Ιωάννα Καρυστιάνη, η γήινη ιέρεια του σήμερα

Σαν ιέρεια του σήμερα, με μια γλώσσα που τα έλεγε όλα, χωρίς να τσακίζει κόκαλα, αλλά κάνοντάς σε συμμέτοχο στον προβληματισμό της, με το λόγιο ύφος και έναν ζέοντα τρόπο, που πραγματικά λείπει από την  εποχή του άψε σβήσε και των μιντιακών τρόπων επικοινωνίας, η Ιωάννα Καρυστιάνη με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου της στην Κομοτηνή μας καθήλωσε…  Η συγγραφέας χωρίς ελάχιστο ίχνος επιτήδευσης, υπεραμύνθηκε απόψεις, έδωσε οπτικές ζωής, εξήγησε τη στάση των ηρώων της, φώτισε οπτικές  ζωής και υπέγραψε το βιβλίο μιλώντας υπομονετικά με όλους όσοι  ήθελαν να της εκμυστηρευτούν κάτι, νοιώθοντας την ως «δικό τους άνθρωπο».



Διαλέγουμε ένα απόσπασμα απ΄όσα είπε, που κρίνουμε ότι έχει γενικότερο ενδιαφέρον. «Πιστεύω ότι ζούμε σε μια εποχή μαζικής γλωσσοκτονίας. Δεν ξέρω, γίνονται κατά καιρούς συνέδρια και συμπόσια για εθνοκαθάρσεις και γενοκτονίες, πότε θα γίνει και μια πραγματική και μεγάλη κινητοποίηση για αυτήν την εποχή της μαζικής γλωσσοκτονίας, η οποία σκοτώνει μητρικές γλώσσες, το θεμελιώδες δικαίωμα ακόμη και μικρών κοινωνιών, δεν ξέρω.
Εγώ ως λογοτέχνης αγαπώ τη γλώσσα που έμαθα από τη μάνα και τον πατέρα μου, που εξακολουθώ να μαθαίνω ακόμη και τώρα που τους έχω χάσει. Με χιλιάδες σημειώσεις, που έχω κρατήσει από αυτούς ή που έχω να θυμάμαι. Τη γλώσσα που έχει σμιλευτεί σε κάθε βράχο, σε κάθε τοπίο, σε κάθε γωνιά αυτού του τόπου. Τη γλώσσα που μας μεταγγίζεται μέσω της μνήμης από τις προηγούμενες γενιές. Τη γλώσσα αυτή που κωδικοποιεί το σύμπαν την ευγνωμονώ. Την αισθάνομαι υπέρογκο όπλο και ασπίδα στη ζωή και ως λογοτέχνης μπορώ να πω ότι την αισθάνομαι και ως αυτόνομο λογοτεχνικό συντελεστή, διότι μπορεί και να καταγράψει αυτό που συμβαίνει ανά πάσα στιγμή μέσα στην κοινωνία, αλλά μπορεί και να λειτουργήσει ως εγερτήριο για τον αναγνώστη.


Τι συμβαίνει σ΄ένα βιβλίο;
«Ο ειδικός τρόπος, ο τεχνουργημένο, που είναι καταγεγραμμένη μια ιστορία, μια πλοκή σε ένα μυθιστόρημα, μπορεί να αυξήσει την αναγνωστική απόλαυση. Να ξυπνήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη για να καταλάβει διάφορους αντικοινωνικούς σχεδιασμούς. Μπορεί να του οξύνει την ματιά, μπορεί να του οξύνει τη σύνδεση με παραγκωνισμένους γλωσσικούς θησαυρούς από κάθε γωνιά της χώρας του. Από κάθε γωνιά του πλανήτη και νομίζω ότι μπορεί τελικά να λειτουργήσει σαν ένας παράγων υπέρβασης σε μια τέτοια εποχή που μας ζητάει όλους να είμαστε με σκυμμένο το κεφάλι, σε στάση υποταγής. Μπορεί να λειτουργήσει ως ασπίδα  πραγματικής τόνωσης της αξιοπρέπειας και της υπερηφάνειας. Αισθάνομαι ότι είναι ένα δημοκρατικό δικαίωμα και όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα σ’ αυτό, γιατί όλοι, και οι πανεπιστημιακοί και οι εκπαιδευτικοί στην μέση εκπαίδευση, αλλά και οι αγρότες και οι ναυτικοί και οι ταξιτζήδες και οι βοσκοί και οι κομμώτριες και οι λογιστές και οι πάντες συμβάλλουμε με το ειδικό γλωσσάρι και με τον τρόπο που ο καθένας βρίσκει για να αντιμετωπίζει το θέμα της συνεννόησης στην καθημερινότητα του, συμβάλλουμε στον εμπλουτισμό της γλώσσας, στην ευαισθησία της, στην εικαστικότητα της, την ερωτικότητα της, την παρηγορητικότητα της, τη στιλπνότητά της. Γι’ αυτό δεν ξέρω αν είναι καλό βιβλίο, δεν ξέρω πόσο βαθιά ματιά είναι πάνω στην κοινωνία του σήμερα, δεν ξέρω πόσο ενδελεχής και σωστή και πλήρης είναι η παρακολούθηση της ζωής της Βιβής και του Λίνου, των ηρώων μου, ξέρω όμως, ότι γλωσσικά αποτυπώνει κάτι που στην εποχή μας νομίζω ότι αναδύεται ως σπαρακτική ανάγκη.

Να ακονίσουμε πάλι το ενοχοποιημένο συναίσθημα. Να ξαναβάλουμε στην καθημερινότητα μας μέσω της πλούσιας γλώσσας, το πλούσιο συναίσθημα, το χάδι, την ανθρωπιά, για την ανασύσταση της ουσιαστικής επικοινωνίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης...  Αυτό ήταν ένα μικρό απόσπασμα των όσων γάργαρα, από στήθους και με καθάριο βλέμμα είπε η Ιωάννα Καρυστιάνη στη χθεσινή εκδήλωση με αφορμή την παρουσίαση του τελευταίου της μυθιστορήματος «τα σακιά». Όσοι την είδαν από κοντά και γεύθηκαν την οξύνοια του λόγου της και τη γοητεία της προσωπικότητάς της και ήταν πολλοί που γέμισαν την αίθουσα της πολιτιστικής κίνησης και πέρασαν ένα δίωρο πραγματικής πνευματικής ανάτασης.
Η συγγραφέας μίλησε με το κοινό, απάντησε σε ερωτήσεις προβληματισμού που έβγαζαν απόψεις από τα εσώψυχά της και η ίδια χάρηκε αυτήν την επικοινωνία. Πιστεύουμε ότι η βιβλιοπαρουσίαση της Κομοτηνής τροφοδότησε και την ίδια με ερεθίσματα, ενώ το κοινό γνώρισε έναν άνθρωπο ανοικτών οριζόντων, εξόχως πνευματικό κι ατόφιο που λαμπρύνει τη νεοελληνική γραφή κι έχει ακόμη να δώσει πολλά.