Ούτε τουρίστες - ούτε φοιτητές ( ; )

Μπορεί στην τοπική κοινωνία οι πρώτες ανακοινώσεις Τμημάτων του Δ.Π.Θ. ότι θα επιλέξουν την εξ αποστάσεως διδασκαλία για το χειμερινό εξάμηνο 2020-21 να έπεσαν ως κεραυνός εν αιθρία, πλην όμως ο «Χ» από τις αρχές Σεπτεμβρίου είχε προειδοποιήσει για την εξέλιξη φιλοξενώντας πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ υπό το ερώτημα «πόσοι φοιτητές τελικά θα έρθουν στην Κομοτηνή;», στον απόηχο διευρυμένης σύσκεψης του πρυτανικού συμβουλίου Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης με τους επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων Δήμου Κομοτηνής, παρουσία και παραγωγικών φορέων της περιοχής.

Τότε ήταν –και παραμένουν- τα δεδομένα που έχει θέσει το Υπουργείο Παιδείας ως εξής: Τα Τμήματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης μπορούν να λειτουργήσουν δια ζώσης, με την προϋπόθεση όμως ότι στα θεωρητικά μαθήματα θα «έμπαιναν» μέχρι 50 φοιτητές ανά αίθουσα και στα πρακτικά μέχρι 30. Επικουρικά, το Υπουργείο θέτει μία σειρά από υγειονομικά πρωτόκολλα που πρέπει να τηρηθούν.

Οι πρώτες ανακοινώσεις τμημάτων
Χθες έβγαλαν επίσημες ανακοινώσεις ότι θα διδάξουν εξ αποστάσεως το χειμερινό εξάμηνο 2020-21 τα Τμήματα Νομικής και Γλώσσας-Φιλολογίας-Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών, με έδρα την Κομοτηνή.

Η ανακοίνωση της Νομικής ήταν σύντομη και παρατίθεται αυτούσια: «Το Τμήμα Νομικής, στην με αριθμ. 272/23.9.2020 Συνέλευσή του, αφού έλαβε υπ' όψιν την έκτακτη κατάσταση πανδημίας και την με αριθμ. 115744/Ζ1/4.9.2020 ΚΥΑ (ΦΕΚ 3707/Β/4.9.2020), αποφάσισε ομόφωνα τη διεξαγωγή των μαθημάτων του προπτυχιακού προγράμματος εξ αποστάσεως». Δεν έχει γίνει γνωστός ο τρόπος διδασκαλίας στα μεταπτυχιακά.

Η ανακοίνωση του Παρευξεινίων ήταν αρκετά πιο επεξηγηματική: «Η Συνέλευση αποφάσισε […] η διδασκαλία του συνόλου των μαθημάτων του χειμερινού εξαμήνου του ακαδημαϊκού έτους 2020-21 να διεξαχθεί εξ αποστάσεως. Κύρια αίτια για τη λήψη της απόφασης αποτέλεσε η διαπίστωση της αδυναμίας να τηρηθούν όσα υποδεικνύονται στην ΚΥΑ, καθώς:

• οι διαθέσιμοι χώροι διδασκαλίας δεν μπορούν να καλύψουν τις διδακτικές ανάγκες του Τμήματος υπό τις προϋποθέσεις της ΚΥΑ,
• ελάχιστα γνωστικά αντικείμενα συγκεντρώνουν δηλώσεις λιγότερες των 50, 
• η παλαιότητα του χώρου και των εγκαταστάσεων καθιστά δύσκολη την τήρηση των κανόνων προστασίας,
• η διεξαγωγή μαθημάτων σε άλλους προσφερόμενους χώρους, εκτός Τμήματος, δεν ενδείκνυται καθώς πολλά εξ αυτών υποστηρίζονται από συγκεκριμένη υλικοτεχνική υποδομή (π.χ. διδασκαλία και εκμάθηση των γλωσσών) […]».

Διφορούμενη ανακοίνωση εξέδωσε τα περασμένα εικοσιτετράωρα το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας, περιμένοντας εν πολλοίς το πόσοι φοιτητές θα εγγραφούν στο Τμήμα.

Μέχρι και το βράδυ της Πέμπτης, τα υπόλοιπα Τμήματα που έχουν έδρα στην Κομοτηνή δεν είχαν εκδώσει επίσημη ανακοίνωση. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Χ», το πιθανότερο είναι να πραγματοποιηθούν δια ζώσης τα μαθήματα στο ΤΕΦΑΑ που έχει αρκετή πρακτική διδασκαλία. Αντιθέτως, το πιθανότερο είναι σε πολυπληθή Τμήματα, όπως το Ιστορίας και Εθνολογίας καθώς και το Οικονομικών Επιστημών, να προκριθεί ως λύση η εξ αποστάσεως διδασκαλία. Άγνωστος παραμένει ο τρόπος με τον οποίο θα διεξαχθούν τα μαθήματα στα Τμήματα Ελληνικής Φιλολογίας, Κοινωνικής Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής.

Τι δείχνουν οι αριθμοί
Αριθμητικά μιλώντας, μέχρι στιγμής οι φοιτητές Νομικής και Παρευξεινίων «δεν χρειάζεται» να έρθουν αυτή τη στιγμή στην πόλη. Συνολικά, κάνουμε λόγο για δύο πολυπληθή Τμήματα, με τη μεν Νομική να έχει περισσότερους από 1.500 φοιτητές, το δε Παρευξεινίων περισσότερους από 500. Οι πρωτοετείς φοιτητές για το έτος 2020-21 στη Νομική είναι 477 και στο Παρευξεινίων 159, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για τη ζήτηση ακινήτων.

