Μια σκηνοθέτης και ένας καθηγητής μιλούν για τη μνήμη

Γιατί κάποια πράγματα περιέρχονται στην λήθη; Γιατί κάποια πράγματα ανασύρονται από την λήθη και γίνονται συλλογική μνήμη; Ποια πράγματα κάθε εποχή αναζητά να ανασύρει από το παρελθόν και ποια ανασημασιοδότηση δίνει σε αυτά; Στα παραπάνω ερωτήματα επιχείρησαν να απαντήσουν οι ομιλητές της εκδήλωσης με θέμα: Το παρελθόν και η ανακατασκευή του: Μνήμης κείμενα και τόποι. 
Οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΠΕ Ροδόπης, δια των Γραφείων Σχολικών Δραστηριοτήτων και με την υποστήριξη της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Πολιτισμού, Παιδείας, Αθλητισμού Κομοτηνής, διοργάνωσαν την επιμορφωτική εκδήλωση το απόγευμα της Πέμπτης, 1 Δεκεμβρίου στην αίθουσα εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Κυψέλης του Δήμου Κομοτηνής. «Η προσέγγιση της ιστορικής μνήμης είναι θέμα αρκετά ιδεολογικά φορτισμένο, έχει σχέσεις σαφώς με το παρελθόν, αλλά έχει σχέση και με το παρόν και με τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε αν θέλετε και το παρόν μας σε συνάρτηση με το παρελθόν. Είναι ζητήματα πολύπλοκα και διεπιστημονικά, μπορούμε να τα προσεγγίσουμε από ποικίλες μορφές», σημείωσε η Κατερίνα Σχοινά υπεύθυνη σχολικών δραστηριοτήτων Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ροδόπης.

Από τη μνήμη στις μνήμες: μια αναστοχαστική συζήτηση για το παρελθόν με αφορμή τα μνημεία, έκανε στη διάρκεια της εκδήλωσης ο Βασίλης Δαλκαβούκης, επίκουρος καθηγητής Εθνογραφίας του Ελλαδικού Χώρου, στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.  Σύμφωνα με τον κ. Δαλκαβούκη «η μνήμη είναι μια ρευστή διαδικασία που κατασκευάζεται και ανακατασκευάζεται κάθε φορά και είναι μια διαδικασία κοινωνικά σημαντική γι’ αυτό και αλλάζει, διαφορετικά δεν θα άλλαζε, δηλαδή θυμόμαστε αυτό που έγινε με διαφορετικούς κάθε φορά τρόπους ακριβώς γιατί ποτέ δεν μπορούμε να καταστήσουμε με απόλυτο τρόπο αυτό που συνέβη. Ως υποκείμενα αυτής της μνήμης το αναπαριστούμε υποκειμενικά. Επομένως η μνήμη είναι συνάρτηση των υποκειμένων που θυμούνται. Με αυτήν την έννοια η μνήμη είναι μια διαρκής διαδικασία η οποία αλλάζει, αλλάζει ο τρόπος που θυμόμαστε το παρελθόν».  Απευθύνθηκε στους εκπαιδευτικούς, που αποτελούσαν την πλειοψηφία του κοινού της εκδήλωσης, για να καταδείξει έναν τρόπο με τον οποίο μπορούν να δουλέψουν μέσω των πολιτιστικών προγραμμάτων με τη μνήμη στους μαθητές τους.

Με το ανθρωπολογικό ιστορικό ντοκιμαντέρ ασχολείται η σκηνοθέτης και συγγραφέας Δέσποινα Πανταζή. Η κ. Πανταζή μίλησε στην εκδήλωση για την μνήμη ως δομικό στοιχείο της δημιουργίας. Όπως είπε «στη δική μου δημιουργία η μνήμη παίζει καταλυτικό ρόλο». Έχει ασχοληθεί με το ιστορικό και το ανθρωπολογικό ντοκιμαντέρ, με αναφορές στη συλλογική μνήμη ενός λαού, όπως οι πρόσφυγες του 1922 όπου, όπως λέει η ίδια «είχα την τύχη και την πρόνοια να καταγράψω όλες αυτές τις προσωπικές ιστορίες, όσες μπόρεσα φυσικά. Εκεί διαπίστωνες ότι το προσωπικό δεν ήταν τόσο προσωπικό όσο συλλογικό, σημάδευε την ιστορία ενός ολόκληρου λαού. Δηλαδή για παράδειγμα έλεγαν πήραμε το κλειδί μαζί μας, ή πετάξαμε τα φέσια μόλις φτάσαμε στην θάλασσα, γέμισε η θάλασσα φεσάκια δηλαδή οι κοινές μαρτυρίες, ή πήραμε μόνο τα εικονίσματα και την ανάσα μας. Κοινές μαρτυρίες από προσωπικές όμως ιστορίες. Είναι η συλλογική μνήμη ενός λαού που δέχτηκε τις πολύ συγκεκριμένες τυραννικές συνθήκες εγκατάλειψης των πατρίδων τους των προγονικών του κοιτίδων που ήταν κοιτίδες 2 χιλιάδων χρόνων». 

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με προβολή αποσπασμάτων από ιστορικά ντοκιμαντέρ και συζήτηση.