Γλυφάδα: Σαρακατσάνοι με ρίζες από την Αν. Θράκη (Πολίτες) και καταγωγή από τα Τσελιγκάτα της Δράμας, λίγοι μουσουλμάνοι και μια οικογένεια Ανατολικοθρακιωτών

Βρίσκεται σε υψόμετρο 19 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο οικισμός αυτός παλαιότερα ανήκε στην κοινότητα Μέσης, αργότερα στον Δήμο Αιγείρου και μετά το 2010 στον Δήμο Κομοτηνής.

Μετά το 1922 εγκαταστάθηκε μια οικογένεια από την Αν. Θράκη, η οικογένεια Τοπτσικιώτη από το χωριό Τοπικόν (Τοπσήκιοϊ) Βιζύης Αν. Θράκης που είχε τότε 422 Έλληνες κατοίκους, οι υπόλοιποι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν σε άλλα μέρη της Ελλάδας.

Στο χωριό διαμένουν και λίγοι μουσουλμάνοι με καταγωγή από την Βουλγαρία. Όλες οι άλλες οικογένειες είναι οικογένειες Σαρακατσάνων που εγκαταστάθηκαν εδώ σταδιακά από το 1923 έως το 1928 σε Τσιφλίκια και το 1954 σε σπίτια.

Ασχολούνται με την γεωργία έχοντας οι περισσότεροι δικά τους χωράφια και ορισμένοι με την κτηνοτροφία. Αρκετοί είναι αυτοί που σπούδασαν και ασχολούνται με άλλα επαγγέλματα, όπως καθηγητές, δάσκαλοι, χημικοί, πολιτικοί μηχανικοί, αστυνομικοί, γεωπόνοι, στρατιωτικοί, μηχανολόγοι και άλλοι.

Τα σόγια των Σαρακατσάνων που εγκαταστάθηκαν στην Γλυφάδα είναι τα εξής: Χατζόπουλος, Ζάρας, Ρόιδος, Μπουρδούνης, Μπάτζιος και Κουρκούτας.

Οι οικογένειες που εγκαταστάθηκαν μετά το 1950 στην Γλυφάδα και προέρχονται από τα Τσελιγκάτα των βουνών της Δράμας είναι: Από το Τσελιγκάτο του Ζάρα που είχε 60 οικογένειες 14.000 γιδοπρόβατα και 250 άλογα προέρχονται και οι οικογένειες των Μπατζαίων Δήμου και Νικόλα και η οικογένεια του Κουρκούτα Νίκου.

Από το Τσελιγκάτο του Χατζηγιαννάκου - Χατζημητρακούδα που είχε 60 οικογένειες 16.000 γιδοπρόβατα και 250 άλογα προέρχεται η οικογένεια του Χατζόπουλου ή Δημητρακούδα Νίκου, Δήμου και Ζήση.

Οι Χατζοπουλαίοι εγκαταστάθηκαν στην Γλυφάδα το 1956 σε σπίτια που είχαν αγοράσει από μουσουλμάνους που έφευγαν. Ερχόμενοι από τα Τσελιγκάτα της Δράμας εγκαταστάθηκαν πρώτα στην περιοχή του Μητρικού και ύστερα μέσα στο χωριό.

Οι οικογένειες του Ζάρα, Ρόϊδου, Κουρκούτα, Μπουρδούνη και Μπάτζιου εγκαταστάθηκαν το 1954 στην Γλυφάδα αφού πρώτα για λίγο καιρό εγκαταστάθηκαν στην τοποθεσία Κασακτσί ή Κουτάλα Μολυβωτής.

Λίγα χιλιόμετρα νότια της Γλυφάδας υπάρχει μια όμορφη παραλία που την χωρίζει μια στενή λωρίδα από μια λίμνη γεμάτη από ροζ φλαμίνγκο και άλλα πουλιά.

Στην Γλυφάδα ανήκει και η λιμνοθάλασσα Πτελέα και Έλος. Αποτελούν υγρότοπο διεθνούς σημασίας Ramsar. Αποτελούν επίσης Τόπο Κοινοτικής Προστασίας (Τ.Κ.Π.) για τόπους οικοτόπων και είδη φυτών και ζώων του Δικτύου Natura 2000 Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Ε.Ζ.Δ.)-GR 113.0009. Αποτελούν επίσης Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ζ.Ε.Π.) για τα πουλιά Δικτύου Natura 2000 GR 1130010. Αποτελούν Καταφύγιο Άγριας Ζωής των περιοχών λίμνης Πτελέας και λίμνης Έλους. Καταλαμβάνουν 1092,24 Ηα. Έχουν συνολική περίμετρο (ΚΜ) 23 και μέγιστο υψόμετρο (Μ) 10.

Στη λιμνοθάλασσα υπάρχουν είδη πουλιών που αναπαράγονται όπως (η Βαρβάρα), το Νεροχελίδονο και η Αβοκέτα. Το χειμώνα είναι σημαντική περιοχή για την Πάπια Βαρβάρα, τους Κύκνους και την Φαλαρίδα. Επίσης είναι χώρος τροφής και φωλιάσματος των Φοινικόπτερων. Μια νησίδα στα ανοικτά ο Άγιος Χριστόφορος είναι σημαντικός χώρος κουρνιάσματος για τους Κορμοράνους.

