην γνώση μας, άγνωστη έως τώρα, πόλη της Θράκης!
2ον) Αναφέρεται και η Δωδόπαρος! Η οποία επίσης «νυν πρώτον απαντά», δηλ. για πρώτη φορά αναφέρεται! Δεν μας είναι γνωστή από κείμενα της γραμματείας! Αλλά μόνον από την επιγραφή αυτή (οι επιγραφές επίσης είναι γραπτά κείμενα!)… 
Και καταλήγει ο Τσούντας: «Ώστε η τόσον πτωχή γεωγραφία της Θράκης πλουτίζεται διά νέου ονόματος»…
Και εξακολουθεί πτωχή, ΚΥΡΙΕ Τσούντα, όπως μ’ ακούς, αν μ’ ακούς, απ’ όπου κι αν ευρίσκεσαι…
Πάντως, ίσως, η Δωδόπαρος να είναι μια ακόμη αποικία της Πάρου των Κυκλάδων, στην αρχαία Θράκη (όπως, ήταν λ.χ. το Πάριον, κ.ά.). Η σκαπάνη οφείλει να δείξει… Από την επιγραφή έχουν περάσει… 134 χρόνια…
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

Κινδυνεύουν αρχαίες βραχογραφίες στο «ΣΠΗΛΑΙΟΒΑΡΑΘΡΟ του ΛΑΤΟΜΕΙΟΥ» στην ΑΛΙΣΤΡΑΤΗ ΣΕΡΡΩΝ

Η περιοχή της Αλιστράτης θα μπορούσε να αποτελεί το «θέατρο των ονείρων» των Σπηλαιολόγων, αλλά και κάθε λογής φυσιολατρών! Αφού πέρα από το γνωστό επισκέψιμο για το ευρύ κοινό σπήλαιο, συνυπάρχουν στην περιοχή, σε κοντινή μεταξύ τους απόσταση, βραχοσκεπές και σπηλαιώματα, δύο τουλάχιστον σπηλαιοβάραθρα (του «Περιστεριώνα» και του «Λατομείου» - όπως τα λένε οι κάτοικοι και οι κτηνοτρόφοι της περιοχής), μικρά και μεγαλύτερα καταστόλιστα σπήλαια, και φυσικά το πανέμορφο φαράγγι του Αγγίτη!
Η ευρύτερη περιοχή, κατά μήκος του φαραγγιού του ποταμού Αγγίτη εντυπωσιάζει με την παρουσία πλήθους βραχοσκεπών και σπηλαιωμάτων, αλλά και αρχαίων βραχογραφιών. Πιο εντυπωσιακή αυτή με τα ελάφια… Που δυστυχώς κινδυνεύουν, εάν δεν συντηρηθούν, καταγραφούν, αναδειχτούν…
Το σπηλαιοβάραθρο του «Λατομείου Αλιστράτης» αναπτύσσεται κατά μήκος μιας ιδιαίτερα στενής διάκλασης των ασβεστολιθικών πετρωμάτων της περιοχής. Το συνολικό βάθος ξεπερνά τα 80 μ. Λόγω της μορφολογίας του δεν παρουσιάζει κάποιον ιδιαίτερο σπηλαιοδιάκοσμο πέρα από σχηματισμούς κοραλλιών.
Για περισσότερες φωτογραφίες: Σπηλαιολογική Ομάδα - Σ.Χ.Ο Καβάλας,  <http://kavalacavingteam.blogspot.gr/> http://kavalacavingteam.blogspot.gr/

Η γέννηση του Διόνυσου εικονίζεται σε σαρκοφάγο από την Αφροδισιάδα!

