Το παράδειγμα του Κάλχα

Το 2005 σημειώθηκε η τελευταία μεγάλη πλημμύρα στον Κάλχα, με τους κατοίκους τότε να μετρούν απώλειες στην περιουσία τους. Από τότε τα πλημμυρικά φαινόμενα ταλαιπωρούσαν κατά καιρούς τον οικισμό του Δήμου Κομοτηνής, καθιστώντας την προστασία του κάτι παραπάνω από επιτακτική. Σήμερα η πραγματικότητα είναι διαφορετική και το επιβεβαίωσε το χωρίς προβλήματα πέρασμα της κακοκαιρίας της 17ης Δεκεμβρίου 2017 από τον συγκεκριμένο οικισμό, κακοκαιρία που προκάλεσε όμως καταστροφές σε άλλες περιοχές του νομού Ροδόπης.

"Ακόμα και τα αυτοκίνητα περνούσαν χωρίς πρόβλημα από την ιρλανδική διάβαση", είναι το χαρακτηριστικό σχόλιο του δημοτικού συμβούλου από τον Κάλχα Ερτζάν Κιοσσέ για την τελευταία κακοκαιρία. Σε εκείνον απευθυνθήκαμε για να μεταφέρει την προσωπική του εμπειρία από τον οικισμό και να πει ότι τα σοβαρά προβλήματα ανήκουν στο παρελθόν, χάρη στη διπλή παρέμβαση που έχει γίνει από τον Δήμο Κομοτηνής και την Περιφέρεια ΑΜ-Θ. 

Η πρώτη παρέμβαση έγινε με την αξιοποίηση 1,2 εκ. ευρώ του ΕΣΠΑ από τον Δήμο Κομοτηνής. Αυτή αφορούσε σε ανάπλαση της όχθης του χειμάρρου στον οικισμό Κάλχα. 

Η δεύτερη παρέμβαση έγινε από την Περιφέρεια ΑΜ-Θ και αφορούσε στη βελτίωση της ιρλανδικής διάβασης που διέρχεται του οικισμού. Η βελτίωσή της έγινε με την κατασκευή ομάδας σωληνωτών αγωγών υπό την στάθμη κυκλοφορίας της οδού με παράλληλη διευθέτηση της εισόδου της πλημμυρικής ροής. Το πλεονέκτημα της είναι ότι εξασφαλίζει την απρόσκοπτη κυκλοφορία των οχημάτων κατά τη διάρκεια χαμηλών ροών, περιορίζοντας τα περιστατικά διακοπής της κυκλοφορίας μόνο κατά τη διάρκεια σχετικά σημαντικών βροχοπτώσεων. 

Για την ιστορία να σημειώσουμε ότι ο Κάλχας βρίσκεται εντός της υδρολογικής λεκάνης περιαστικών χειμάρρων Κομοτηνής. Πρόκειται για τους χείμαρρους ανατολικά και δυτικά της Κομοτηνής που προέρχονται από την ορεινή Ροδόπη, από την περιοχή των Ασώματων μέχρι τον οικισμό Κάλχα. Οι χείμαρροι αυτοί ενώνονται νότια της Κομοτηνής και καταλήγουν στη λίμνη Ισμαρίδα. Από τη λεκάνη αυτή επλήγησαν τα περασμένα χρόνια η πόλη της Κομοτηνής και οι οικισμοί πέριξ αυτής.

Οι αιτίες εμφάνισης των πλημμυρικών φαινομένων που κατά καιρούς ταλαιπωρούσαν τον συγκεκριμένο οικισμό και όχι μόνο εντοπίζονται στις τεράστιες ποσότητες νερού που προέρχονται από βροχοπτώσεις, στη σύσταση του εδάφους της πεδινής Ροδόπης (αλουβιακά ιζήματα), τα οποία παρασύρονται εύκολα από τα νερά, επικάθονται στον πυθμένα των χειμάρρων και μειώνουν τη διατομή και τη φέρουσα ικανότητά τους.

Επίσης στον ευτροφισμό της χλωρίδας των καναλιών και των χειμάρρων, που οφείλεται στην ανεξέλεγκτη και υπερβολική χρήση λιπασμάτων (φωσφορικών, νιτρικών, νιτρωδών και αμμωνιακών) τα οποία με επιφανειακή απορροή, καταλήγουν στους υδάτινους αποδέκτες, προκαλώντας αύξηση της αυτοφυούς βλάστησης μέσα σε αυτούς, με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της ροής. Στην ανεξέλεγκτη ρίψη σκουπιδιών και μπαζών στους υδάτινους αποδέκτες, φαινόμενο που οξύνθηκε περισσότερο μετά την κατάργηση των ΧΑΔΑ.

Πάντως οι παρεμβάσεις για την αντιπλημμυρική θωράκιση του Κάλχα δε φαίνεται να σταματούν με τις παραπάνω δύο. Πρόθεση του Δήμου Κομοτηνής, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κου Κιοσσέ, είναι η εκτέλεση ένας πρόσθετου έργου και συγκεκριμένα ενός τοιχίου μήκους 107 μέτρων, παρόλο που δεν αφορά κατοικήσιμη περιοχή. Για την κατασκευή του ο Δήμος θέλει να αξιοποιήσει χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ. 

Ο Κάλχας μπορεί να είναι το παράδειγμα για παρεμβάσεις αντιπλημμυρικές θωράκισης σε όλο το μήκος και πλάτος του νομού Ροδόπης, όπου υπάρχουν πραγματικές ανάγκες.