Ο «πόλεμος» των 12 ημερών και η ανταλλαγή των Navtex

Σε πόλεμο νεύρων, αλλά κυρίως σε πόλεμο «Navtex» εξελίσσεται η κρίση των ελληνοτουρκικών σχέσεων ανοικτά του Καστελόριζου, η θρυαλλίδα της οποίας πυροδοτήθηκε από την πλευρά της Τουρκίας το πρωί της Τρίτης 21/07 όταν και εξέδωσε την πρώτη Navtex δέσμευσης περιοχών ανοιχτά του Καστελόριζου με την δεδηλωμένη πρόθεση διεξαγωγής σεισμικών ερευνών από το σκάφος Ουρούτς Ρέι.

Η πρώτη αυτή Navtex έχει διάρκεια από την 21η Ιουλίου έως και τις 2 Αυγούστου και για τις ελληνικές αρχές αποτέλεσε κόκκινο πανί, αλλά και «κόκκινο συναγερμό» ώστε να ξεκινήσει άμεσα μία μεγάλη στρατιωτική προετοιμασία κατά μήκος της μεθοριογραμμής με την Τουρκία σε ξηρά και θάλασσα.

Η περιοχή που δεσμεύει η (πρώτη) τουρκική Navtex ανήκει κατά τα 2/3 στην ελληνική επικράτεια δεδομένης της ύπαρξης του Καστελόριζου που δημιουργεί την ελληνική υφαλοκρηπίδα, αν και η Τουρκία αρνείται να το αποδεχτεί. Εις απάντηση της πρώτης τουρκικής Navtex, Ελλάδα και Κύπρος απάντησαν με αντίστοιχες, οι οποίες απαντήθηκαν καθ’ έκαστη ξεχωριστά από τη γείτονα χώρα.

Το όλον οι Navtex είναι πέντε στον αριθμό ανά ζεύγη αντικρουόμενες πλην του ζεύγους Ελλάδας - Κύπρου που δρουν σχεδόν συμπληρωματικά η μία της άλλης, αλλά σίγουρα «απαντούν» στις αβάσιμες τουρκικές αιτιάσεις.

Καστελόριζο: Το μικρό το μέγα

Αν και την ώρα που συντάσσεται το παρόν, η κρίση ίσως διάγει την πρώιμη φάση της αποκλιμάκωσής της, έχει σημασία να επισημανθεί το βασικό πρόταγμα της Τουρκίας, που σηματοδοτεί την «ετσιθελική» της συμπεριφορά που στοχεύει στην παρουσία της στο Αιγαίο, αλλά και την Ανατολική Μεσόγειο εν γένει (αφού επέλεξε ως σημείο των ερευνών το «τριεθνές» Ελλάδας, Τουρκίας, Κύπρου), όπως αυτό περιγράφηκε στο tweet του Τούρκου υφυπουργού Εξωτερικών Γιαβούζ Σελίμ Κιράν: «δεν μπορεί να είναι λογικό και συμβατό με διεθνές δίκαιο ένα νησί με έκταση 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δύο χιλιόμετρα από την Ανατολία και 580 χιλιόμετρα από την ελληνική ηπειρωτική χώρα, να δημιουργεί υφαλοκρηπίδα 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων».

Ωστόσο, ο χαρακτηρισμός που επέλεξε το Στέητ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ για την επίμαχη περιοχή ανοιχτά του Καστελλόριζου προκαλεί μάλλον προβληματισμό. Στην ανακοίνωσή του, με την οποία καλούσε την Τουρκία να μην συνεχίσει τις προκλήσεις τις, το ΣΝ χαρακτήρισε την περιοχή «αμφισβητούμενα νερά/disputed waters» με τον εκπρόσωπό του να λέει: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες γνωρίζουν ότι η Τουρκία έχει εκδώσει μια NAVTEX για έρευνα σε αμφισβητούμενα ύδατα στην Ανατολική Μεσόγειο. Καλούμε τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν τυχόν σχέδια που έχουν για επιχειρήσεις και να αποφύγουν κινήσεις που θα αυξήσουν τις εντάσεις στην περιοχή».

Ενημερώνονται σήμερα οι πολιτικοί αρχηγοί

Από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης έγινε σχεδόν άμεσα προσπάθεια διεθνοποίησης της κρίσης. Από την πρώτη στιγμή ενημερώθηκαν το ΝΑΤΟ, η Κομισιόν και ο ΟΗΕ και δη τα 5 μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, δηλαδή: ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία.

Εν Ελλάδι, ο πρωθυπουργός κάλεσε σήμερα Πέμπτη προς ενημέρωση τους αρχηγούς όλων των κομμάτων, με το πρόγραμμα να έχει ως εξής:

-Στις 12:30, με τον πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς, Αλέξη Τσίπρα,

-Στις 13:30, με την πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Κινήματος Αλλαγής, Φώφη Γεννηματά,

-Στις 18:15, με τον πρόεδρο του κόμματος Ελληνική Λύση, Κυριάκο Βελόπουλο,

-Στις 19:30, με τον γραμματέα του κόμματος ΜέΡΑ25, Γιάνη Βαρουφάκη.

Η συνάντηση με τον πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, Δημήτρη Κουτσούμπα, θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 24 Ιουλίου στις 09:30.

Η πρόσκληση έγινε δεκτή από όλους, αλλά ο Κυριάκος Μητσοτάκης έγινε αποδέκτης κριτικής τόσο από τον Αλέξη Τσίπρα, όσο και από τον Κυριάκο Βελόπουλο.

Ψυχραιμία και ετοιμότητα στη Θράκη

Η κρίση που προκάλεσε η Τουρκία στο Αιγαίο, εκτός από τις πολιτικές προεκτάσεις έχει προφανώς και στρατιωτικές, καθώς επί της ουσίας του «τρύπημα» του Καστελλόριζου συνιστά για την Ελλάδα casus belli.

Σε κάθε περίπτωση, η έκδοση της πρώτης Navtex από την πλευρά της Τουρκίας προκάλεσε άμεση κινητοποίηση σε στρατιωτικό επίπεδο ανά την Ελλάδα. Στη Θράκη η προετοιμασία αυτή έγινε αντιληπτή σχεδόν από όλους καθώς δεν είναι λίγοι εκείνοι που κατέγραψαν εικόνες μετακίνησης στρατιωτικών οχημάτων ενίοτε και οπλισμένων, κινητικότητα στα στρατόπεδα, αλλά και τις αλλαγές στις βάρδιες των στελεχών του Στρατού Ξηράς (και όχι μόνο), που παραμένουν στα στρατόπεδα από το μεσημέρι της Τρίτης μέχρι και σήμερα.

Φυσικά, υπήρξαν και οι «λιγότερο» ψύχραιμοι που έσπευσαν να εκτονωθούν στα social media με διαφόρων τύπων αναρτήσεις -ενίοτε και επικίνδυνες- εν τούτοις όμως διατηρήθηκε μία κατάσταση σχετικής ηρεμίας σε όλα τα επίπεδα.

Άλλωστε, στρατιωτικές πηγές ανέφεραν σε όλους τους τόνους ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας καθώς η επιχειρησιακή ετοιμότητα των ενόπλων δυνάμεων είναι δεδομένη.

Και μιλώντας για τη Θράκη αξίζει να σημειωθεί και η παρέμβαση της Ντόρας Μπακογιάννη, η οποία προσφάτως απέκτησε νέο δεσμό με την περιοχή, προεδρεύοντας της Διακομματικής Επιτροπής για την ανάπτυξης.

Σχολιάζοντας το θέμα της τουρκικής Navtex, η βουλευτής σημείωσε ότι η κυβέρνηση είναι ψύχραιμη και δείχνει αυτοπεποίθηση.

«Δεν με εκπλήσσει καμία τουρκική Navtex», είπε χαρακτηριστικά. Το γεγονός ότι εξέδωσαν Νavtex για αυτήν την περιοχή είναι χαρακτηριστικό της λογικής, επεσήμανε. Δηλαδή πάει σε μια περιοχή που αμφισβητεί εδώ και πολλά χρόνια, δεν πάει κοντά στο Καστελόριζο.

Με βάση το διεθνές δίκαιο η συζήτηση που κάνουμε για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ πρέπει να γίνει σε διμερές επίπεδο, εξήγησε η κα Μπακογιάννη και πρόσθεσε:

«Εάν νομίζει η Τουρκία ότι θα κάνει διάλογο υπό απειλή είναι βαθιά νυχτωμένη».

Η Άνγκελα Μέρκελ σε ρόλο «πυροσβέστριας»;

Σύμφωνα πάντως με τις πληροφορίες της τελευταίας στιγμής η εικόνα στο ΝΑ Αιγαίο άρχισε να αλλάζει μετά το μεσημέρι της Τετάρτης, οπόταν τα τουρκικά πλοία άρχισαν να επιστρέφουν στα λιμάνια της χώρας απομακρυνόμενα από τα διεθνή ύδατα. Ενώ, το Ουρούτς Ρέις δεν έλυσε κάβους ποτέ (μέχρι το βράδυ της Τετάρτης τουλάχιστον).

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η παρέμβαση της Γερμανίδας Καγελαρίου Άνγκελας Μέρκελ ήταν «πυροσβεστική» ενώ φίλα σε αυτήν προσκείμενα ΜΜΕ της χώρας της, της πιστώνουν την τεράστια επιτυχία αποτροπής ελληνοτουρκικής σύρραξης. Σύμφωνα με τη Bild, όταν η Μέρκελ επικοινώνησε με τον Ερντογάν «τα καράβια είχαν ήδη ξεκινήσει».

H αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος της Γερμανίας Ουλρίκε Ντέμερ επιβεβαίωσε τις πληροφορίες περί τηλεφωνικής συνομιλίας της Άνγκελα Μέρκελ με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν. Σε ό,τι αφορά την επικοινωνία της με τον κο Ερντογάν, δήλωσε ότι στο πλαίσιό της «συζητήθηκαν διάφορα θέματα, ιδιαίτερα η κατάσταση στην Λιβύη και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και διάφορα διμερή ζητήματα».

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το εάν οι τουρκικές γεωτρήσεις αποτέλεσαν θέμα της συνομιλίας με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, η κα Ντέμερ δήλωσε: «Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι θέμα ήταν η Ανατολική Μεσόγειος. Η θέση μας επί της αρχής σε ό,τι αφορά τις γεωτρήσεις, για το θέμα των θαλασσίων συνόρων και την εκμετάλλευση φυσικών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι γνωστή. Υπάρχει και απόφαση για κυρώσεις από την ΕΕ».

Εν κατακλείδι, και επειδή η Navtex της Τουρκίας δεν έχει αποσυρθεί ή τροποποιηθεί, οποιαδήποτε κουβέντα περί αποκλιμάκωσης της κρίσης, παραμένει σοβαρά επισφαλής.