Διάλογος ουσίας: δημόσια ή ιδιωτικά πανεπιστήμια;

Αναγνωρίζοντας το ενδιαφέρον της φοιτητικής κοινότητας για εκδηλώσεις ακαδημαϊκού περιεχομένου, η φοιτητική παράταξη Νομικής ΔΠΘ που φέρει το όνομα Ανεξάρτητη Νομική Κομοτηνής (ΑΝΟΚ), συνέχισε τις δράσεις της, με μία εκδήλωση αφιερωμένη σε ζήτημα-σταθμό για την ελληνική κοινωνία.

Πιο συγκεκριμένα, την Τετάρτη 16 Νοεμβρίου στις 17:00 στο αμφιθέατρο 5 της Νομικής στην πανεπιστημιούπολη, διεξήχθη εκδήλωση με θέμα: "Δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια. Απόψεις για το μέλλον της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης" και τον εξής προβληματισμό: "δημόσια ή ιδιωτικά Πανεπιστήμια; Η επιλογή της μίας οδού είναι μονόδρομος; Ποιό είναι το συνταγματικό καθεστώς;"

Το συνταγματικό καθεστώς είναι ξεκάθαρο, όμως οι γενικότεροι προβληματισμοί αναφορικά  πρώτον, με την ανάγκη ύπαρξης ιδιωτικών ιδρυμάτων και δεύτερον, με την εξίσωσή τους με τα δημόσια, ποικίλουν. Έγκριτοι επιστήμονες πραγματοποίησαν εισηγήσεις, προκειμένου να διαλευκάνουν όσο το δυνατό καλύτερα το ζήτημα, καταθέτοντας διαφορετικές απόψεις. 

Στους συμμετέχοντες δόθηκαν βεβαιώσεις παρακολούθησης. Το ζήτημα που συζητήθηκε ήταν διαχρονικό και επίκαιρο, η ημερομηνία όμως διεξαγωγής της εκδήλωσης ήταν ατυχής, διότι η επομένη, 17η Νοεμβρίου, όντας αργία, απέτρεψε την παρακολούθηση από πολλούς φοιτητές, με αποτέλεσμα το κοινό να είναι περίπου 50 άτομα.

ΟΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ Κ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
Ο Κυριάκος Παπανικολάου, λέκτορας Δημοσίου Δικαίου στη Νομική ΔΠΘ, έκανε διευκρινίσεις αναφορικά με το ισχύον συνταγματικό καθεστώς. Στο Σύνταγμά μας παρέχεται ένα σαφές πλαίσιο για το ζήτημα και, ιδίως, στο άρθρο 16 παράγραφος 5 και παράγραφος 8, που η πρώτη ορίζει πως "η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Τα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους. Συγχώνευση ή κατάτμηση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να γίνει και κατά παρέκκλιση από κάθε αντίθετη διάταξη, όπως νόμος ορίζει. Ειδικός νόμος ορίζει όσα αφορούν τους φοιτητικούς συλλόγους και τη συμμετοχή των σπουδαστών σ' αυτούς", και η δεύτερη πως "Νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους χορήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων που δεν ανήκουν στο Κράτος, τα σχετικά με την εποπτεία που ασκείται πάνω σ' αυτά, καθώς και την υπηρεσιακή κατάσταση του διδακτικού προσωπικού τους. Η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται".
Συνεπώς, η συμβολή του κ. Παπανικολάου στην εκδήλωση δεν σχετιζόταν με το να ληφθεί κάποια δικαιοπολιτική θέση, διότι η παρούσα συνταγματική διάταξη είναι σαφής. Ο ίδιος αναφέρθηκε στην ιστορική διάσταση του άρ.16Σ και διευκρίνισε στους παρευρισκόμενους τις παραμέτρους του. Στόχος του ήταν οι αποκλίνουσες προτάσεις των δύο εισηγητών, που ακολουθούν παρακάτω, να μπορέσουν να σταθμιστούν και να αξιολογηθούν στο υπάρχον νομικό πλαίσιο.

Β. ΚΙΝΤΗ: "ΝΑ ΕΠΙΤΡΑΠΕΙ Η ΙΔΡΥΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ"
Υπέρ της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων, στηρίζοντας την άποψή της κυρίως σε δύο δικαιολογητικές βάσεις, τάχθηκε η Βάσω Κιντή, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα Φιλοσοφίας και Θεωρίας της Επιστήμης και της Τεχνολογίας, Τμήμα ΜΙΘΕ ΕΚΠΑ, και αρθρογράφος στο "Βήμα". Η ίδια αποδέχθηκε την πρόταση των φοιτητών και ταξίδεψε από την Αθήνα, προκειμένου να κάνει την εισήγησή της.

"Πρέπει να επιτραπεί η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων για δύο λόγους: 
Πρώτον, για λόγους αρχής, δηλαδή για ζητήματα ελευθερίας και ισότητας, διότι είμαστε μία φιλελεύθερη δημοκρατία και σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου δεν υπάρχει συνταγματική απαγόρευση για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει, ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα είναι το κεντρικό σημείο αναφοράς για την ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας. Το να βελτιώσουμε τα δημόσια πανεπιστήμια πρέπει να είναι η πρώτιστη υποχρέωσή μας, γιατί η πλειονότητα των νέων πάντοτε θα είναι φοιτητές σε δημόσια ιδρύματα. Απλώς, δεν αντιλαμβάνομαι για ποιο λόγο πρέπει να απαγορεύεται συνταγματικά. Η συνταγματική απαγόρευση έγινε ρητά στη Μεταπολίτευση και εμμέσως από την χούντα, ενώ στα προηγούμενα συντάγματα δεν απαγορευόταν.

Δεύτερον, για λόγους καλών συνεπειών, οι οποίες είναι πως δεν θα αναγκάζονται οι φοιτητές μας, που δε μπορούν να φοιτήσουν σε δημόσια ιδρύματα μέσω πανελληνίων, να μεταναστεύουν στο εξωτερικό. Αυτό συνεπάγεται ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας αλλά και των ίδιων των οικογενειών που στέλνουν τα παιδιά τους στο εξωτερικό, κι επίσης θα είναι καλό, διότι θα υπάρχει ένας ακόμη χώρος για την απασχόληση ακαδημαϊκού προσωπικού. Επιπλέον, θα μειωθεί η πίεση των πανελληνίων αλλά και το άγχος στα φροντιστήρια. Τέλος, είναι λάθος να θεωρεί κανείς ότι στα ιδιωτικά πανεπιστήμια φοιτούν μόνο οι ελίτ, ίσα-ίσα οι πολύ πλούσιοι πηγαίνουν τα παιδιά τους κατευθείαν στο εξωτερικό, ενώ πιο ασθενείς οικονομικά τα στέλνουν στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, εφόσον αναγνωριστούν, θα λειτουργούν υπό την αιγίδα και την εποπτεία του κράτους, κάτι που σημαίνει πως θα προστατεύονται αυτοί που καταφεύγουν σε αυτά από εκμετάλλευση και παραπλάνηση που είναι διαδεδομένες. Πρέπει να έχουμε κανόνες διαφάνειας, λογοδοσίας και σωστής εποπτείας", επεσήμανε η κα. Κιντή, αναδεικνύοντας αφενός την ανάγκη "συμπόρευσης" της Ελλάδας με το διεθνές νομικό πλαίσιο κι αφετέρου τα θετικά αποτελέσματα της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Π. ΓΚΟΓΚΑΣ: "ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΝΑ ΦΟΒΗΘΕΙ ΤΙΠΟΤΑ"
Κατά της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων, ή ορθότερα υπέρ της άποψης ότι τα δημόσια πανεπιστήμια υπερισχύουν των ιδιωτικών, ακόμη κι αν τα τελευταία ιδρυθούν στην Ελλάδα, στάθηκε ο Περικλής Γκόγκας, αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό τμήμα του ΔΠΘ, συγγραφέας και αρθρογράφος στο "Βήμα". 

"Αυτό το θέμα απασχολεί την Ελλάδα εδώ και τριάντα χρόνια. Πιστεύω ότι είναι αδιάφορο τελείως, αν θα υπάρξουν ή όχι ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα, διότι είναι αδύνατο να γίνουν καλύτερα από τα δημόσια. De facto υπάρχουν ήδη ιδιωτικά ιδρύματα, τα γνωστά σε όλους κολέγια, από τα οποία δεν απαγορεύεται σε κάποιον να διδάξει ή να προσλάβει κάποιον απόφοιτό τους. Λειτουργούν, είναι χαμηλής ποιότητας και τα μαστίζει η διαφθορά. Έχω δουλέψει σε κολέγια και ξέρω πως είναι, ενώ ακούω και μαρτυρίες συναδέλφων μου", είπε, ενώ για το αν τα δημόσια πανεπιστήμια καλύπτουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες πρόσθετε ότι "παρέχουν όλες τις προδιαγραφές. Φοιτητές μας από το τμήμα Οικονομικών του ΔΠΘ φεύγουν με υποτροφίες σε Αγγλία και Αμερική, και δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο. Αντίθετα, όταν κατά τις δεκαετίες του 1990 και 2000 μπήκαν τα ιδιωτικά ιδρύματα, ήταν μία "φούσκα" που "έσκασε". Πλέον, τα περισσότερα κλείνουν, είτε γιατί δεν έχουν φοιτητές και άρα έσοδα, είτε γιατί υπάρχει διαφθορά και τα κλείνει το δημόσιο. Η εμπειρία των ιδιωτικών πανεπιστημίων, μέσα από παραδείγματα σε εσωτερικό και εξωτερικό, είναι πολύ κακή. Το δημόσιο πανεπιστήμιο δεν έχει να φοβηθεί τίποτα. Ακόμη κι αν γίνουν ιδιωτικά πανεπιστήμια, ποιος μπορεί να επενδύσει 10 δις ευρώ, που χρειάζονται, για να φτιαχτεί ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο;".

Επομένως, ο κ. Γκόγκας ανέδειξε έναν "ώριμο" προβληματισμό, διανθίζοντάς τον με πλήθος παραδειγμάτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που αποδεικνύουν ότι το πείραμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν είναι επιτυχές, ενώ, την ίδια στιγμή, τα δημόσια ιδρύματα στην Ελλάδα παρέχουν ευκαιρίες και προδιαγραφές, προκειμένου ένας φοιτητής να αριστεύσει σε αυτά και, μετέπειτα, στο επάγγελμά του.