3 χρόνια capital controls

Μόνο συμβατικό δεν ήταν το Σάββατο 28 Ιουνίου 2015 για την Κομοτηνή, όπως και όλη την Ελλάδα. Τότε είναι που οι Έλληνες έρχονται αντιμέτωποι με κάτι πρωτόγνωρο για την ελληνική οικονομία και την καθημερινότητά μας, τους Κεφαλαιακούς Ελέγχους ή τα πλέον γνωστά capital controls. Ουρές, παράπονα, φόβο, αναστάτωση, μία κοινωνία σε αναβρασμό καταγράφει ο "Χ" τότε.

Τα capital controls καθιερώθηκαν στην Ελλάδα, όταν η κυβέρνηση ήρθε στο τέλος της περιόδου παράτασης διάσωσης χωρίς όμως να έχει έρθει σε συμφωνία για περαιτέρω επέκταση με τους πιστωτές της και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να μην αυξηθεί περαιτέρω το επίπεδο της δανειστικής έσχατης προσφυγής  για τις ελληνικές τράπεζες. Ως αποτέλεσμα, η ελληνική κυβέρνηση αναγκάστηκε να κλείσει άμεσα τις ελληνικές τράπεζες για σχεδόν 20 ημέρες και να εφαρμόσουν ελέγχους στα τραπεζικά εμβάσματα από ελληνικές τράπεζες σε ξένες τράπεζες, και τα όρια για αναλήψεις μετρητών (μόνο 60€ ανά μέρα αρχικά), για να αποφευχθεί ένα ανεξέλεγκτο Bank-Run και μια πλήρης κατάρρευση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. 

Γιατί οδηγηθήκαμε στα capital controls
Με τον αν. καθηγητή Οικονομικών Δ.Π.Θ. και συγγραφέα Περικλή Γκόγκα κάνουμε την ανάλυση. "Είχαμε φτάσει σε μια κατάσταση που οι τράπεζες είχαν μείνει από ρευστό χρήμα. Οι πολίτες στα χρόνια της κρίσης σιγά-σιγά άρχισαν να παίρνουν τις καταθέσεις τους με αποτέλεσμα δύο με τρία χρόνια πριν από τα capital controls να έχουν χαθεί πάνω από 40 δις από τις τράπεζες. Αυτά τα χρήματα είτε έμειναν στα σπίτια είτε έφυγαν στο εξωτερικό", εξηγεί για την κατάσταση πριν το 2015 ο κος Γκόγκας, υπενθυμίζοντας και το εξής: "Το χειρότερο ήταν ότι, μετά την αλλαγή της κυβέρνησης και την αναδιαπραγμάτευση, έφυγαν άλλα 25δις μέσα σε έξι μήνες, που είναι πάρα πολύ μεγάλο μέγεθος. Φανταστείτε ότι το σύνολο των καταθέσεων που έχουν στην διάθεσή τους οι τράπεζες είναι 130 με 150 δις". 

Ο ίδιος εξηγεί ότι τον πρώτο καιρό αντισταθμίζαμε την χασούρα γιατί "οι ελληνικές τράπεζες έπαιρναν ρευστότητα από την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα. Όμως κι αυτή είχε όριο, το οποίο - όταν το εξαντλήσαμε, βρεθήκαμε σε αδιέξοδο" και κάπου εκεί ...αναγκαστικά γεννήθηκαν τα capital controls, τα οποία η κυβέρνηση παρουσίασε ως πολιτική απόφαση, αν και ήταν ουσιαστικά μονόδρομος: "Το τραπεζικό σύστημα αλλιώς δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει, άρα θα μιλούσαμε για πλήρη κατάρρευση, κι έτσι ήρθαν τα capital controls, που εκεί που είχαμε φτάσει ήταν αναγκαία".

Τι ισχύει σήμερα
Ο Π. Γκόγκας δεν κρύβει όμως ότι πλέον "έχουν γυρίσει καταθέσεις πίσω στην Ελλάδα", γιατί "παρά τα προβλήματα και τα αρνητικά που έχει η οικονομία, υπάρχει μία σταθερότητα τα τελευταία χρόνια, επομένως υπάρχει εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία. Γι' αυτό και χαλαρώνουν τα capital controls", τα οποία - όπως μας - λέει πλέον δεν αγγίζουν τον περισσότερο κόσμο, αλλά αγγίζουν επαγγελματίες, ακόμη και μικρομεσαίους που δεν μπορούν να κάνουν κάποιες μεγάλες εισαγωγές. Κι αυτό είναι κάτι που δυσκολεύει τους Έλληνες επιχειρηματίες προφανώς. Σήμερα κι από 4 Ιουνίου του τρέχοντος έτους, το ποσό ανάληψης μετρητών έχει αυξηθεί από 2.300 ευρώ σε 5.000. 

Συγκεκριμένα, επιτρέπεται η πραγματοποίηση ανάληψης μετρητών έως του ποσού των 5.000 ευρώ, ανά ημερολογιακό μήνα, ανά καταθέτη ανά πιστωτικό ίδρυμα, από τα ιδρύματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Επίσης έχει αυξηθεί  το ποσό μεταφοράς ευρώ ή ξένου νομίσματος στο εξωτερικό από 2.300 ευρώ σε 3.000. 

Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές στη ζωή μας
Πέρα του αρνητικού τοπίου των capital controls, αυτά έχουν και δύο θετικά στοιχεία: Το πρώτο είναι αυτό που αναφέρθηκε, δηλαδή η σταθερότητα που αυτά προσφέρουν. Το δεύτερο είναι η εισαγωγή των ηλεκτρονικών συναλλαγών στη ζωή του Έλληνα ο οποίος "έμαθε να χρησιμοποιεί κάρτες, ηλεκτρονικές συναλλαγές, ηλεκτρονικό χρήμα, κι αυτό είναι πάρα πολύ καλό, γιατί μειώνει την φοροδιαφυγή", όπως εξηγεί ο κος Γκόγκας, ο οποίος σημειώνει ότι πλέον οι επιχειρήσεις έχουν εκσυγχρονιστεί, καθώς διαθέτουν POS. Και με τη διαφαινόμενη άρση των capital controls - το επόμενο εξάμηνο όπως προσδιορίζει ο καθηγητής - αυτές οι καλές συνήθειες θα παραμείνουν στην καθημερινότητά μας.