Πύρινη ομιλία Πανούση για την τέταρτη Νομική

Το απόγευμα της Τετάρτη 7 Μαρτίου, προσκληθήκαμε προκειμένου να ακούσουμε την ομιλία του πρώην πρύτανη Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Γιάννη Πανούση, η οποία δόθηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων του Επαγγελματικού και Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Ροδόπης και είχε ως θέμα το εξής: "Ίδρυση τέταρτης Νομικής: Ακαδημαϊκή αναγκαιότητα ή λύση από το παρελθόν;". 

Ο κος Πανούσης, σε μία ομιλία που διήρκησε περί των τριάντα λεπτών, κατάφερε μέσα από μία μικρή ιστορική αναδρομή, να ανασκευάσει ένα - ένα τα κυβερνητικά επιχειρήματα περί αναγκαιότητας ίδρυσης του τέταρτου αυτού ιδρύματος, με έδρα την Πάτρα, και να καταλήξει στο συμπέρασμα πως αυτό που θα έπρεπε να συζητάμε είναι όχι η αποδυνάμωση αλλά η ενίσχυση του Δ.Π.Θ. εν μέσω δύσκολων εποχών, οικονομικά, πολιτικά, γεωστρατηγικά. 

ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ Γ. ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ως ιδιαίτερα σημαντική χαρακτήρισε την εκδήλωση, στον εναρκτήριο χαιρετισμό της, η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ροδόπης Ιωάννα Χατζηαντωνίου. Ο Δικηγορικός Σύλλογος του νομού ήταν και ο διοργανωτής της συγκεκριμένης εκδήλωσης, με την αίθουσα εντέλει να γεμίζει από ακροατές.

"Η εξαγγελία αυτή δημιούργησε ανησυχίες στην τοπική κοινωνία και στην ακαδημαϊκή", είπε η κα Χατζηαντωνίου, για να θυμίσει στο ακροατήριο πως, όταν επί Σουφλιά το 1992 είχε εξαγγελθεί κάτι αντίστοιχο, περί ίδρυσης τέταρτης Νομικής στο Πάντειο "τότε η τοπική κοινωνία, όλοι οι φορείς, η πανεπιστημιακή κοινότητα αντέδρασαν", θυμίζοντας επίσης και πως οι άνθρωποι του Δ.Π.Θ. δεν έμειναν αμέτοχοι: Σήκωσαν ανάστημα, πρόβαλαν επιχειρήματα, δεν δίστασαν μάλιστα να αναστείλουν - συμβολικά - και τη λειτουργία του ιδρύματος, προκειμένου να ενισχύσουν με πράξεις τα επιχειρήματά τους. 

Σε άλλο σημείο του λόγου της χαρακτήριζε το Δ.Π.Θ. ως "την σοβαρότερη επένδυση που έγινε στην Θράκη", ως "βασικό πυλώνα πολιτισμού και ανάπτυξης της περιοχής" και ως "από τα πιο μεγάλα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας". 

Ο λόγος της περιείχε αναφορά και στον επαγγελματικό κορεσμό των δικηγόρων: 45.000 δικηγόροι πανελληνίως, οι μισοί άνεργοι, ημιαπασχολούμενοι ή υποαπασχολούμενοι, είπε. Κατόπιν, παρουσίασε τον κο Πανούση, ζητώντας του να πάρει τον λόγο.

Η ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΟΥΣΗ
Χαιρετισμός και ιστορική αναδρομή:
"Φίλες και φίλοι ...εξέχοντα μέλη του κατεστημένου της Κομοτηνής, και λοιπές δυνάμεις". Με αυτά τα λόγια αναφέρθηκε προς το ακροατήριο, ο κος Πανούσης στην αρχή του λόγου. Πολιτικοί, ακαδημαϊκοί και "λοιπές δυνάμεις" βρέθηκαν στο ακροατήριο. 

Ο κος Πανούσης ξεκίνησε την ομιλία του. Τόνισε πως το όραμα για το Δημοκρίτειο έχει πάρει με τα χρόνια "σάρκα και οστά" και πως "τα πανεπιστήμια δικαιώνονται από τους φοιτητές αλλά σε μεγάλο βαθμό - διεθνώς - αναγνωρίζονται από τους καθηγητές τους". 

Κατευθείαν στάθηκε κι εκείνος στο τι έγινε το 1992: "Τότε αντισταθήκαμε σε ένα παράλογο αίτημα (...) ερχόμαστε τώρα στο να αντιμετωπίσουμε το ίδιο περίπου θέμα".

