Πως να σταματήσετε την πάνα στα νήπια

Το σταμάτημα της πάνας ή αλλιώς αγωγή της τουαλέτας, αποτελεί μια σημαντική διαδικασία για το παιδί γι’ αυτό είναι καλό να ξεκινήσει σε μια περίοδο ελεύθερη από άγχος, μια περίοδο που πρέπει να έχετε περισσότερο χρόνο και υπομονή μαζί του.

Θυμηθείτε πως κάθε παιδί έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και τη δική του ατομικότητα που θα πρέπει να μελετηθούν ώστε η ρουτίνα που θα δημιουργήσετε σχετικά με την αγωγή της τουαλέτας να προσαρμοστεί στο παιδί και όχι το αντίθετο. 

Βασική προϋπόθεση, για να συμβεί αυτό το νέο επίτευγμα, το παιδί πρέπει να μπορεί να ελέγχει τους σφιγκτήρες του, να είναι έτοιμο νοητικά για να καταλάβει τι του ζητάμε και να ωριμάσει ψυχολογικά και συναισθηματικά. 

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι ο έλεγχος των σφιγκτήρων γίνεται μεταξύ των 18 και 30 μηνών ενώ η διακοπή της πάνας συνήθως συμβαίνει στους 28 μήνες για τη διάρκεια της ημέρας και στους 33 για τη νύχτα.

Για την έναρξη αυτής της διαδικασίας πρέπει το παιδί είναι έτοιμο στα παρακάτω σημεία:

α. Φυσική ετοιμότητα
- Να μπορεί να περπατά, να τρέχει, να κάθεται κάτω και να σηκώνεται πάνω με ευκολία, να μπορεί να πάει μόνο στην τουαλέτα και να μπορεί να ανεβοκατεβάζει μόνο το παντελόνι του.
- Να ελέγχει την κύστη του μένοντας στεγνό για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

β. Συναισθηματική/Ψυχολογική Ετοιμότητα
- Να μπορεί να κάτσει και να παίξει ήσυχα για κάποιο χρονικό διάστημα.
- Να θέλει να μιμείται τους ενήλικες π.χ. βούρτσισμα δοντιών, να γευματίζει με μαχαιροπίρουνα και χαρτοπετσέτα.
- Να βρίσκεται σε μια περίοδο σχετικής συνεργασίας. Η συμπεριφορά των παιδιών γύρω στα 2 εναλλάσσεται μεταξύ περιόδων αρνητισμού και συνεργασίας. Αν το παιδί βρίσκεται σε φάση αρνητισμού, περιμένετε για μια πιο συνεργάσιμη περίοδο.
- Να δείχνει ενδιαφέρον για την τουαλέτα.

γ. Ετοιμότητα στην αντίληψη και 
στην εκτέλεση εντολών
- Να έχει επιδείξει τη δυνατότητα να ακολουθεί εντολές και να εκφράζει τις ανάγκες του.
- Να έχει αναπτύξει τη γλώσσα σε σημείο που να ξέρει τι είναι η τουαλέτα.

Έξυπνες συμβουλές για την αγωγή της τουαλέτας:
- Προετοιμάστε το  παιδί για αυτή τη μετάβαση, μέσα από βιβλία και ιστορίες.
- Βρείτε την κατάλληλη χρονική στιγμή όπως κατά τη διάρκεια των διακοπών.
- Ξεκινήστε την εκμάθηση κατά τη διάρκεια άνοιξης ή καλοκαιριού, που το παιδί φοράει λιγότερα ρούχα.
- Επιβραβεύστε συχνά το παιδί, χωρίς όμως υπερβολές.
- Σε περίπτωση «ατυχήματος» να είστε ανεκτικοί και να αποφεύγετε τις τιμωρίες. Καθησυχάστε το και πείτε του πως 'την επόμενη φορά όλα θα πάνε καλύτερα'.
- Ντύστε το παιδί με βολικά ρούχα που μπορεί να ανεβοκατεβάζει μόνο του.
- Τοποθετήστε μόνιμα ένα γιογιό στην τουαλέτα. Το παιδί συνήθως αισθάνεται πολύ πιο ασφαλές αν τα πόδια του ακουμπούν στο πάτωμα.
- Να είστε παρόντες κυρίως τις πρώτες φορές ώστε να το παρηγορήσετε και να το καθησυχάσετε σε περίπτωση ανάγκης.
- Αποφεύγετε να το αφήνετε λερωμένο πολλή ώρα με τη δικαιολογία πως αυτό θα του προκαλέσει την επιθυμία να μάθει να μη λερώνεται.

Τέλος, αν υπάρχουν άλλα άτομα που φροντίζουν το παιδί θα πρέπει κι εκείνα να ενημερωθούν ώστε να ακολουθούν τον δικό σας τρόπο εκμάθησης.

Να θυμάστε πως με την κατάκτηση αυτής της διαδικασίας το παιδί περνάει πλέον σε ένα πολύ βασικό στάδιο στο οποίο αποκτά τον έλεγχο του σώματός του κάνοντας ένα μεγάλο βήμα προς την αυτονομία του.

Καλή επιτυχία!

Βιβλιογραφία
Cole, M., Cole, S. (2002). Η ανάπτυξη 
των παιδιών. Η αρχή της ζωής: εγκυμοσύνη, τοκετός, βρεφική ηλικία. Εκδόσεις Τυπωθήτω
 

* Βαγγέλης Αλεξόπουλος Δάσκαλος, Σύμβουλος Διαπαιδαγώγησης και Μελέτης στο Σπίτι, Συγγραφέας, Μεταπτυχιακό στη Διαπολιτισμική Αγωγή, Κατάρτιση στην Ειδική Αγωγή Διευθυντής Περιοδικού «Όλοι για το Παιδί» 
Πρόεδρος «Φιλεκπαιδευτικού Παιδαγωγικού Συλλόγου Θράκης & Αν. Μακεδονίας»Τηλ: 6983301766 - www.oloigiatopaidi.gr