Κύριλλος στ’: Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Κατά κόσμο Κωσταντίνος Σερπεντσόγλου. Εξέχουσα προσωπικότητα της εκκλησίας, του γένους. Γεννήθηκε στην Αδριανούπολη το 1769. Ήταν επιμελής και οξυδερκής μαθητής.

Στην Αδριανούπολη λειτουργούσε ισχυρό πνευματικό κέντρο Ελληνισμού από το 1550. Με την είσοδό του σ' αυτήν οι ορίζοντές διευρύνθηκαν. Μελέτησε αρχαίους συγγραφείς και πατέρες της Εκκλησίας. Το 1791 χειροτονήθηκε διάκονος και μετ' ολίγον έγινε γραμματέας Μητροπόλεως. Με ανάληψη καθηκόντων Πατριάρχη του Καλλινίκου Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, διορίσθηκε αρχιδιάκονος Πατριαρχείου. Πίστευε ότι Χριστιανισμός- Ελληνισμός συμβαδίζουν.

Η μόρφωση αποτελούσε όπλο αποτίναξης της δουλείας. Βοήθησε στην επαναλειτουργία της Μεγάλης του Γένους Σχολής. Το ίδιο έτος έγινε Αρχιμανδρίτης. Έγραψε μεγάλο αριθμό βιβλίων. Το 1803 έγινε Μητροπολίτης Ικονίου. Οι κάτοικοι λόγω ελλείψεως δασκάλων-Ιερέων γνώριζαν Τουρκικά. Προοδευτικά τους έμαθε την Ελληνική γλώσσα. Γλίτωσαν από Ισλαμοποίηση, εξαφάνιση. Επιδιόρθωσε παλαιές εκκλησίες, έκτισε καινούργιες. Στο ίδιο μέρος πατρίδα των Ιερομαρτύρων Κυρίκου-Ιουλίττης, έγραψε το απολυτίκιό τους. Το 1813 ανήλθε στον Οικουμενικό θρόνο μετά παραίτηση του Ιγνατίου. Αναβάθμισε την Μεγάλη του γένους Σχολή και επανίδρυσε την Σχολή Τραπεζούντας. Ενδιαφέρθηκε δια τα ορφανά, αποφυλάκιση αθώων, βοήθεια πτωχών. Χορηγούσε υποτροφίες με προτροπή: Να απελευθερώσουν την πατρίδα από αμάθεια [= σκλαβιά]. Ίδρυσε τη Μουσική Σχολή. Το ίδιο διάστημα έχομε εξάπλωση της Φιλικής Εταιρείας. Τα ζωντανότερα στελέχη της Εκκλησίας εντάχθηκαν. Στην Αδριανούπολη ήταν άνω των 700. Το 1818 επισκέφθηκαν την Κωνσταντινούπολη οι Φιλικοί Σκουφάς, Σέκερης, Κουμπάρης και μύησαν δημογέροντες, μεγαλεμπόρους, προέδρους. Οι Τούρκοι είχαν πληροφορίες.

13 Δεκεμβρίου 1818 ο Κύριλλος εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση: ''ως ανίκανος να κρατήσει τους λαούς σε υποταγή''. Αντικαταστάθηκε από τον Γρηγόριο Ε. Επέστρεψε στην Αδριανούπολη. Μητροπολίτης ήταν ο Δωρόθεος. 21 Φεβρουάριου 1821, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης κήρυξε την Επανάσταση στις παραδουνάβιες περιοχές. Η ατμόσφαιρα βάρυνε. Οι Τούρκοι στράφηκαν κατά των κεφαλών. Το Πάσχα απαγχονίσθηκαν οι Πατριάρχης Γρηγόριος Ε', Μητροπολίτες Εφέσου, Νικομήδειας, Αγχιάλου. Την μεγάλη Εβδομάδα στην Αδριανούπολη απαγχονίσθηκαν οι Δωρόθεος, Ιερωμένοι και πρόκριτο. Απαγορεύτηκε η ταφή τους. Ρίχτηκαν στον Έβρο ποταμό.

18 Απριλίου ο Κύριλλος απαγχονίσθηκε στο καμπαναριό Μητροπόλεως. Στη συνέχεια ρίχτηκε στον Έβρο. Τον περισυνέλλεξε ο αγρότης Χρίστος Αργυρίου. Ετάφη στην αυλή του σπιτιού του. Μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδος έγινε εκταφή και τα οστά του του είναι θαμμένα έξω από το Πύθιο.

Με εισήγηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θρακικών Σωματείων και ενέργειες του Μητροπολίτη Διδυμοτείχου Νικηφόρου, αναγνωρίσθηκε ''η Αγιοκατάταξή του Κυρίλλου'' από την Εκκλησία της Ελλάδος. Με απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως [Ιανουάριος 2022] έγινε ''Οικουμενική Αγιοκατάταξη». Ημερομηνία εορτής, η Κυριακή του Θωμά.

Επίλογος: Με την πτώση του Βυζαντίου η Εκκλησία έγινε Εθναρχική. Ήταν αρχή του γένους 500 ετών σκλαβιάς. Η Αδριανούπολη ήταν το δεύτερο κέντρο Ελληνισμού. Η Θράκη για αιώνες αποτελούσε προμαχώνα της Βασιλεύουσας, με βαρύ τίμημα σε αίμα. Το αιματοβαμμένο ράσο έγινε σύμβολο.