Μνήμες στο Νέο Σιδηροχώρι Ροδόπης

Ήταν στο Σιδηροχώρι της Ανατολικής Θράκης όταν στις 4 Σεπτεμβρίου του 1915 ο τόπος εκκενώθηκε, όπως όλη η Αν. Θράκη, από τους Τούρκους και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν προς τα ενδότερα της Τουρκίας. "Άφησαν τα υπάρχοντα τους πίσω. Γύρισαν ξανά και έμειναν μέχρι τον οριστικό διωγμό το 1922", περιγράφει ο πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου Νέου Σιδηροχωρίου Γιάννης Κυριαζής και σημειώνει ότι οι Τούρκοι τότε, στον πρώτο διωγμό, είχαν συλλάβει 19 Σαμμακοβίτες τους οποίους τους σφάγιασαν πολύ κοντά στο Σαμμάκοβο και τους άφησαν άταφους. Όταν επέστρεψαν οι Σαμμακοβίτες βρήκαν τα οστά τους. Και φέτος στο Νέο Σιδηροχώρι της Ροδόπης, τίμησαν την μνήμη των σφαγιασμένων.

Το αντάμωμα Σιδηροχωριτών για 31η φορά στάθηκε αφορμή να βρεθούν και πάλι μαζί οι Σαμμακοβίτες. Μια πρωτοβουλία του Μορφωτικού Ομίλου Ν. Σιδηροχωρίου. Ξεχωριστή η στιγμή της επιμνημόσυνης δέησης στο ηρώο των 19 πεσόντων την Κυριακή 3 Σεπτεμβρίου. 

"Τιμούμε την μνήμη των 19 σφαγιασθέντων στις 4 Σεπτεμβρίου το 1915, που έγινε στα πλαίσια του πρώτου διωγμού, τους είχαν συλλάβει και τους αποκεφάλισαν με πολύ άγριο τρόπο και τα πτώματά τους έμειναν εκεί όπου έγινε αυτό το μακελειό στο όρος Γκράντο, σε μια περιοχή έξω από το Σαμμάκοβο. Όταν ήρθαν αποδεκατισμένοι οι χωριανοί μας - 5.000 έφυγαν 1.900 γύρισαν στην πατρίδα - πήγαν στο μέρος αυτό βρήκαν τα οστά και τους έθαψαν με όλες τις τιμές στην πατρίδα τους στα χώματα τα ιερά. Γι' αυτό κι εμείς κάθε πρώτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου στο ηρώο του χωριού τιμούμε την μνήμη τους", περιγράφει ο κος Κυριαζής.  

Απευθυνόμενος στους συμπατριώτες τους ο πρώην υπουργός και βουλευτής Ευριπίδης Στυλιανίδης που ήταν παρών στην επιμνημόσυνη δέηση είπε: 
"Μπορεί η σημερινή διεθνής συγκυρία να είναι κρίσιμη και η εθνική κατάσταση δύσκολη. Μπορεί κάθε οικογένεια να υποφέρει οικονομικά αδυνατώντας να ανταποκριθεί στις οικονομικές της υποχρεώσεις και να στερείται τα παιδιά της που φεύγουν στο εξωτερικό. Παρόλα αυτά όμως το χειρότερο όλων, είναι ότι κάποιοι ξέχασαν την πίστη κατεβάζοντας τα εικονίσματα από τις σχολικές αίθουσες και λησμόνησαν την πατρίδα ζητώντας να καταργήσουν σημαία, παρελάσεις, ιστορία...

Τώρα αποκτούν αξία εκδηλώσεις μνήμης σαν τη σημερινή. Διαβάστε τα ονόματα των δολοφονημένων πατεράδων σας στο μνημείο και θυμηθείτε ότι αυτοί έχασαν τα σπίτια τους, την πατρίδα τους και τη ζωή τους. Όσοι όμως επέζησαν πάλεψαν. Πίστεψαν στον εαυτό τους και στις αξίες τους. Αγάπησαν τη νέα πατρίδα τους, το Ν. Σιδηροχώρι και τη Ροδόπη και τα κατάφεραν με την πίστη, τον αγώνα, την αλληλεγγύη και το χαμόγελο σε πολύ πιο αντίξοες συνθήκες από μας. 

Αυτοί σήμερα μας βλέπουν από ψηλά και μας δείχνουν το δρόμο. Μπορεί η Ροδόπη να είναι ορφανός νομός χωρίς φωνή στην Αθήνα. Είναι χρέος μας όμως να συνεχίσουμε, να τον αποκαταστήσουμε και να παραδώσουμε στα παιδιά μας έναν καλύτερο τόπο από αυτόν που παραλάβαμε από τους ήρωες γονείς και παππούδες μας...."

Το αντάμωμα των απανταχού Σαμμακοβιτών
Η κοινή καταγωγή αποτελεί πόλο έλξης των απανταχού Σαμμακοβιτών. Όπως μας πληροφορεί ο κος Κυριαζής ο κύριος όγκος των τότε προσφύγων εγκαταστάθηκε στο Νέο Σιδηροχώρι, κάποιοι εγκαταστάθηκαν σε Ξάνθη, Δράμα, Σέρρες, Κιλκίς, Θεσσαλονίκη, Αθήνα, ακόμη και στο εξωτερικό. Η πρώτη προσπάθεια της συνάντησης ξεκίνησε το 1987 με μπροστάρηδες τον Κώστα Βαρβάτο και τον Νίκο Δρίνη. Στα ανταμώματα κατά καιρούς έχουν παραστεί, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Μορφωτικού Ομίλου "ο Λεωνίδας Κύρκος, ο οποίος κατάγεται από το Νέο Σιδηροχώρι, ο Ευάγγελος Τσάνταλης ο γνωστός ιδρυτής της οινοποιίας ο οποίος επιβίωσε αλλά είναι οι δύο κόρες του που συνεχίζουν την δράση της εταιρείας. Αυτοί είναι μερικοί από τους επωνύμους που ήρθαν κατά καιρούς. Τα τελευταία χρόνια έχουμε και την παρουσία του κου Κιακίδη που είναι ο απόγονος του Θεόδωρου Κιακίδη που έγραψε το βιβλίο που αναφέρεται στην ιστορία του Σαμακοβίου και βέβαια στα ήθη και τα έθιμα των Σαμακοβιτών. Είναι και η μόνη γραπτή πηγή η οποία με γλαφυρό τρόπο αναφέρεται στην ιστορία του χωριού μας και   στα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων".

Παρόντες στις εκδηλώσεις στο Νέο Σιδηροχώρι ο αντιπεριφερειάρχης Ροδόπης Νίκος Τσαλικίδης, ο δήμαρχος Κομοτηνής Γιώργος Πετρίδης, ο αντιδήμαρχος Δημοσθένης Μανίτσας, ο αντιδήμαρχος Νίκος Σωτηρακόπουλος, η πρόεδρος της ΔΚΕΠΠΑΚ Νατάσα Λιβεριάδου, ο αντιδήμαρχος Μανώλης Ταπατζάς, και άλλοι.