Η γοητεία του χρόνου και του ωρολογίου

Το ρολόι μας, με τους συνεχείς κτύπους του έκλεισε προ λίγων ημερών τον κύκλο του χρόνου και μας πέρασε από το παλαιό 2017 στο νέο χρόνο 2018. Τι να μας κρύβει άραγε ο καινούργιος χρόνος; Άγνωστο. Πάντως η μέτρηση και η παρουσίαση των τελευταίων λεπτών του 2017 και η αρχή των χτύπων του 2018, μας έκανε να νοιώσουμε ένα δέος, για την αλλαγή και πάλι του χρόνου και μια ανεξήγητη γοητεία για το ρολόι.

Αυτό το δέος που μας ασκεί η έννοια του χρόνου, αυτού που πέρασε και αυτού που έρχεται, έχει εμπνεύσει πολλούς ποιητές και συγγραφείς να γράψουν για το αναπόφευκτο γεγονός του χρόνου που περνά και τις επιπτώσεις που φέρνει το πέρασμά του στους ανθρώπους, αλλά και σε ό,τι υπάρχει πάνω στη γη.

Πριν από την εμφάνισή του, ο άνθρωπος για την μέτρηση του χρόνου, είχε επινοήσει άλλα όργανα, όπως το ηλιακά ρολόγια, την κλεψύδρα, τα υδραυλικά ρολόγια κ.ά. Η ζωή ήταν ρυθμισμένη από την ανατολή του ηλίου, τον κύκλο του και την δύση του.

Το ρολόι, είναι από τις πιο σημαντικές τεχνολογικές ανακαλύψεις στην ιστορία του δυτικού κόσμου γιατί η καταμέτρηση και παρουσίαση του χρόνου, έχει μεγάλη σημασία στην λειτουργία της κοινωνίας μας. Η αρχική μορφή του ήταν ογκώδης και η λειτουργία του δύσκολη, αλλά από τον 19ο αιώνα, άρχισαν να γίνονται καλλίτερα από αισθητικής και πρακτικής πλευράς και να στολίζουν καμπαναριά εκκλησιών, παλάτια, πύργους, πλατείες πόλεων και σπίτια πλουσίων. Αργότερα συμπληρώθηκαν και με άλλα στοιχεία, όπως με δυνατούς χτύπους για να ακούγονται, με ημερομηνίες, με ένα κόκορα που με το λάλημά του, μετέδιδε την ώρα, ένα ζευγάρι χορευτών που βγαίνει και χορεύει όταν αλλάζει η ώρα, έγιναν επιτραπέζια και στόλιζαν και τοίχους λαϊκών σπιτιών.

Με την πρόοδο της επιστήμης και τεχνολογίας, έγιναν και διακοσμητικά στοιχεία για την ωραία εμφάνιση στην ενδυμασία των ανδρών - με το χρυσό ή ασημένιο με αλυσίδα μικρό ρολόι, στο ανδρικό γιλέκο - αλλά και πιο μικροσκοπικός με αλυσίδα, σ' ένα γυναικείο φόρεμα, επίσης έγινε και μικρό όμορφο κόσμημα με αλυσίδα στον λαιμό των γυναικών. Και τέλος έγινε απαραίτητο και πολύ χρήσιμο εξάρτημα στον καρπό του χεριού όλων των ανθρώπων, μεγάλων, μικρών, ανδρών και γυναικών, ένα όμορφο και χρήσιμο αντικείμενο για ανταλλαγή δώρων.

Τα ρολόγια κατασκευάστηκαν από χρυσό, ασήμι, μπρούντζο, πορσελάνη και άλλα υλικά, μέχρι - τις μέρες μας - και από νάιλον. Με βάση το ρολόι, δημιούργησαν κάποιοι τεχνίτες όμορφα μπιμπελό, μεγάλα και μικρά αριστουργήματα, που στόλισαν παλάτια και σπίτια. Τα εργαλεία με τα οποία κατασκευάζονταν ή διορθώνονταν τα ρολόγια άκουσα ότι τα ονόμαζαν "ευγενή εργαλεία".