Επομένως, μόνο με τις δύο πρώτες ανακοινώσεις περισσότεροι από 2.000 φοιτητές «δεν χρειάζεται» να έρθουν στην πόλη. Εάν επιβεβαιωθεί το πιο πιθανό σενάριο, ότι δηλαδή στην εξ αποστάσεως διδασκαλία θα προχωρήσουν τουλάχιστον ένα με δύο ακόμη πολυπληθή Τμήματα, τουλάχιστον 3.000 φοιτητές «δεν θα χρειάζεται» να έρθουν στην Κομοτηνή από την 1η Οκτωβρίου μέχρι και τα τέλη Φεβρουαρίου ’21 περίπου, οπόταν κι ολοκληρώνεται η χειμερινή εξεταστική περίοδος.

Μόνο οι πρωτοετείς φοιτητές στα υπόλοιπα Τμήματα έχουν ως εξής: Ελληνικής Φιλολογίας 217, Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού 373, Κοινωνικής Εργασίας 120, Κοινωνικής Πολιτικής 130, Οικονομικών Επιστημών 329, Πολιτικής Επιστήμης 180. Ασφαλώς, ποτέ δεν φοιτούν στην πόλη το σύνολο των φοιτητών, ωστόσο το αριθμητικό μέγεθος «στα χαρτιά» έχει όπως καταγράφηκε.

Τριγμοί στην τοπική οικονομία
Ήδη έχουν καταγραφεί αρκετές αντιδράσεις από τον επαγγελματικό κόσμο της Κομοτηνής και τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Δεν είναι μυστικό πως η τοπική οικονομία της πόλης έχει «δομηθεί» γύρω από τους φοιτητές σε μεγάλο βαθμό τις τελευταίες δεκαετίες. Οι αρμόδιοι της Κομοτηνής δεν θέλουν μεν οι φοιτητές να αποτελέσουν υγειονομική «βόμβα» για την περιοχή, πλην όμως εξηγούν ότι η Π.Ε. Ροδόπης έχει αρκετές εβδομάδες να σημειώσει επιβεβαιωμένο κρούσμα κορωνοϊού.

Εν πάση περιπτώσει, η προσεχής απουσία μεγάλης μερίδας των φοιτητών, αναδεικνύει τις παθογένειες της τοπικής οικονομίας, που «άναρχα» έχει «πιαστεί» γύρω από το φοιτητικό εισόδημα, κάτι που πράγματι έχει δώσει οικονομική ώθηση σε εκατοντάδες οικογένειες της περιοχής, πλην όμως μπορεί να δράσει κι αντίστροφα στην παρούσα συγκυρία.

Σε πρώτη ανάγνωση, καίρια φαίνεται να πλήττεται η αγορά ακινήτων και συναφών επαγγελμάτων (μεσιτεία, ξενοδόχοι, κλπ), καθώς οι πρωτοετείς φοιτητές που δεν έχουν δια ζώσης μαθήματα δεν αναμένεται να νοικιάσουν σπίτια, τουλάχιστον για το πρώτο μισό του ακαδημαϊκού έτους. Επίσης, αρκετοί τεταρτοετείς φοιτητές (που βλέπουν ήδη το μισό έτος «εξ αποστάσεως») αναμένεται να αδειάσουν νωρίτερα τις κατοικίες τους. Αναφορικά με τους δευτεροετείς και τριτοετείς φοιτητές, εναπόκειται στη δική τους βούληση, εάν θα έρθουν στην πόλη, παρότι δεν θα γίνονται δια ζώσης μαθήματα.

Καίρια αναμένεται να πληγεί ο ήδη «χτυπημένος» το τελευταίο εξάμηνο κλάδος της Εστίασης. Οι επαγγελματίες είδαν κλειστά για μήνες τα καταστήματά τους λόγω lockdown, άνοιξαν ξανά τις κλειδαριές τους με πολλά περιοριστικά μέτρα και πλέον δουλεύουν υπό τον «φραγμό» του ωραρίου, μέχρι τις 00:00 καθημερινά.

Από την απουσία των φοιτητών αναμένεται να πληγεί και ο εμπορικός κόσμος, ιδίως τα καταστήματα εξοπλισμού σπιτιών, οικοσυσκευών, κλπ.
Επικουρικά, καθότι η τοπική οικονομία είναι ένα μικρό «πλέγμα», οι τριγμοί δεν θα αργήσουν να αποτυπωθούν σε όλη την πόλη, η οποία ανάμενε έστω τους φοιτητές, αφότου είχε αποδεχθεί ότι δεν θα έρχονταν οι τουρίστες.

Περί υγείας…
Όλα τα παραπάνω καταγράφονται ως γεγονότα και οι επιπτώσεις τους. Καθότι, όμως, το ζήτημα είναι υγειονομικό, η Πολιτεία οφείλει να δώσει πιο πειστικές απαντήσεις για το πως λαμβάνονται κάποια τοπικά μέτρα. Επαγγελματίες και ιδιοκτήτες ακινήτων συνομολογούν πως προέχει η δημόσια υγεία, ενώ πράγματι η μετακίνηση μεγάλου πληθυσμού μπορεί να αποτελέσει υγειονομική «βόμβα» για την περιοχή. 

Μία άλλη «βόμβα», όμως, η οικονομική, είναι έτοιμη να εκραγεί, με την πόλη και τους πολίτες της να βρίσκονται μπροστά σε δύσκολα διλήμματα.