Επιτύμβιες στήλες εβραϊκού νεκροταφείου «αποκαλύφθηκαν» στην Κομοτηνή

Την «αποκάλυψη» επιτύμβιων στηλών εβραϊκού νεκροταφείου στην Κομοτηνή, πάνω από το Μέγαρο Μουσικής, έκανε γνωστή με ανάρτησή του στο facebook ο μελετητής της ιστορίας του εβραϊκού πολιτισμού Θρασύβουλος Παπαστρατής.

Η ανάρτησή του, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα καθώς είναι, ακολουθεί αυτούσια: «Μέχρι πρόσφατα ήξερα πως δυο μόνο επιτύμβιες στήλες από το παλιό εβραϊκό νεκροταφείο της Κομοτηνής σώζονταν στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου. Αίφνης τον Απρίλιο, εν μέσω κορωνοϊού, ο εξαιρετικός εκπαιδευτικός της Κομοτηνής Ανδρέας Μαρμαράς, με ενημέρωσε για την ύπαρξη πλήθους επιτύμβιων πλακών, σε χώρο πρώην στρατοπέδου. Ο καιρός περνούσε κι εγώ δεν μπορούσα να ανέβω για να τα δω ιδίοις όμμασι. Ώσπου πρόσφατα μια άλλη εκλεκτή εκπαιδευτικός Vanessa Mark και ερευνήτρια επικοινώνησε μαζί μου για να μάθει για την Ιστορία των Κομοτηναίων Εβραίων και την πληροφόρησα για το εύρημα. Άμεσα, οι δυο εκπαιδευτικοί επισκέφτηκαν το χώρο και επιβεβαιώθηκε η αρχική θέση. Οι πλάκες βρίσκονται πίσω από το Μέγαρο Μουσικής Κομοτηνής, σε κοντινή θέση από το άλλοτε κοιμητήριο. Εκείνοι που τις μετέφεραν τις τοποθέτησαν ως ανάχωμα, πιθανώς για όμβρια ύδατα. Δεν το κρύβω ότι το πρώτο μου αίσθημα ήταν ενθουσιασμός. 

Στη συνέχεια με κατέλαβε δέος στη σκέψη της υπερ-χιλιόχρονης ιστορίας της Εβραϊκής Κοινότητας Κομοτηνής και των εκατοντάδων θυμάτων της γερμανικής θηριωδίας. Ένοιωσα να πνίγομαι, θυμήθηκα το νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης, τις πλάκες του οποίου ακόμη κάποιοι χρησιμοποιούν ως οικοδομικά υλικά. Συγκλονίστηκα. Στα αυτιά μου ηχούσαν φωνές από την Τρεμπλίνκα, από τις στάχτες. 

No os olvidaremos jamas, Hermanos. Δε θα σας ξεχάσουμε ποτέ αδέλφια. Ήρθε στο φως ένα κομμάτι της ιστορίας, πολύ σπουδαίο, που κατά την ταπεινή μου γνώμη πρέπει να αξιοποιηθεί με μεταφορά των πλακών πέριξ των ερειπίων της Συναγωγής, ώστε να αναδειχθεί ο χώρος ως ενιαίο σύνολο. Οι δυο εκλεκτοί δάσκαλοι της Κομοτηνής έκαναν μια μεγάλη μιτσβά και τους είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων…».