Από τον παππού μου είχα ακούσει (και εκείνος από τον παππού του) να λέει "θα έρθει ένας καιρός, που τα ωρολόγια θα πουλιούνται μέσα σε πανέρια στα παζάρια και στις γειτονιές" και αυτό το βλέπουμε τώρα στην εποχή μας. Στην παιδική μου ηλικία, όταν πήγαινα στο μεγάλο πάρκο της Αγίας Παρασκευής, με εντυπωσίαζε ένα πολύ μεγάλο ρολόι, που ήταν σχηματισμένο στο χώμα, φυτεμένο με πρασινάδα (λεβάντα), σ' ένα χώρο κοντά στο τότε σιντριβάνι, στη μέση του πάρκου. Το κατασκεύασε και το περιποιόταν ένας κηπουρός του πάρκου (που αγαπούσε φαίνεται πολύ την δουλειά του) με ελληνικούς αριθμούς για τις ώρες, με λεπτοδείκτες και όλες τις λεπτομέρειες. Στεκόμασταν τα παιδιά με θαυμασμό μπροστά του και αναρωτιόμασταν δουλεύει ή δεν δουλεύει.

Πόσο δύσκολο θα ήταν για τους ανθρώπους, πριν γίνει προσιτή η αγορά ενός ρολογιού πως κατόρθωναν να προσδιορίσουν την ώρα για να πάνε τα παιδιά σχολεία, οι μεγάλοι στις δουλειές τους, να είναι συνεπείς στα ραντεβού τους. Είναι και αστεία πολλές φορές από τους χτύπους του μεγάλου ρολογιού της πόλης (αν ακουόταν), από τους χτύπους της καμπάνας της εκκλησίας, από τα τρένα που σφύριζαν όταν έρχονταν στον Σιδηροδρομικό Σταθμό (για όσους καθόταν στην περιοχή), από το λάλημα του πετεινού, από τις κότες που κακάριζαν, από τον ήλιο που έρχονταν ή έφευγε στην στέγη του αντικρινού σπιτιού, από την γάτα που ερχόταν στο περβάζι του παραθύρου την ίδια πάντα ώρα, από την αγέλη βοδιών που περνούσε να πάει για βόσκηση κάθε μέρα την ίδια ώρα, και από κάποιους λίγους γείτονες που είχαν την ευτυχία να έχουν δικό τους ρολόι.
Ωστόσο, δεν αργούσαν, ούτε τα παιδιά στο σχολείο, ούτε οι μεγάλοι στις δουλειές τους. Χάρηκα πολύ που διάβασα στην εφημερίδα "ΧΡΟΝΟΣ" ότι επισκευάστηκε, φωτίστηκε και ξαναχτυπάει το ρολόι της πόλης μας. Το αγαπημένο δικό μας ρολόι που το βλέπουμε και το ακούμε από τότε που γεννηθήκαμε. 

Πάντα μας γοητεύουν οι επιβλητικοί χτύποι του και στεκόμαστε όπου και να βρισκόμαστε να ακούσουμε καλά ακριβώς την ώρα όταν χτυπάει. Βρίσκεται σ' ένα όμορφο γραφικό ιστορικό κεντρικό μέρος της πόλης μας, έχει εμφανισθεί σε "κάρτ πορτάλ", ζωγραφίστηκε σε πίνακες από πολλούς και φωτογραφίζεται από κάθε επισκέπτη που θα έλθει στην Κομοτηνή.
Το δικό μου ρολόι (εκκρεμές) συνεχίζει τους δικούς του χτύπους, τικ - τακ - τικ - τακ ασταμάτητα. Μα τι γρήγορα που περνάει η ώρα; Και τι γρήγορα πέρασαν τα χρόνια!

Καλή χρονιά.
Χρυσοθέα Αποστολίδου
Κομοτηνή