Άγνωστα νεότερα μνημεία σε Μαρώνεια, Ίασμο, Πολύανθο και Αγίασμα

Είναι τα νεότερα μνημεία της Ροδόπης. Κάνουμε λόγο για έξι μνημεία, εκτός Κομοτηνής, τα οποία χρονολογούνται μετά το 1830 και, άρα, δεν θεωρούνται ...αρχαία. Επομένως, δεν προστατεύονται από την εφορεία αρχαιοτήτων Ροδόπης, αλλά από την υπηρεσία νεοτέρων μνημείων και τεχνικών έργων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με έδρα την Ξάνθη. 

Η γνωριμία μας με τα έξι αυτά μνημεία, έρχεται σε συνέχεια της γνωριμίας μας με τα είκοσι τρία μνημεία που βρίσκονται εντός Κομοτηνής! Φυσικά, κάποια από αυτά έχουν αξιοποιηθεί στο μέγιστο από την πολιτεία, λειτουργώντας ως χώροι που βρίθουν πολιτισμού, κι άλλα είναι παραμελημένα κι έχουν φθαρεί με το πλήρωμα του χρόνου. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της καλής πρακτικής στη διατήρηση μνημείων, είναι το αρχοντικό Ταβανιώτη στη Μαρώνεια. Το αρχοντικό είναι πλήρως συντηρημένο και λειτουργεί ως μουσείο, αποτελώντας ένα από τα "κοσμήματα", αισθητικής και ιστορίας σημασίας, της Μαρώνειας. "Η Μαρώνεια και ο Ίσμαρος από τα προϊστορικά ως τα νεότερα χρόνια", είναι η θεματική του μουσείου, όπου θα βρείτε πλήθος εκθεμάτων μέσα από τα οποία γίνεται η ιστορική αναδρομή, συνοδεία αντίστοιχων πληροφοριών. Το έργο είχε ενταχθεί στο περιφερειακό αναπτυξιακό πρόγραμμα 2000-2006, με συνολικό προϋπολογισμό 550.000 ευρώ (κατά 75% χρηματοδοτούμενο από την Ευρώπη και κατά 25% από την Ελλάδα). Βέβαια το μουσείο, ελλείψει προσωπικού, παραμένει κλειστό τους χειμερινούς μήνες και θα είναι ευχής έργο αν θα λειτουργήσει το φετινό καλοκαίρι. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα κακής πρακτικής είναι το αρχοντικό Παπαβασιλείου στον Ίασμο. Το κτίριο έχει φθαρεί με τα χρόνια, καθώς δεν αξιοποιείται με κάποιον τρόπο. Αποτέλεσμα είναι οι τοίχοι να βρωμίζουν, τα παράθυρα να υποχωρούν, και τα αρχοντικό να χάνει την ...αρχοντιά του! 

Αναλυτικά, τα μνημεία:
Δ/νση / Καθεστώς Προστασίας    Επωνυμία / Ιδιοκτήτης 
Οικισμός Αγίασμα Δήμου Σώστη / Κτίριο    Κοινοτικό παλαιό κατάστημα
Ίασμος /Κτίριο + περιβ. χώρος    «Αρχοντικό» / Παπαβασιλείου
Ίασμος / Κτίριο + περιβ. χώρος    Κτίριο / Λειβαδά
Μαρώνεια / Κτίριο + περιβ. χώρος    «Αρχοντικό» / Ταβανιώτη
Μαρώνεια / Κτίριο +    Κατοικία / Αθανάσιος και Ευθυμία Βαλδραμίδη
Πολύανθος - Σιδηροδρομικός Σταθμός / Κτίρια    Τα κελύφη των παρακάτω κτιρίων στο σιδηροδρομικό σταθμό Πολυάνθου:  1. Κτίριο επιβατών, 2. Οίκημα ομάδας και Υπ/του, 3. Σιδηρά Υδαταποθήκη ιδ. ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε.