«Ο Έβρος πίσω από τον φράχτη» - Το νέο podcast του iMEdD για την ερήμωση των ακριτικών χωριών

Στα 17 χωριά στο Τρίγωνο Έβρου οι κάτοικοι δεν ξεπερνούν τους 2000, ενώ οι περισσότεροι είναι ηλικιωμένοι. Για να πάρουν τα φάρμακα τους πρέπει να πάνε στο γειτονικό χωριό, στα Δίκαια

Στα χωριά του βόρειου Έβρου, σχεδόν όλες οι ιστορίες τελειώνουν με τη φράση, «οι νέοι έχουν φύγει». Οι νέοι χρειάζονται κίνητρα για να μείνουν, όμως η πολιτεία δεν φαίνεται να έχει κάποιο σχέδιο για τους κρατήσει στην περιοχή

«Μα πως είναι δυνατόν να μην φοβάσαι όταν ζεις μόνη σου και γύρω σου πάνω από 10 σπίτια είναι άδεια και έρημα; Τη νύχτα ακούω μόνο τα τσακάλια…». Με τα λόγια αυτά η Φωτεινή Βενετίδου μιλά για τη μοναξιά που βιώνει στην άκρη της Ελλάδας

Ρεπορτάζ Απόστολος Στάικος, συνδημιουργός του podcast «Ο Έβρος πίσω από τον φράχτη» παραγωγής του iMEdD

«Μα πως είναι δυνατόν να μην φοβάσαι όταν ζεις μόνη σου και γύρω σου πάνω από 10 σπίτια είναι άδεια και έρημα; Τη νύχτα ακούω μόνο τα τσακάλια…». Με τα λόγια αυτά η Φωτεινή Βενετίδου μιλά για τη μοναξιά που βιώνει στην άκρη της Ελλάδας. Κατοικεί στο Ορμένιο, έχει χάσει τον άντρα της και τα δύο της παιδιά έχουν μεταναστεύσει στη Γερμανία. Στα χωριά του βόρειου Έβρου, σχεδόν όλες οι ιστορίες τελειώνουν με τη φράση, «οι νέοι έχουν φύγει».

Το πρώτο από τα τρία επεισόδια του νέου podcast παραγωγής του iMEdD εστιάζει στη δημογραφική κατάρρευση του Τριγώνου και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ντόπιοι.

Στα 17 χωριά οι κάτοικοι δεν ξεπερνούν τους 2000, ενώ οι περισσότεροι είναι ηλικιωμένοι. Για να πάρουν τα φάρμακα τους πρέπει να πάνε στο γειτονικό χωριό, στα Δίκαια. Εκεί βρίσκεται και η μοναδική τράπεζα της περιοχής που όμως ανοίγει δύο ημέρες την εβδομάδα και για λίγες ώρες.

«Όλοι πάνε στην τράπεζα για να κάνουν τις δουλειές τους. Πολλοί ηλικιωμένοι είναι όρθιοι για ώρες και όταν έρθει η σειρά τους, ο υπεύθυνος τους λέει πως αυτό που θέλουν μπορεί να γίνει μέσω web banking. Μα πες μου σε παρακαλώ, πως να το κάνει αυτό ένας 80χρονος που ζει ολομόναχος;», αναρωτιέται η Φωτεινή Βενετίδου.

Χωρίς «πρωτάκια» το Δημοτικό Σχολείο Δικαίων
Ανάλογη η εικόνα και στα Δίκαια με τα περισσότερα σπίτια να είναι κλειστά. Κάποια έχουν αρχίσει να πέφτουν, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι κληρονόμοι αποφασίζουν να το γκρεμίσουν αφού οι γονείς έχουν πεθάνει και τα παιδιά δεν επιστρέφουν στο χωριό.

Στα Δίκαια βρίσκεται και το μοναδικό σχολείο της περιοχής. Όμως φέτος στην 1η Δημοτικού δεν υπάρχει κανένας μαθητής.

«Το Υπουργείο Παιδείας σκεφτόταν να κλείσει το σχολείο, όμως ζητήσαμε και πήραμε παράταση για δύο με τρία χρόνια. Εδώ είναι το τελευταίο σχολείο της χώρας, δεν πρέπει να κλείσει», υποστηρίζει η πρόεδρος του τοπικού συμβουλίου, Σάσα Παυλίδου.

Παρά την μείωση του πληθυσμού, στο Ορμένιο και στα Δίκαια υπάρχουν δύο καφενεία και μια κεντρική πλατεία. Στον δρόμο συναντάς κάποιους ανθρώπους και βλέπεις αυτοκίνητα να περνούν.

«Απαξίωση και εγκατάλειψη, αυτό νιώθουμε»
Στα χωριό Δίλοφος η εικόνα είναι πραγματικά σοκαριστική. Οι δρόμοι έχουν «σκάσει», χόρτα έχουν φυτρώσει και το αυτοκίνητο «χορεύει» στις λακκούβες. Τα περισσότερα σπίτια έχουν παραδοθεί στη φύση, τεράστια καταπράσινα δέντρα έχουν σκεπάσει τα κτίρια και με δυσκολία μπορείς να εντοπίσεις την πόρτα ή τα παράθυρα.

Εδώ, ζούνε 20 άνθρωποι, οι περισσότεροι ηλικιωμένοι. Το σχολείο του χωριού έχει εγκαταλειφθεί εδώ και χρόνια. Στην είσοδο του κτιρίου, η επιγραφή γράφει πως κατασκευάστηκε το 1950 μετά από έρανο και με την στήριξη του βασιλιά Παύλου. Η παιδική χαρά έχει σκουριάσει, κάτι που μάλλον είναι λογικό αφού στον Δίλοφο δεν κατοικεί κανένα παιδί.

«Απαξίωση και εγκατάλειψη, αυτό νιώθουμε. Δεν ενδιαφέρεται κανένας, μας θυμούνται μόνο στις εκλογές. Δεν έχουμε ούτε λεωφορείο, ούτε τρένο και μόλις μπαίνεις στο χωριό σε καλωσορίζει το μήνυμα της τουρκικής εταιρείας κινητής τηλεφωνίας», λέει ο Σάκης Τσομπανίδης, ένας από τους λιγοστούς κατοίκους του χωριού.

«Δεν θέλω να φύγω», λέει ο 95χρονος Στέλιος Ντουρανίδης
Στο Σπήλαιο, αν και τα προβλήματα είναι εξίσου έντονα, η πρώτη εικόνα σε ξεγελάει. Κόσμος, αυτοκίνητα, γέλια και φωνές δημιουργούν την αίσθηση πως το χωριό «ξέφυγε» από την μοίρα της ερήμωσης. Όμως όλα αυτά οφείλονται στον Αγροτουριστικό συνεταιρισμό γυναικών Τριγώνου «Η Γαία», που καλωσόρισε τον Σύλλογο Τριγωνιτών Θέρμης από τη Θεσσαλονίκη.

Στο προαύλιο του παλιού σχολείου που πλέον φιλοξενεί τη «Γαία» οι ταξιδιώτες πίνουν τον καφέ τους, ενώ η 76χρονη Χρυσούλα Φραγκούλη τους κρατά συντροφιά με ένα μοιρολόι για τον πόνο και τον καημό της ξενιτιάς.

«Στη Θεσσαλονίκη έχω 22 συγγενείς. Παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα και όμως είμαι τελείως μόνος. Εδώ δεν έχω κανέναν. Δεν θέλω να φύγω, στην πόλη θα πάω μόνο αν δεν μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου», λέει ο 95χρονος Στέλιος Ντουρανίδης.

Στο χωριό πλέον ζούνε περίπου 150 άνθρωποι. Τουλάχιστον 20 είναι άνω των 80 ετών. Οι νέοι μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού, όπως και τα μικρά παιδιά. Οι κάτοικοι υποστηρίζουν πως δεν υπάρχουν δουλειές, αφού όλες οι βιοτεχνίες είτε έκλεισαν είτε μεταφερθήκαν στη Βουλγαρία. Οι νέοι χρειάζονται κίνητρα για να μείνουν, όμως η πολιτεία δεν φαίνεται να έχει κάποιο σχέδιο για τους κρατήσει στην περιοχή.

Το χωριό Κριός των 7 κατοίκων
Το πρώτο επεισόδιο της σειράς ολοκληρώνεται στο χωριό Κριός. Έχει μόλις 7 κατοίκους. Η κυρία Αναστασία ζει μόνη, είναι άρρωστη και δεν έχει αυτοκίνητο.

Ζει με τον σκύλο της τον Ρούντι και δεκάδες γατάκια. Ευτυχώς έχει καλούς φίλους που την επισκέπτονται συχνά και την βοηθούν όταν πρέπει να αγοράσει τα φάρμακα της και να πάει στο σούπερ μάρκετ.

«Και τι να κάνεις και που να πας; Παίρνω 300 ευρώ επίδομα λόγω της ασθένειάς μου και με αυτά προσπαθώ να τα φέρω βόλτα. Από την Αλεξανδρούπολη και πάνω μας έχουν εγκαταλείψει τελείως. Δυστυχώς, αυτή είναι η αλήθεια», υποστηρίζει η Αναστασία Αμπράση.

Το iMEdD
Το δεύτερο επεισόδιο ανεβαίνει σε Spotify, Apple Podcasts, youTubePodcasts και podcast.imedd.org στις 23 και το τρίτο στις 30 Ιανουαρίου.

Το iMEdD (incubator for Media Education and Development) είναι ένας μη κερδοσκοπικός δημοσιογραφικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2018 με αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), με στόχο την ενίσχυση της δημοσιογραφικής κοινότητας στην Ελλάδα και διεθνώς.