Επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών ο Μιχαήλ Γ. Μερακλής

Στις 3 Απριλίου 2019, ημέρα Τετάρτη και ώρα 7.00 μ.μ. στο Μουσικό Γυμνάσιο της Κομοτηνής (Π. Ελλή 9) το Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών θα αναγορεύσει σε επίτιμο διδάκτορά του τον ομότιμο καθηγητή λαογραφίας των Πανεπιστημίων Αθηνών και Ιωαννίνων Μιχαήλ Γ. Μερακλή.

Η συμβολή του στη λαογραφική επιστήμη είναι τεράστια. Οργάνωσε διεθνή λαογραφικά συνέδρια, έλαβε μέρος με πρωτότυπες πάντα ανακοινώσεις σε πάμπολλα συνέδρια σε Ελλάδα και Εξωτερικό, είναι μέλος των συντακτικών επιτροπών πολλών αναγνωρισμένων εκδόσεων και διεθνών επιστημονικών επιτροπών. Το συνολικό συγγραφικό του έργο είναι ογκώδες. Συναριθμεί δεκάδες βιβλία λαογραφικού περιεχομένου, λογοτεχνικής κριτικής, μεταφράσεις αρχαίας ελληνικής και λατινικής λογοτεχνίας, πολυάριθμα λαογραφικά μελετήματα, άρθρα, βιβλιοκρισίες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά και εφημερίδες, προλόγους λαογραφικών και μη βιβλίων καθηγητών, ερευνητών και λαογράφων, μεγάλο αριθμό άρθρων και μελετημάτων για πρόσωπα και θέματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Όλες του οι δημοσιεύσεις εντυπωσιάζουν για το επιστημονικό εύρος τους και τις καινοτόμες προσεγγίσεις.

Η μεγαλύτερη όμως συνεισφορά του στην επιστήμη της Λαογραφίας είναι η θεματική και κυρίως η μεθοδολογική ανανέωση της επιστήμης που διακονεί, χάρη στα οποία αυτή απέκτησε κύρος και διεθνή αναγνώριση. Εισήγαγε την ιστορικοκοινωνική μέθοδο αναλύσεως των λαογραφικών φαινομένων, σύμφωνα με την οποία, τα μέχρι τότε α-ιστορικώς μελετώμενα λαογραφικά φαινόμενα μελετώνται πλέον εν συγκεκριμένω τόπω και χρόνω και σε συνδυασμό με όλες τις κοινωνικές παραμέτρους με τις οποίες αυτά συσχετίζονται. Με την έννοια αυτήν, εισάγει την έννοια-κλειδί της ιστορικότητας των λαογραφικών φαινομένων και την πολυεπιστημονικότητα στην επιστήμη του, καθώς πλέον αυτή δέχεται την αρωγή και των άλλων συναφών προς αυτήν ανθρωπιστικών επιστημών, της Ιστορίας πρωτίστως, της Κοινωνιολογίας, της Φιλολογίας, της Κοινωνικής και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας. Η μετακίνηση των ενδιαφερόντων των νέων ερευνητών από τη μελέτη του κόσμου της υπαίθρου σε αυτόν των άστεων γίνεται με την προτροπή και το υπόδειγμα του Μερακλή. Επιπλέον, πρότεινε και νέα «εργαλεία» της μεθόδου του: Η προφορική ιστορία και τα αυτοβιογραφικά κείμενα αποτελούν ενδεικτικά δύο από αυτά. Με αυτά, επιπροσθέτως, κατέστησε τον απλό άνθρωπο, τον λαό εν γένει, δημιουργό της ιστορίας και του πολιτισμού του.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο καθηγητής Μερακλής αγνοεί πλέον το παρελθόν, αντιθέτως μάλιστα, όχι μόνον σέβεται την προσφορά των προ αυτού παλαιότερων λαογράφων, αλλά επιμένει να μελετά ο ίδιος και να προτείνει στους μαθητές του την (με την ίδια μέθοδο ανάλυσης) θεώρηση και των άλλων περιόδων του ιστορικού ελληνικού βίου (αρχαία Ελλάδα, Βυζάντιο).

Σημαντική είναι επίσης η προσφορά του στην κατάρτιση μιας ολόκληρης γενεάς νέων επιστημόνων λαογράφων, πολλοί από τους οποίους υπηρετούν σήμερα στα ελληνικά πανεπιστήμια. Οι διδακτορικές επιπλέον διατριβές που επόπτευσε κατά καιρούς είναι δεκάδες, με αυτές έδωσε σε νέους ερευνητές και μετέπειτα πανεπιστημιακούς τη δυνατότητα να εξελιχθούν, σπάζοντας τον μέχρι τότε κλειστό κύκλο… Ο καθηγητής Μερακλής έδειξε εμπιστοσύνη στους νέους ερευνητές, τους παρείχε αφειδώς την αρωγή του, τους καθοδηγούσε με την πανθομολογούμενη σοφία του, με το δυσεύρετο ήθος του και προπάντων με την πατρική του αγάπη που διέχεε σε όποιον του τη ζητούσε. Ο Μερακλής είναι πρωτίστως δάσκαλος, έδωσε νέα διάσταση στον ρόλο του ακαδημαϊκού δασκάλου ως βαθύτατα δημοκράτης άνθρωπος.

Για όλα τα παραπάνω του έχουν απονεμηθεί διάφορα βραβεία. Ήδη από το 1965 έχει τιμηθεί με το βραβείο Φέξη της «Ομάδας των 12», το 1995 η Ακαδημία Αθηνών τον τίμησε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη, το ίδιο έτος του απενεμήθη το γερμανοαυστριακό βραβείο Herder από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης και από το ίδρυμα Alfred Toepfer του Αμβούργου, κλπ.