Π. Γκόγκας: Η Ρωσία κερδίζει, οι ΗΠΑ κερδίζουν, οι Ευρωπαίοι πληρώνουμε

Τα παράλογα της ελληνικής οικονομίας που ο κάθε πολίτης δυσκολεύεται να ερμηνεύσει κλήθηκε να διαλευκάνει μιλώντας στο ράδιο Χρόνος 87.5fm και τον Δήμο Μπακιρτζάκη ο καθηγητής Οικονομικών ΔΠΘ και συγγραφέας οικονομικών βιβλίων Περικλής Γκόγκας.

Οι πολίτες βλέπουν τις τιμές καυσίμων στα πρατήρια ν’ αυξάνονται σχεδόν την ίδια στιγμή που ανακοινώνονται διεθνείς αυξήσεις αλλά να μη μειώνονται –το ίδιο γρήγορα και με το ίδιο ποσοστό- όταν η διεθνής τιμή του βαρελιού πέφτει. Βλέπουν επίσης την ενέργεια και τα καύσιμα να έχουν αυξηθεί πάρα πολύ, αλλά τις επιδοτήσεις της κυβέρνησης να μην μπορούν να καλύψουν τη χασούρα. Στα παραπάνω φαινόμενα και σε άλλα πολλά τοποθετήθηκε ο οικονομολόγος.

Τι συμβαίνει με τα καύσιμα
Αναφορικά με τα καύσιμα και γιατί βλέπουμε πάντα πιο γρήγορα τις αυξήσεις κι όχι τις μειώσεις στα πρατήρια ο Περικλής Γκόγκας σημείωσε πως  «όταν η αγορά δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε κι υπάρχουν καρτέλ, τότε έχουμε όλα αυτά τα προβλήματα που βλέπουμε κι αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές».

Κι ανέλυσε: «υπάρχουν αυξήσεις στις διεθνείς τιμές κι αμέσως τις βλέπουμε στα καύσιμα που βάζουμε. Όμως, τον τελευταίο μήνα το πετρέλαιο έπεσε 27% αλλά δε νομίζω να είδε κανείς στο βενζινάδικο τέτοια μείωση. Και σίγουρα δεν φταίνε τα βενζινάδικα σε αυτό, γιατί η αγορά πετρελαίου, του ρεύματος και του φυσικού αερίου στη χώρα μας ελέγχεται από τρεις-τέσσερις εταιρίες. Οπότε δεν είναι παράξενο που κοιτούν το συμφέρον τους για να έχουν όσο το δυνατό μεγαλύτερο κέρδος. Οι αγορές λειτουργούν εξαιρετικά όταν είναι πλήρως ανταγωνιστικές, δηλαδή υπάρχουν πολλές εταιρίες που δεν μπορεί να κυριαρχήσει καθεμία στην αγορά ή να κάνουν καρτέλ για να μπορέσουν να κυριαρχήσουν στην αγορά. Αλλά αυτό το βλέπουμε στην Ελλάδα στα περισσότερα προϊόντα».

Σε αυτό το σημείο ζητήθηκε η γνώμη του για την έλλειψη επαρκών ελέγχων στη χώρα μας, πρόβλημα το οποίο αναγνώρισε. «Δεν υπάρχει έλεγχος. Έχουμε μία Επιτροπή Ανταγωνισμού που θεωρητικά είναι επιφορτισμένη με αυτή τη λειτουργία, αλλά πρακτικά οι σημαντικές παρεμβάσεις που έχει κάνει (είναι λίγες όπως για παράδειγμα) μία που έκανε πριν μερικούς μήνες για τους μαρμαράδες στη Χίο που είχαν κάνει καρτέλ για τα νεκροταφεία. Καλά έκανε... αλλά σίγουρα δεν είναι αυτό το πρόβλημα που καίει τον πολίτη. Τα μεγάλα προβλήματα είναι στην ενέργεια, τα τρόφιμα και πολλά πράγματα της καθημερινότητας» δήλωσε.

Η Ρωσία κερδίσει, οι ΗΠΑ κερδίζουν, οι Ευρωπαίοι πληρώνουν
Με δεδομένο τον πόλεμο μεταξύ Ουκρανίας-Ρωσίας και την απόφαση των Ρώσων να περιορίσουν κατά πολύ την προμήθεια της ΕΕ με καύσιμα, με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οικονομολόγος ρωτήθηκε γιατί αντίστοιχα δεν αυξάνουν την παραγωγή τους άλλες χώρες που έχουν ορυκτά καύσιμα, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. «Γιατί η ενέργεια γενικότερα –πετρέλαιο και ηλεκτρισμός- είναι ένα αγαθό που έχει ανελαστική ζήτηση, δηλαδή αν αυξήσει την τιμή του 10% δεν θα μειωθεί η ζητούμενη ποσότητα τόσο αλλά λιγότερο, επομένως έχουν κέρδος από αυτό. Γι’ αυτό δεν θέλουν ν’ αυξήσουν την παραγωγή τους, γιατί οι περισσότεροι θα συνεχίζουμε ν’ αγοράζουμε σε αυτές τις υψηλές τιμές. Δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς, να μη χρησιμοποιούμε ρεύμα ή βενζίνη. Κι έτσι κερδίζουν όλοι... αυτοί και χάνουμε εμείς φυσικά» απάντησε.