Νομική ως Επιστήμη:
Ο κος Πανούσης μίλησε και για τον ρόλο της Νομικής ως επιστήμης: "Η πορεία των πραγμάτων είναι ...να γίνουμε νομικοί κλώνοι μίας παγκόσμιας διακυβέρνησης. Σε λίγο δεν θα χρειάζεται καν να πηγαίνουμε στο δικαστήριο. Ήδη σε πολλές εκδοχές παροχής νομικής υποστήριξης, έχουν αρχίσει τα πράγματα να φεύγουν από το δικαστήριο", είπε, αναδεικνύοντας ότι ο ρόλος των Νομικών είναι και να διατηρήσουν το πνεύμα Δικαίου. Για το Δίκαιο άλλωστε είπε πως "δημιουργεί μία συνείδηση περί δικαιωμάτων και υποχρεώσεων: Υπερβολικό αλλά μετατρέπει τον άνθρωπο σε πολίτη (...). 

Ο πολίτης, αν δεν γνωρίζει ποια δικαιώματα έχει (...), καθίσταται αντικείμενο αυθαιρεσιών και πέφτει σε κίνδυνο τη λειτουργία της δημοκρατίας. Γι' αυτό μας χρειάζονται άνθρωποι με Νομική Παιδεία". 

"Σε ένα δημοκρατικό καθεστώς δεν είναι ο νόμος που πρυτανεύει αλλά το Δίκαιο στο σύνολό του. Και το πέρασμα από τον νόμο στο Δίκαιο, εκφράζει την αντικατάσταση ενός πολιτικού τρόπου ρύθμισης της κοινωνίας - που χαρακτηριστικό της είναι η εξωτερική επιβολή, από έναν κοινωνικό τρόπο - που χαρακτηριστικό της είναι η εσωτερική συνοχή", εξήγησε σε άλλο σημείο. 

Ιστορικές επιτυχίες Νομικής ΔΠΘ:
"Κάθε φορά που ιδρύεται μία νομική, πρέπει κανείς να σκέφτεται πώς θα λειτουργήσει αυτή η σχολή μέσα στην κοινωνία", είπε ο κος Πανούσης, για να απαριθμήσει μερικές από τις ιστορικές επιτυχίες της Νομικής Θράκης.
Είπε αναλυτικά: "Χωρίς να θέλω να θίξω ακαδημαϊκούς Αθήνας και Θεσσαλονίκης, το πρώτο ρήγμα (στα συντηρητικά χαρακτηριστικά της Νομικής) προέκυψε από τη νεότερη Νομική, αυτή της Θράκης. Ίσως το γεγονός ότι οι περισσότεροι καθηγητές ήταν πιο νέοι, άρα πιο 'φρέσκοι', ίσως ότι δεν άφησαν να τους καπελώσουν κύκλοι και ομάδες συμφερόντων των άλλων νομικών, ίσως το ότι η Νομική ΔΠΘ στηρίχθηκε από την τοπική κοινωνία και τον νομικό κόσμο της Θράκης. Όλα τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα την σχετική αυτονόμηση τόσο από νοοτροπίες όσο και από τις κλασικές - γερασμένες θα έλεγα - προσεγγίσεις των νομικών προβληματισμών".

"Τα παραδείγματα δεκάδες", είπε, και απαρίθμησε: "Πρώτα εδώ το ευρωπαϊκό δίκαιο, η θυματολογία, εργαστήρια έρευνας, εικονικές δίκες, και τόσα άλλα πράγματα που δεν επέτρεπαν να αναπτυχθούν οι αγκυλώσεις και οι συντηρητικές αντιλήψεις των άλλων νομικών σχολών. Έτσι, εμφανίστηκε μία νομική σχολή που ήταν ανοιχτή σε ρεύματα και νέους ανθρώπους, δεν κοίταζε οικογενειοκρατίες, δεν έπρεπε οι φοιτητές να παρακολουθούν αναγκαστικά την γραμμή που έδινε ένας καθηγητής.

Κι έτσι, εμφανίστηκαν στα προγράμματα και στην καθημερινή ζωή της νομικής, προτάσεις και ιδέες τις οποίες πολύ αργότερα μιμήθηκαν οι άλλες νομικές της Ελλάδας, αφότου πρώτα μας κατήγγειλαν ότι αυτά (που γίνονταν) ήταν νεωτεριστικά και όχι ακριβώς νομική", για να αναδείξει ότι με κόπο η Νομική Θράκης κατάφερε με αγώνα την ισοτίμιση και να ξεπεράσει διάφορα αγκάθια όπως: Η αναγνώριση των μαθημάτων από τις άλλες νομικές όταν οι φοιτητές μετεγγράφονται ή η ανάγκη ύπαρξης αποφοίτων μόνο Νομικής Αθήνας σε κάποιες επιτροπές. Η Νομική Θράκης τα κατάφερε "αν και γινόταν ένας υπόγειος πόλεμος που δεν είχε να κάνει με την αξία των καθηγητών κι αποφοίτων, γιατί όπως αποδείχθηκε οι περισσότεροι επιτυχόντες στο δικαστικό σώμα ήταν απόφοιτοι της Νομικής Θράκης, γιατί γινόταν καλύτερη δουλειά και καλύτερη επαφή με τον δάσκαλο".