Το 1940 ο Ζάρας Ευάγγελος που πολέμησε κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο τραυματίσθηκε στο πόδι στην Κορυτσά.

Το 1967 περίπου ο Ρόϊδος Χρήστος βρήκε ένα μαρμάρινο άγαλμα παιδιού περί τους 60 πόντους, λείπανε τα άνω και κάτω άκρα στην περιοχή των παλαιών αλυκών, το παρέδωσε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία Κομοτηνής. 

Τον Νοέμβριο του 2008 κλιμάκιο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων πραγματοποίησε υποθαλάσσια έρευνα στον θαλάσσιο χώρο της Γλυφάδας - Μέσης κατόπιν υποδείξεως του δύτη Λύκου Αθανάσιου που κατάγεται από το Κόσμιο. Αυτός είχε εντοπίσει κατά την διάρκεια ελεύθερης κατάδυσης, σύνολο χάλκινων εργαλείων εκ των οποίων ανέλκυσε δύο δείγματα και τα παρέδωσε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία Κομοτηνής, τα είχε εντοπίσει σε βάθος 3,5 μέτρων και σε απόσταση 450 μέτρων περίπου από την ακτή. Τα χάλκινα εργαλεία αυτά χρονολογούνται στα μέσα της 3.000 χιλιετίας π.Χ. Τα περισσότερα ήταν αμφίστομοι πέλεκυς. Τα εργαλεία ήταν τοποθετημένα μέσα σε δύο αγγεία, καταμετρήθηκαν 110 χάλκινα εργαλεία. Πρόκειται για το μεγαλύτερο θησαυρό εργαλείων της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού που ανακαλύφθηκε ποτέ στην Ελλάδα και τις όμορες βαλκανικές χώρες. Η μελέτη τους θα "φωτίσει" την ιστορία της μεταλλουργίας της περιόδου αυτής. Καταλάμβανε έκταση όχι μεγαλύτερη από δέκα τετραγωνικά μέτρα! 

Οι πρώτες εκτιμήσεις θεωρούν ότι δεν πρόκειται για ναυάγιο, ή υπολείμματα οικισμού. Πιθανόν, πρόκειται για απόκρυψη εργαλείων, σε αυτή την θέση, που στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού η παραλία ήταν 450 μέτρα μέσα στην σημερινή θάλασσα.

Ο θησαυρός αυτός θα βοηθήσει και στην κατανόηση των γεωλογικών μεταβολών που συντελέστηκαν στην περιοχή της Γλυφάδας - Μέσης, τα τελευταία 4.500 χρόνια (ανύψωση της στάθμης της θάλασσας), διάβρωση του εδάφους, προσχώσεις κλπ).

Οι προτάσεις μας
Εμείς πάντως παλαιότερα δύο φορές προτείναμε μέσω της εφημερίδας «Ο Χρόνος» στον Δήμο Κομοτηνής να καλέσει και να βραβεύσει παρουσία όλων των δημοτικών παρατάξεων τον άξιο αυτόν συμπολίτη μας από το Κόσμιο Αθανάσιο Λύκο που ενημέρωσε την Αρχαιολογική Υπηρεσία και ανασύρθηκαν από τον βυθό τα ανεκτίμητης αξίας χάλκινα εργαλεία, αλλά φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Ίσως ο δήμαρχος κ. Γκαράνης που κατάγεται κοντά από αυτήν την περιοχή να τον καλέσει και τον βραβεύσει.

Κεντρικός ναός του χωριού είναι η Αγία Σοφία που κτίστηκε το 1970, εορτάζει στις 17 Σεπτεμβρίου, εφημέριος του ναού είναι ο Σαρχοσίδης Γεώργιος. Το 1959 πρωτοέκαναν μάθημα τα παιδιά σε ένα νοικιασμένο σπίτι, μέχρι τότε τα παιδιά πήγαιναν σχολείο στην Μέση και των Χατζοπουλαίων στην Πόρπη. Το νέο σχολείο κτίστηκε περίπου το 1963 με πρώτο δάσκαλο τον Παπά Γεώργιο από τα κτίσματα Πωγωνίου Ιωαννίνων. Έκλεισε λόγω έλλειψης παιδιών το 1978.

Ο Ρόϊδος Μιλτιάδης μας ενημερώνει ότι παλαιά όταν πέθαινε κάποιος Σαρακατσάνος τον συνόδευαν στον τάφο του με μοιρολόγια και πένθιμα τραγούδια όλοι οι συγγενείς και οι φίλοι, φορώντας μάλιστα οι γυναίκες την ποδιά τους ανάποδα και οι άνδρες μένανε αξύριστοι για 40 ημέρες. Επίσης του είχε πει ο παππούς του ότι όταν έπεσε η Κωνσταντινούπολη το 1453 όλοι οι Σαρακαστάνοι φορούσαν για μεγάλο διάστημα την κάπα τους ανάποδα λόγω αυτού του μεγάλου κακού που είχε γίνει για τον Ελληνισμό. 

Πηγές

Οι Σαρακατσάνοι της Θράκης Διονύσης Μαυρογιάννης

Σαρακατσάνικα Τσελιγκάτα Γιώργος Τσαούσης

Μιλτιάδης Ρόϊδος