Ο καθηγητής εξήγησε πως από τα διεθνή οικονομικά γεγονότα τόσο η Ρωσία όσο κι οι ΗΠΑ βγαίνουν κερδισμένες, ενώ... τη λυπητερή καλούμαστε να πληρώσουμε οι Ευρωπαίοι. «Το εμπορικό ισοζύγιο της Ρωσίας είναι το καλύτερο που έκανε τα τελευταία 15 χρόνια, το ρούβλι είναι το νόμισμα με τη μεγαλύτερη άνοδο τους τελευταίους έξι μήνες παγκόσμια. 

Η Ρωσία δεν φαίνεται να πλήττεται καθόλου από τα μέτρα, αντίθετα φαίνεται να πηγαίνει εξαιρετικά καλά. Ο Πούτιν σίγουρα είχε υπολογίσει όλα αυτά κι είχε ετοιμάσει το έδαφος [...]. 

Οι Αμερικάνοι κερδίζουν από τις πετρελαϊκές εταιρίες και τις συμφωνίες με την Ευρώπη, για να μας παρέχουν το υγροποιημένο φυσικό αέριο. Όλοι κερδίζουν αλλά μόνο οι Ευρωπαίοι χάνουμε δυστυχώς» είπε και αντιπρότεινε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση έπρεπε ν’ ακολουθήσει μία αυτόνομη κι ανεξάρτητη στρατηγική για τα δικά της συμφέροντα κι όχι απλώς να πράττει ό, τι αποφασίζουν οι ΗΠΑ.

Εάν τα κράτη-μέλη της ΕΕ δεν χαράξουν νέα στρατηγική, τότε από τις εταιρίες που δραστηριοποιούνται εντός της Ένωσης «όσες μπορούν θα μετακυλήσουν το τελικό κόστος στον καταναλωτή κι όσες δεν μπορούν θ’ αντιμετωπίσουν πρόβλημα ύπαρξης μετά από όλα αυτά. Θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις».

Να αισιοδοξούν… οι πλούσιοι;
Κληθείς να σχολιάσει την επιδοματική πολιτική στην ενέργεια, η οποία όμως δεν καλύπτει όλες τις αυξήσεις τιμών, ο οικονομολόγος είπε πως «κάτι είναι αλλά δεν καλύπτει πολλά πράγματα» κι εξέφρασε την άποψη πως «σίγουρα δεν έχει βοηθήσει τον μέσο πολίτη».

Ερωτώμενος εάν οδηγούμαστε σε περαιτέρω φτωχοποίηση του μέσου νοικοκυριού απάντησε «ναι αυτό βλέπω, φτωχοποίηση των μεσαίων και των χαμηλότερων κοινωνικοοικονομικά τάξεων. Οι υψηλότερες τάξεις θα πάνε καλύτερα αλλά οι χαμηλότερες χειρότερα, αυτό θα γίνει με τις πολιτικές που ακολουθούνται εδώ κι αρκετά χρόνια εκεί οδηγούμαστε δυστυχώς»

Πάντως, σχολιάζοντας το δημόσιο χρέος της χώρας που συνεχίζει ν’ αυξάνεται, εδώ δεν φάνηκε ιδιαίτερα ανήσυχος. «Το χρέος δεν με απασχολεί, γιατί μπορεί ν’ αυξάνεται σε απόλυτες τιμές αλλά αυτό είναι το πιο βασικό πράγμα. Το πιο βασικό είναι το πότε χρειάζεται να το αποπληρώσεις. Και πλέον οι ανάγκες εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους είναι χαμηλές και διασπείρονται στα επόμενα 50 με 70 χρόνια. Επομένως, δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα» είπε.

Τέλος, απαντώντας στο ερώτημα εάν πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ή απαισιόδοξοι για την ελληνική οικονομία, εξήγησε πως η απάντηση είναι διαφορετική ανάλογα με το που “ανήκει” ο καθένας. «Εξαρτάται από την οπτική γωνία του καθενός. Εάν είμαι ένας από τους ιδιώτες που έχουν πάρει την ενέργεια και θησαυρίζουν από την κατάσταση θα ήμουν πάρα πολύ αισιόδοξος. Οι εταιρίες ενέργειας στην Ελλάδα έβγαλαν μισό δις κέρδη σε ένα εξάμηνο. Εάν από την άλλη μεριά είμαι το μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα δεν αισιοδοξώ ιδιαίτερα, γιατί βλέπω ότι πληρώνω πολλά περισσότερα απ’ ό,τι πριν. Αλλά φταίω κι εγώ ως νοικοκυριό, γιατί όταν πριν μερικά χρόνια είχαμε μόνο τη ΔΕΗ, την κατηγορούσαμε και την κοροϊδεύαμε πως συνεχώς έχει ζημίες. Είχε γιατί δεν μετακινούσε το κόστος σε μας, αλλά τώρα που έρχεται σε μας και η ΔΕΗ έχει κέρδη. Άρα, πρέπει να είμαστε... ευχαριστημένοι. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε ενημερωμένοι πολίτες, πρέπει να κοιτάμε πίσω από τη βιτρίνα κάθε πράγματος που μπορεί να φαίνεται καλό αλλά σε βάθος να μην είναι» δήλωσε.