Επιχειρήματα κατά της τέταρτης Νομικής:
"Έχουμε ανοιχτά όλα τα εθνικά μας θέματα. Θα έπρεπε, ανεξάρτητα από τη νομική Πάτρας, να δημιουργηθεί ένα ανάχωμα παιδείας και πολιτισμού σε όλα τα σύνορα. Το ΔΠΘ να είναι το ανάχωμα πολιτισμού. Τώρα είναι που έπρεπε να διπλασιαστεί το πανεπιστήμιο", ήταν η θέση που εξέφρασε ο πρώην πρύτανης, αντίθετη σε αυτή της υπονόμευσης του ΔΠΘ.

Στην συνέχεια ανασκεύασε τα επιχειρήματα περί σκοπιμότητας ίδρυσης τέταρτης Νομικής. Εδώ είπε τα εξής: "Το ερώτημα που τίθεται είναι ποιο μπορεί να είναι το κριτήριο ίδρυσης μίας τέταρτης Νομικής: 

Το δημοσιονομικό; Εν μέσω κρίσης να δημιουργηθεί δηλαδή άλλη μία σχολή ενώ προσπαθούν να περικόψουν τις δαπάνες; Το ακαδημαϊκό; Αναζητείται η ολοκλήρωση του πανεπιστημίου Πάτρας, ενός ιδρύματος που ιδρύθηκε το '65; Το αποκεντρωτικό; Θεωρείται αποκέντρωση η απόσταση μιάμισης ώρας από την Αθήνα; Το επαγγελματικό; Εν μέσω κατάρρευσης της δικηγορίας ζήτησαν κι άλλους δικηγόρους; Το πολιτικό; Ο Ανδρέας Παπανδρέου ίδρυσε το πανεπιστήμιο Πατρών. Και ο Γιώργος Παπανδρέου είναι από την Πάτρα, αλλά κανείς δεν σκέφτηκε να κάνει νομική στην Πάτρα. Το εκπαιδευτικό; Δηλαδή δεν χωρούν οι φοιτητές στις άλλες τρεις νομικές και χρειαζόμαστε και μία τέταρτη; Το εθνικό; Εδώ ειδικά μένω σκεπτικιστής: Πώς αυτή τη στιγμή γίνεται αυτή η δήλωση; Το ρουσφετολογικό; Ούτε αυτό δεν μπορώ να φανταστώ! Ποιός μπορεί να θέλει νομική και όχι κάτι πιο σύγχρονο; Το ζητάει ο δικηγορικός σύλλογος Πάτρας, ο δήμαρχος Πατρών, ο πρύτανης; Δεν έχω ακούσει τίποτα"

"Οι επιπτώσεις για τη νομική Θράκης θα είναι δεδομένες:  Εξ αντικειμένου θα υπάρχει διαρροή φοιτητών, προσωπικού, μη προσέλευση επιστημόνων", είπε σε άλλο σημείο. 

Ο ίδιος κατέληξε στο συμπέρασμα περί ενίσχυσης και όχι υποβάθμισης του ΔΠΘ: "Η Θράκη δεν μοιάζει δικαιωμένη χωρίς τη νομική της. Η Θράκη με την διάχυση νομικών προβλημάτων της, έχει ανάγκη από μία ισχυρή νομική. Δεν είμαστε στην Θράκη της μοναξιάς, εγκατάλειψης, απομόνωσης, ερήμωσης, όπως το 1974-75. Πρέπει να πάμε σε μία Θράκη εθνικής στήριξης σε δύσκολες στιγμές (...). 

Μέσα στην γεωστρατηγική ανασφάλεια στα Βαλκάνια το ΔΠΘ θα πρέπει να παίξει έναν σημαντικό γεωστρατηγικό ρόλο και να αναπτυχθεί σε όλη την ΑΜ-Θ". Και κατέληξε στο εξής: "Όλοι οι αρμόδιοι να αναστοχαστούν το βάρος των άστοχων κινήσεών τους".