Τέτοιες ημέρες είχε την γιορτή του και ο Θραξ θεός Διόνυσος…
Γι’ αυτόν τον λόγο, δημοσιεύω σήμερα μια «ασυνήθιστη σαρκοφάγο» από το περίφημο Σεβαστείο της Αφροδισιάδας της Καρίας…
Απεικονίζει την γέννηση του Θράκα θεού και την άφιξη του βρέφους στην Νύσα. Συμπαραστέκονται μια νύμφη και ένας σάτυρος. 
Μυθολογικά θέματα στις σαρκοφάγους αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 1% της συνολικής παραγωγής στην αρχαία Ανατολία, στα ρωμαϊκά χρόνια. Έτσι, μέχρι στιγμής, αυτή η σαρκοφάγος είναι ασύγκριτη!
H μητρόπολη της Καρίας, Αφροδισιάδα, ήταν πανάρχαια πόλη των Λελέγων. Ιδρυτής της ήταν ο Βελλερεφόντης. Από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού συναλλασσόταν ήδη με νησιά του Αιγαίου! Απαντάται και ως Νινόη (από τον Ηρακλείδη Νίνο, ιδρυτού της Βαβυλώνος και της Νινευί) και ως Φλάρασα. Με ιερόν του Νινευδίου Διός, με φημισμένο ιερό της θεάς του έρωτος, με την μακροβιοτέρα σχολή γλυπτικής της αρχαιότητος. Εδώ διατυπώθηκε το θεώρημα για την «Λωρίδα του Αλεξάνδρου» και το ουράνιο τόξο. Ανθηροτάτη επί ρωμαϊκών χρόνων. Ευνοημένη και άσυλος επί Καίσαρος και Αυγούστου. Με αρχαίο στάδιο, ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της αρχαιότητος στην Μ. Ασία, το οποίο εκπλήσσει με το μέγεθός του! Με εξαιρετικής τελειότητος λουτρά, που διέθεταν κεντρική θέρμανση. Με την μεγαλύτερη αγορά της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας! Μετονομάσθη σε Σταυρόπολις επί Βυζαντίου. Είχε 50.000 κατοίκους τον 5ο μ.Χ. αι.! Εξ αιτίας του σημαντικού αρχαιολογικού χώρου που ανασκάφηκε, με εντολή της τουρκικής κυβερνήσεως το χωριό Γεϊρά… μεταφέρθηκε λίγο μακρύτερα!
ΠΗΓΗ: Amer. Journal Arch. (AJA).
Γ. Λεκάκη «Η Άγνωστη Μικρά Ασία», εκδ. Κάδμος.

Το αρχαίο Νυμφαίο μιας οικίας στην Θάσο

Αυτό το βιβλίο των Jean-Pierre Sodini, Tony Kozelj, Manuela Wurch-Kozelj αναπαριστά τις διάφορες φάσεις της μεταμορφώσεως ενός σπιτιού στην Θάσο (μεταξύ 3ου-7ου αι.), όπως διαμορφώθηκε από την εξέλιξη του τόπου και της ιστορίας, από την άνοδο του υδροφόρου ορίζοντα, των σεισμών της περιοχής, του τέλους του αρχαίου κόσμου και την άνοδο του χριστιανισμού.
Φαίνεται ότι δεν υπήρξε διακοπή κατοικήσεως. Μάλλον από τύχη στο ρωμαϊκών χρόνων κτήριο σώζονται τα ψηφιδωτά του (που διατηρήθηκαν, παρά την άνοδο του νερού!), η αρχαία εικονογραφία, και η κατασκευή στο περιστύλιο ενός νυμφαίου, με στήλες σε δύο επίπεδα. Αυτό το μνημείο - στο βιβλίο υπάρχει μια πλήρης ανακατασκευή του - είναι το μόνο γνωστό αντίγραφο των αστικών νυμφαίων, που ήταν συνηθισμένα στις πόλεις της Ανατολίας μέχρι την Κωνσταντινούπολη, στα ρωμαϊκά χρόνια. Διατηρήθηκε (όσο ήταν δυνατόν) και αποκαταστάθηκε...
Το βιβλίο (21 × 29,7 εκατ), 224 σελ. εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 2016, από την Γαλλική Σχολή Αθηνών - ISBN 978-2-86958-268-2.